Στη περίοδο του εξισλαμισμού των Αλβανών, οι τούρκοι άρχισαν να εγκαθιστούν τους Αλβανούς σε οχυρές θέσεις και τους έδωσαν αστυνομικά καθήκοντα επί των Ελλήνων.
Σε μια φύσει οχυρά περιοχή του ανατολικού Ταϋγέτου την Μπουρδούνια (Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι όπως σε πολλά ιστορικά κείμενά του αναφέρει ο αείμνηστος Καψάλης στα Μπαδουνοχώρια ανήκει το Δαφνί, Τάραψα, Πετρίνα, Γοράνοι κ.τ.λ) αλλά και όπως αναφέρει ο Νικήτας Νηφάκης όχι ως Μπαρδουνοχώρια, στην έμμετρη «Ιστορία της Μάνης όλης», στίχοι 101-108: «…Ετούτα είναι της Μηλιάς τα δυτικά χωρία, τα άλλα είναι βορεινά στη μεσιανή μερία. Μπροστά είν' η Καστάνιτζα, στις μάχες ξακουσμένη και στην Τουρκίαν ακούεται, ας είν' και μεθυσμένη. Το Σελεγούδι το πτωχό, τα Κόκκινα Λουρία, ο Άγιος Νικόλαος και άλλα δυο χωρία Μαλτζίνα λέγεται το εν, Αρχοντικόν το άλλο και έως εδώ σώνονται, δεν είναι πλέον άλλο.».
Όλα τα Μπαρδουνοχώρια κατά τον Γ. Δ. Καψάλη (Μεγ. Ελλ. Εγκυκλ. τόμ. ΙΖ΄, σελ. 512) είναι τα εξής: Καστάνια, Σελεγούδι, Ποτάμι, Παλιά Μπαρδούνια (ή Μποσινέϊκα), Τσεσφίνα (Δεσφίνα), Άγιος Νικόλαος, Κόκκινα Λουριά, Μαλιτσίνα (Μέλισσα), Αρχοντικό, Κάστρο της Μπαρδούνιας (αυτό επί τουρκοκρατίας κυρίως το κατείχαν οι Μπαρδουνιώτες Τουρκαλβανοί), Σίνα, Στροντζά (Προσήλιον), Ρόζοβα (Λεμονιά), Ζελίνα (Μελιτίνη), Τσέρια (Αγία Μαρίνα), Άρνα, Κοτσατίνα (Σπαρτιά), Γόλα (μονή από Έλληνες μοναχούς), Γοράνοι, Πυλοβίτσα (Πολοβίτσα), Κουρτσούνα (Βασιλική), Λιαντίνα, Ποταμιά, Πρίτσα (Παλαιόβρυση), Τάραψα, Πετρίνα. Μετά το 1821 δεν έμεινε ούτε ένας Τουρκαλβανός. Το 1835 ανήκαν στους δήμους Μελιτίνης και Φελίας, και εν μέρει στων Κροκεών. Από το 1912 χωρίσθηκαν σε κοινότητες και από το 1998 άλλα ανήκουν στον δήμο Σμήνους και άλλα στον δήμο Φάριδος.
Εδώ εγκατέστησαν λοιπόν μια πολεμική αλβανική φάρα, αυτοί λοιπόν έκτισαν 46 πύργους (το πιο περίφημο κάστρο ήταν στον Άγιο Νικόλαο, που ονομάστηκε Κάστρο της Μπαρδούνιας) και είχαν υπό τον έλεγχό τους τα γύρω χωριά τα λεγόμενα Μπαρδουνοχώρια. (Φρατζής τομ Α σε΄433-437)
Η Μπαρδουνιά γειτόνευε με την Μάνη (Τα χωριά που λέγονται Μπαρδουνοχώρια πήραν το όνομα από το ποτάμι Μπαρδούνια, το οποίο πηγάζει από τις πηγές της Αγίας Μαρίνας (Τσέρια) Μελιτίνης και χύνεται στον κάμπο του Μαυροβουνίου στο Γύθειο) και οι Τουρκομπαρδουνιώτες σκοπό είχαν τον στρατιωτικό έλεγχο των Μανιατών. Ο συνεχείς πόλεμος των Μανιατών με τους Μπαρδουνιώτες ανέβασε τις πολεμικές ικανότητες και των δύο .
Τα Μπαρδουνοχώρια ενισχυόταν διαρκώς με αλβανικό πληθυσμό από τους τούρκους, οι αλβανοί αυτοί ερχόντουσαν από τον Βορρά.
Οι Μπαρδουνιώτες ήταν οι φοβερότεροι διώκτες των Χριστιανών, εδώ γίνηκαν πολλές μάχες όπως η μάχη της Καστάνιας (1780), όπου σκοτώθηκαν ο καπετάνιος Παναγιώταρος Βενετσανάκης και Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, πατέρας του Θεόδωρου, γι αυτό η προσοχή των Ελλήνων με την έναρξη της Επανάστασης στράφηκε κατά αυτών και των Λαλαίων αλβανών.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ – ΗΘΗ και ΕΘΙΜΑ
Η παρουσία των αλβανών φυλάρχων στη περιοχή των Μπουρδούνιών είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία μια ιδιότυπης φεουδαρχίας με οικογενειαρχικά χαρακτηρίστηκα , ο πληθυσμός σχημάτισε πυρήνες κατά οικογένειες με στόχο να διαφυλάξει ζωή, τιμή και περιουσία. Τότε άρχισαν να κτίζονται σπίτια με μορφή φρουρίων , όσο ισχυρότερη η οικογένεια τόσο και ποιο δυνατός ο πύργος, οι οικογένειες ανάπτυξαν ανταγωνισμούς που όξυναν την ήδη τεταμένη κατάσταση.
Τα ήθη ήταν βάναυσα με κορωνίδα την αναβίωση του εθίμου του μασχαλισμού. Ο Σπ Λάμπρου έχει γράψει σχετικά το βιβλίο «Το έθος του Μασχαλισμού παρά των Μανιατών των μέσων αιώνων».
Στην επικράτηση αυτού του εθίμου συνετέλεσε η κάθοδος των Μηλίγγων και Εζερίτων, οι οποίοι κουβάλησαν το βάρβαρο έθιμό των από τον Βορά.
ΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΛΒΑΝΟΥΣ
Αλλά πως ήταν τα αλβανικά φύλα που εγκαταστάθηκαν στην Μπαρδουνιά; Μια ιδέα μας δίνει ο Ν Δραγούμης στο βιβλίο του «Αναμνήσεις» (Αθήνα 1925) που μιλά για τους Αλβανούς των δήμων Δωρίου και Αυλώνος και κυρίως για τους κατοίκους του χωριού Σουλιμά……….. χαρείτε ένα λίαν αποκαλυπτικό απόσπασμα:
« ………..ούτοι είναι αχρειότεροι και κακουργότεροι των εν Αμερική Ινδών και πλέον φρικαλέοι των Δρούσων, ομιλούν την Αλβανικήν, λέγονται χριστιανοί, αλλά δεν πρεσβεύουν τίποτα ουδ έχουν ιδέαν περί θρησκείας. Δοξάζουν το κακοποιόν πνεύμα , ήτοι τον διάβολον, και κάμνουν τελετάς και θυσίας υπέρ αυτού. Συνέρχονται εις προσδιωρισμένην θέσιν δις του έτους και πριν φάγουν εξάγουν μερίδιον του διαβόλου, ένα τεμάχιον κρέατος, οίνον και άρτον και παρακαλούν αυτόν να τα δεχθή και να τους προστατεύση. Τα ααναθήματα αυτά κρεμούν εις τα δένδρα, εφ ότου ο ιερεύες λάθρα τα λαμβάνει δεχόμενος το πρόσωπον του διαβόλου. Ανταλλάσσουσι εις γυναίκας τας αδελφάς των και ο πατήρ πολλάκις λαμβάνει την γυναίκα του υιού του. Η εκκλησία δεν αναγνωρίζει τα τοιαύτα συνοικέσια, αλλ ούτε και αδιαφορεί, αρκεί ότι το συγχωρεί ο ιερεύς, προς ον δίδουν μερίδιον εκ των κλεπτομένων ζώων, τα οποία δένουν εις την εκκλησίαν.Καθιέρωσαν αγνώστους αγίους, την δε ημέραν της Πεντηκοστής αφιέρωσαν εις δόξαν αγίου Ροσαλιού μη υπάρχοντος. Καταλύουν την Μεγάλην Παρασκευήν…….. μεταλαμβάνουν δε ως ακολούθως: φονεύουν έγκυον κύνα και μεταποίουν εις κόνιν τα έμβρυα, κατά δε το Πάσχα αναμιγνύουν αυτήν μεθ ύδατος εντός του αγγείου των σκύλων (καρίτα) και εξ αυτής κύπτοντες πίνουν κυνιδόν δια να μη τους πιάση ο αφορισμός και τα δικαστήρια. Τοιαύτη είναι η μετάληψις των βαρβάρων τούτων, ο δε επίσκοπος αμηχανεί και φρίττει. Οι άνθρωποι αυτοί μετέρχονται το ληστρικόν επάγγελμα και ουδέποτε εργάζονται».
Ο δε Π Χρ Δούκας στο βιβλίο του «Η Σπάρτη δια μέσου των αιώνων» Ν Υόρξη 1922 γράφει :
«……….Και πολλοί μεν των συμβούλων αυτού (εννοεί τον Θ Παλαιολόγο) αντετάχθησαν εις αυτήν την πρότασιν (της καθόδου των Αλβανών) επί τω λόγω ότι τα ήθη και τα έθιμα των ξένων εκείνων δεν ήσαν όποια τα των Ελλήνων».
ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΒΑΝΟΥ ΜΕΡΑΚΟΥ
Στον πύργο του Δαφνίου έγινε το 1787 μια από τις μεγαλύτερες πολιορκίες και μάχες μεταξύ του περίφημου Ζαχαριά και του περιώνυμου Αλβανού αντάρτη Μεράκου.
Ο Εμίρ (Ομέρ) ή Εμιράκος και Μεράκος ( όπως τον έλεγαν οι Έλληνες), ήταν Αλβανός αξιωματικός στην υπηρεσία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, φημισμένος για την ανδρεία του και ήταν ο μόνος από άνδρες του Αλή που "επάτησε το Κακοσούλι".
Για την παλικαροσύνη του Εμιράκου υπάρχει και ένα δημοτικό που λέει:
"Είμ' Εμιράκος ξακουστός στον κόσμο ξακουσμένος
που πήγα και επάτησα Κακοσούλι
που δεν το πάτησε κανείς το πάνω Κακοσούλι…".
Ο Εμιράκος (Μεράκος) μαζί με πολλούς ακόμα Αρβανίτες ήλθε στην Πελοπόννησο διαταγή του Αλή να πολεμήσει τους Κλέφτες του Μοριά.
Κατά την αλβανική συνήθεια, σύντομα ήρθε σε αντιθέσεις και με τους Τούρκους Μπέηδες και με τον Αλή Πασά και φυσικά ανεξαρτητοποιήθηκε. Σχημάτισε δε μια συμμορία από Αρβανίτες, Τούρκους και μερικούς Έλληνες και άρχισε να ληστεύει και να εξοντώνει χωρίς να κάνει διάκριση σε Έλληνες και Τούρκους.
Ο Τούρκος διοικητής της Τριπόλεως όταν έμαθε ότι ο Μεράκος (Εμιράκος) είναι οχυρωμένος στον πύργο του Δαφνίου, ανέθεσε την κατάκτηση του πύργου στον Αμούς Αγά (Μουσάγα), ανδρείο και εξαιρετικής ομορφιάς Τούρκο αξιωματούχο που ήταν Αγάς της Μπαρδούνιας (Μελιτίνης).
Έφθασε λοιπόν ο Μουσάγας (Αμούς Αγάς ) στο Δαφνί με τους Αλβανούς Μπαρδουνιώτες και πολιόρκησε τον πύργο για να εξαναγκάσει το Μεράκο να παραδοθεί, αλλά αν και πέρασε πολύς καιρός η πολιορκία δεν είχε αποτελέσματα.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Δήμος Σμύνους, Λειτούργησε την περίοδο 1999 - 2010 καταλάμβανε έκταση 60,5 Km2 και είχε συνολικό πληθυσμό 1.917 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Έδρα του δήμου ήταν ο Άγιος Νικόλαος .
Ο δήμος περιλάμβανε μία ομάδα χωριών της βόρειας Μάνης, γνωστών ως Μπαρδουνοχώρια.
Δες τι λέει το δημοτικό τραγούδι λέει.
"Τρεις περδικούλες κάθονται μεσ' στο Δαφνί στον Πύργο
η μια τη Βίγλ' αγνάντευε κι' η άλλη την Κουρτσούνα
κι' η Τρίτη η καλλίτερη μοιρολογά και λέει:
- Θέ μου και τί να γίνεται Αυδής με το Μεράκο.
Ουδέ σε γάμο φαίνονται μαϊδέ σε πανηγύρια.
Μαϊδέ στη Μαύρη Ποταμιά πούχε το γύρισμά του.
Μας είπαν πως τους κλείσανε μεσ' στο Δαφνί στον Πύργο.
Τους πολεμά η Αφεντιά μαζί με το Μουσάγα.
Σείστηκε η Μάνη σείστηκε, σειστήκαν τα Μπαρδούνια".
Άλλο σχετικό δημοτικό τραγούδι είναι και το παρακάτω:
"Τρέμουν της Μάνης τα βουνά, τρέμουν και τα Μπαρδούνια.
Τρέμει κι' ο πύργος του Δαφνιού με τα πολλά τουφέκια.
Δεκάξη μέρες πόλεμο, δεκάξη μερονύχτια.
Δίχως ψωμί δίχως νερό και λίγα τα φυσέκια.
Τα παλληκάρια τούλεγαν, τα παλληκάρια λένε:
-Μεράκο, άει να φύγωμε να πάμε μεσ' στο κάστρο.
Να μη μας πιάσουν ζωντανούς μας σφάξουν σαν τα γίδια.
-Παιδιά μου, μη φοβόσαστε τους παλιοτουρκαλάδες".
Ο Μόρα Βαλεσής ανέθεσε στο Ζαχαριά να πάει στο Δαφνί και να επιτύχει την κατάληψη του πύργου. Ο Ζαχαριάς πήγε και μαζί με τον Μουσαγά έζωσε τον πύργο. Οι Μπέηδες της Σπάρτης ζήτησαν από τον Μουσάγα να σκοτώσει το Ζαχαριά. Με πονηριά τα παληκάρια του Ζαχαριά απέσπασαν το γράμμα των Μπέηδων που ζητούσε την δολοφονία του Ζαχαριά από τον Μουσαγά.
Τα παλικάρια επήγαν το γράμμα στο Ζαχαριά, το οποίον έγραφε τα εξής: "Τώρα που ήρθε το μανάρι στα χέρια σου, κάμε ότι μπορέσεις".
Ο Ζαχαριάς έκρυψε το γεγονός ότι γνωρίζει το σχέδιο των μπέηδων και για να απομακρύνει τα παλικάρια του από τους Τούρκους που μαζί πολιορκούσαν τον πύργο, έκανε το πιο κάτω τέχνασμα:
Ήρθε λοιπόν σε συνεννόηση με τον παπά κάποιου χωριού να έλθει να παραπονεθεί στο Ζαχαριά, ότι κάποιο από τα παλικάρια του Ζαχαριά , του έκλεψε εκατό γρόσια.
Πραγματικά ήλθε ο παπάς στο Ζαχαριά και έκανε τα παράπονά του. Και αυτός διέταξε όλους τους δικούς του ν' απομακρυνθούν από τους Τούρκους του Μουσάγα, για ν' αναγνωρίσει «δήθεν» ο παπάς τον κλέφτη. Όταν απομακρύνθηκαν όλοι οι άντρες του από τους τούρκους , ο Ζαχαριάς έδωσε διαταγή στο στρατό του να βαδίσει κατά του Μυστρά, όπου όταν έφθασε έστησε τη σημαία του.
Τότε οι Μπέηδες θορυβημένοι πήγαν «τάχατες» ( η αναγκη έγινε φιλοτιμία) να τον υποδεχθούν, αλλά τότε ο Ζαχαριάς τους έδειξε το γράμμα που είχαν στείλει στο Μουσάγα και αυτοί έμειναν αποσβολωμένοι. Τους είπε ότι πρέπει να τους "κόψει" για τη απαίσια συμπεριφορά τους.
Τους έβαλε σαν όρους ότι θα περιμένει σε κάποια περιοχή την επομένη να του παραδώσουν "τόσια φέσια, τόσα τσαρούχια, τόσες φουστανέλες, τόσα σταυρωτά γελέκια χωρίς να λείψει τρίχα".
Πουρνό πουρνό λοιπόν οι Μπέηδες πήγαν ότι τους ζήτησε ο καπετάνιος χωρίς να λείψει το παραμικρό.
Εν τω μεταξύ στο Δαφνί η πολιορκία συνεχιζόταν από τον μπαμπέση Μουσάγα, χωρίς να μπορεί να πετύχει τίποτα, για τον λόγο αυτό ο Ζαχαριάς πήρε και νέα εντολή να αλώσει με δικές του δυνάμεις το Δαφνί (χωρίς την σύμπραξη του του μουσαγά).
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Μάχη στον Πύργο του Δαφνίου το 1787
Ένα δημοτικό τραγούδι λέει:
"Σειέται ο Πύργος του Δαφνιού, όχ τα πολλά ντουφέκια.
Και στείλαν για το Ζαχαριά τον Κλέφτο Μπαρμπιτσιώτη.
Σαν άλογο χλιμίντρισε, σαν το στοιχειό βογγάει:
-Κατά μεριά να πάει η Τουρκιά, κατά μεριά οι Ρωμαίοι,
Και το Μεράκο ζωντανό στα χέρια να τον πιάστε.
-Τι λες (βρε κλέφτη *) Ζαχαριά, (βρε κλέφτη) Μπαρμπιτσιώτη,
Δεν είναι κούπες να στραγκάς, κορίτσια να φιλήσεις.
Είναι του Μέρη πόλεμος μαζί με τον Αυδούλη.
-Τώρα να ιδείτε τ' άρματα, τα κλέφτικα".
(*) Στο αυθεντικό κείμενο είναι μια υβριστική φράση , γι' αυτό αντικατεστάθη με το (βρε κλέφτη)
Υπάρχει και ένα άλλο σχετικό τραγούδι που το τραγουδούν στη Γορτυνία:
"Μάνα με καταράστηκες, βαριά κατάρα μου είπες.
Ολημερίς τον πόλεμο, το βράδυ καραούλι.
Να ήμουνα πετροπέρδικα και πετροχελιδόνι
Νάβγαινα απάνω στο Βουρλιά, αγνάντια στη Μπαρδούνια,
ν' αγνάντευα τον πόλεμο, πώς πολεμάν οι κλέφτες,
πώς πολεμάει ο Ζαχαριάς με Τούρκους Μπαρδουνιώτες.
Πέφτουν τα βόλια σα βροχή, τα σκάγια σα χαλάζι,
Και του Μεράκου μίλησε και του Μεράκου λέει:
-Εβγα, Μέρη, προσκύνησε και δώσ' και τ' άρματά σου,
έβγα γιατ' ήρθ' ο Ζαχαριάς με χίλιους πεντακόσιους.
Και ο Μέρης αποκρίθηκε μέσα από τον πύργο:
-Εγώ δεν είμαι νιόνυμφη να βγω να προσκυνήσω,
έχω συντρόφους διαλεχτούς κι'ατός μου παλληκάρι".
Και ένα τελευταίο τραγούδι περιγράφει την επίθεση του Ζαχαριά και την άλωση του πύργου:
"Τρία μπαϊράκια βγήκανε μέσα από τη Μάνη.
Τα δυό ήταν του Ζαχαριά, το άλλο του Μουσάγα.
Ο Ζαχαριάς εμίλησε και του Μουσάγα κρένει:
-Μουσάγα, φύγε από δω, Μουσάγα, τράβα χέρι.
Μουσάγας χέρι τράβηξε ο Ζαχαριάς μιλάει:
-Μεράκο, για προσκύνησε μ' όλο το νταϊφά σου,
να σου χαρίσω τη ζωή, να σ' έχω μπουλουξή μου.
-Οσο είν' ο Μέρης ζωντανός, κανείν δεν προσκυνάει.
Ζάχο, σύρε στον τόπο σου, μη χάνης τη ζωή σου.
Ο Ζαχαριάς εθύμωσε και των Κοσμίτων γράφει,
Λαγουμιτζήδες για ναρθούν, ν' ανοίξη το λαγούμι.
Και το λαγούμι άρχισαν και τώκαμαν χαζίρι.
-Μεράκο, για προσκύνησε, τι σούβαλα λαγούμι.
-Αυτά τα λένε στη Βλαχιά, τα λένε στη Μπαρμπίτσα.
Ευθύς φωτιά τους έβαλε τον Πύργο τον γυρίζει
Έν' αγκωνάρι τούμεινε… Οι Τούρκοι ευθύς φωνάζουν:
-Σε προσκυνούμε, Ζαχαριά, δούλοι σου να γενούμε".
Ο Ζαχαριάς με την βοήθεια από Κοσμίτες λαγουμιτζήδες ανατίναξε τον πύργο, ο οποίος κατέρρευσε και έμεινε μόνο η μία έπαλξή του, που διετηρήθη μέχρι το 1960. Κατά την ανατίναξη πολλοί από τους οπαδούς του Μεράκου, καθώς και ο Αυδής, σκοτώθηκαν και όσοι επέζησαν παρεδόθησαν στον Ζαχαριά αυτοί ήταν 46, τους 34 τούρκους αποκεφάλισε και τον Μεράκο και τα κεφάλια τα έστειλε στο Διβάνιον Τριπόλεως . 12 Έλληνες που ήταν στις τάξεις του Μεράκου τους κατέταξε στο στρατό του.
Ό Τούρκος Πασάς της Τριπολιτσάς όταν πήρε τα κεφάλια, έστειλε στο Ζαχαριά το εξής "μπουγιουρντί:
"Καπετάν Ζαχαριά και Δερβέν Ζαπίτη του Μοριά, έστειλες τα κεφάλια των χαϊντούτηδων και του Μεράκου και ευχαριστήθηκα, αλλά των Ρωμιών τα κεφάλια δεν μου τα έστειλες".
Ο Ζαχαριάς έστειλε την παρακάτω απάντηση:
"Ντοβλετιλή Βεζύρη Μόρα Βαλεσή της Μεγάλης Πόρτας, οι Τούρκοι είναι δικοί σας, οι Ρωμαίοι όμως είναι δικοί μου και αυτούς θα τους παιδέψω κατά το ρωμαϊκό κιτάπι (νόμο) και μη μου το κάμης φταίξιμον".
Η απάντηση αυτή έβγαλε από τα ρούχα του το Βεζύρη, ο οποίος κάλεσε τους Νικολοπουλαίους συγγενείς και συμπολεμιστές του Ζαχαριά στις μάχες κατά του Μεράκου και αφού τους καλόπιασε και τους έδωσε αξιώματα και φυσικά οικονομικά οφέλη όπως , το δικαίωμα να εισπράττουν τον χρηματικό φόρο που έπαιρνε ο Ζαχαριάς και την υπόσχεση ότι θα τους δώσει το αξίωμα του Δερβέναγα, τους είπε να σκοτώσουν τον επικίνδυνο για την εξουσία τους Ζαχαριά.
Ο Ζαχαριάς όμως εν τω μεταξύ ειδοποιήθηκε με γράμμα από τον φίλο του Κιαμήλμπεη της Κορίνθου έτσι πήρε μέτρα για να αποφύγει τον κίνδυνο και απ εκεί κει πέρα άνοιξε κανονικό πόλεμο κατά των Νικολοπουλαίων.
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΜΠΑΡΔΟΥΝΙΩΝ
Οι Μπαρδουνιώτες εγκατέλειψαν την Μπαρδουνιά και κλείστηκαν στην Τρίπολη με την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης. Για να εξαναγκάσουν να φύγουν αυτοί οι επικίνδυνοι πολεμιστές χρησιμοποιήθηκε το ποιο κάτω στρατήγημα.
Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης έφτασε στο Μαραθωνήσι (Γύθειο) με 400 Μανιάτες, εκεί ήταν αραγμένα τρία επτανησιακά πλοία και τρία μανιάτικα.
Στο ένα από τα επτανησιακά πλοία ιδιοκτήτης ήταν κάποιος με το όνομα Φραγκιάς. Ο Κ Μαυρομιχάλης άρχισε με τα πλοία κανονιοβολισμούς για να τρομοκρατήσει τους Μπαρδουνιώτες, ταυτόχρονα συνέλεξε αξίνες, φτυάρια κλπ εργαλέια και τα ανέβασε με βάρκες κρυφά στα πλοία. Την δε επομένη τα έβγαλε φανερά, ώστε να τα δουν οι κατάσκοποι των Μπαρδουνιωτών και να μεταδώσουν ότι αποβιβάζεται πολεμικό υλικό που έρχεται από το εξωτερικό.
Οι τούρκοι του Γυθείου και οι αλβανοί των Μπαρδουνιών ακούγοντας τους κανονιοβολισμούς και βλέποντας να ξεφορτώνεται πολεμικό υλικό ταράχτηκαν.
Ο Κ Μαυρομιχάλης έστειλε καλοθελητές να τους καθησυχάσουν ότι οι κανονιοβολισμοί είναι από το πλοίο του Φραγκιά που ήρθε να φορτώσει βελανίδια , αυτό το γεγονός είναι που τους έβαλε σε μεγαλύτερη υποψία διότι ακούγοντας την λέξη Φραγκιά ταύτισαν με την Φραγκιά (Φράγκους) και το έβαλαν στα πόδια.
Ο Φρατζής γράφει:
«Εκ τούτου μη δόντες πλεον καιρός, άφισαν επί των τραπεζών των και τας τροφάς (ούσης ώρας γεύματος) δια να μη τους προφθάσωσιν οι Φράγκοι, και χωρίς να συλλογισθώσιν ούτε οικίας, ούτε κινητήν περιουσίαν, παραδόντες δε μόνον εκ των κινητών των πραγμάτων όσα εδυνήθησαν εις τους αδελφούς Ιατρακαίους και εις άλλους δια να τα φυλάξωσιν επ ελπίδι ότι επιστρέψαντες να τα λάβωσι. (την 26 Μαρτίου ΜΜ) ανεχώρησαν όλοι ομού με τόσην βίαν , ώστε αγάδες , κυρίαι , χανούμαι, νέα κορίτσια, γέροντες και γραίαι έτρεχον ανυπόδητοι εις τας οδούς δια να εισέλθωσιν εις την Τριπολιτζάν μία ώραν προτήτερα» («Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος» Αθήνα 1832 σελ 439-440)
ΜΑΧΗ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ
Στη μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821) πρώτοι οι Μπαρδουνιώτες που είχαν κλειστεί στην Τρίπολη βγήκαν να πάνε να χτυπήσουν τους Έλληνες υπό την αρχηγείου του ανδρείου αλλά αλαζονικού Ρουμπή.
Στη μάχη αυτή οι αλβανοί Μπαδρουνιώτες υπέστησαν πρωτοφανή καταστροφή από τις δυνάμεις των Ελλήνων.
Ας δούμε πως περιγράφει ο Σ Τρικούπης στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» εκδόσεις Γιοβάνη Αθήνα 1978 σελ 219
« ………… έστειλε και τον γνωστόν επ ανδρία και πολεμική εμπειρία Ρουμπήν Μπαρδουνιώτην μετά τρισχιλίων πεντακοσίων επί τους εν Βαλτετσίω, ………… Ο Ρουμπής ώρμησεν ως μαινόμενος επί τους Έλληναςτην β ώρανμετά την ανατολήν του ηλίου, οι δε σημαιοφόροι έχυθησαν πρώτοι, αλλά 14 έπεσαν δια μιας. Οι Έλληνες παρά την συνήθειάν των και την προσδοκίαν των εχθρών όχι μόνον δεν ελειποτάκτησαν, αλλά και γενναίως αντέστησαν, αποκρούοντες ευτυχώς τας αλλεπαλλήλους εφόδους των εχθρών και συνενισχυόμενοι……….. ο Ρουμπής ήτο πανταχόθενκατεστενοχωρημένος , και ότι ουδεμίαν ελπίδα νίκης είχε, δια τούτο εσήμανε περί την α ώραν της ημέραςτην ανάκλησιν και ο Ρουμπής και οι συν αυτώ ώρμησαν να φύγωσι δια μέσου των Ελλήνων. Τούτο βλέποντες οι εγκλειστοι ερρίφθησαν όλοι έξω των προμαχώνων επί τους φεύγοντας κτυπούντες αυτούς όπισθεν, εν ω τους εκτύπουν οι άλλοι έμπροσθεν. Οι εχθροί έπιπτον σωρηδόν και, επ ελπίδι να μη καταδιώκωνται φεύγοντες, έρριπταν έμπροσθεν των Ελλήνων τα χρυσά και τα αργυρά των όπλα εις αρπαγήν. Το τέχνασμα τούτο ευδοκίμησεν εν μέρει, και ως εκ τούτου δεν έπαθαν οι φεύγοντες όσην φθοράν άλλως θα επάθαιναν………..».
Αυτά λοιπόν έπαθαν οι Μπαρδουνιώτες Αλβανοί στο Βαλτέτσι.
ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ
Ο Κολοκοτρώνης είχε συνομιλίες με τους αλβανούς της Τρίπολης. Αυτές οι συνομιλίες επέσπευσαν την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους, οι αλβανοί απογοητευμένοι από τις ήττες και την πανωλεθρία και κυρίως φοβούμενοι την δίκαιη οργή των Ελλήνων, δεν μετείχαν στην άμυνα της Τρίπολης, φυσικά για την στάση τους αυτή είναι και οι μόνοι που σώθηκαν, χάρη στην επέμβαση του Κολοκοτρώνη από την σφαγή.
Επαναστατικές δυνάμεις τους συνόδευσαν για ασφάλεια στη Βοστίτσα (Αίγιο) και από εκεί με πλοιάρια έφτασαν στη Ρούμελη με μπέσα να μη ξαναεμφανιστούν στην Πελοπόννησο .
Αυτοί οι διαφυγόντες της σφαγής της Τρίπολης το επόμενο έτος στρατολογήθηκαν από τον Δράμαλη . Αλλά όταν ο στρατός του Δράμαλη έφτασε στον Ισθμό και κατάλαβαν ότι μεταφέρονται πάλι στην Πελοπόννησο. Αρνήθηκαν να συμμετέχουν στις επιχειρήσεις του Δράμαλη κι έφυγαν, ενθυμούμενοι την συμφωνία (μπέσα) που είχαν συνομολογήσει με τους Έλληνες, αυτό φυσικά στάθηκε σωτήριο και για την ζωή τους διότι είναι γνωστή ποια ήταν η τύχη του στρατού του Δράμαλη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ιστορία της ελληνικής Επαναστάσεως Σ Τρικούπη εκδοσεις Χ Γιοβάνη Αθήνα 1978
2. Μεγ. Ελλ. Εγκυκλ. τόμ. ΙΖ΄,
3. «Ιστορία της Μάνης όλης» Νικήτα Νηφάκη.
4. Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος Αθήνα 1832 σελ 439-440
5. Αλβανοί Αρβανίτες Έλληνες του Σαράντου Καργάκου εκδόσεις Ι ΣΙΔΕΡΗΣ Αθήνα 2005 Ε ΕΚΔΟΣΗ.
Σε μια φύσει οχυρά περιοχή του ανατολικού Ταϋγέτου την Μπουρδούνια (Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι όπως σε πολλά ιστορικά κείμενά του αναφέρει ο αείμνηστος Καψάλης στα Μπαδουνοχώρια ανήκει το Δαφνί, Τάραψα, Πετρίνα, Γοράνοι κ.τ.λ) αλλά και όπως αναφέρει ο Νικήτας Νηφάκης όχι ως Μπαρδουνοχώρια, στην έμμετρη «Ιστορία της Μάνης όλης», στίχοι 101-108: «…Ετούτα είναι της Μηλιάς τα δυτικά χωρία, τα άλλα είναι βορεινά στη μεσιανή μερία. Μπροστά είν' η Καστάνιτζα, στις μάχες ξακουσμένη και στην Τουρκίαν ακούεται, ας είν' και μεθυσμένη. Το Σελεγούδι το πτωχό, τα Κόκκινα Λουρία, ο Άγιος Νικόλαος και άλλα δυο χωρία Μαλτζίνα λέγεται το εν, Αρχοντικόν το άλλο και έως εδώ σώνονται, δεν είναι πλέον άλλο.».
Όλα τα Μπαρδουνοχώρια κατά τον Γ. Δ. Καψάλη (Μεγ. Ελλ. Εγκυκλ. τόμ. ΙΖ΄, σελ. 512) είναι τα εξής: Καστάνια, Σελεγούδι, Ποτάμι, Παλιά Μπαρδούνια (ή Μποσινέϊκα), Τσεσφίνα (Δεσφίνα), Άγιος Νικόλαος, Κόκκινα Λουριά, Μαλιτσίνα (Μέλισσα), Αρχοντικό, Κάστρο της Μπαρδούνιας (αυτό επί τουρκοκρατίας κυρίως το κατείχαν οι Μπαρδουνιώτες Τουρκαλβανοί), Σίνα, Στροντζά (Προσήλιον), Ρόζοβα (Λεμονιά), Ζελίνα (Μελιτίνη), Τσέρια (Αγία Μαρίνα), Άρνα, Κοτσατίνα (Σπαρτιά), Γόλα (μονή από Έλληνες μοναχούς), Γοράνοι, Πυλοβίτσα (Πολοβίτσα), Κουρτσούνα (Βασιλική), Λιαντίνα, Ποταμιά, Πρίτσα (Παλαιόβρυση), Τάραψα, Πετρίνα. Μετά το 1821 δεν έμεινε ούτε ένας Τουρκαλβανός. Το 1835 ανήκαν στους δήμους Μελιτίνης και Φελίας, και εν μέρει στων Κροκεών. Από το 1912 χωρίσθηκαν σε κοινότητες και από το 1998 άλλα ανήκουν στον δήμο Σμήνους και άλλα στον δήμο Φάριδος.
Εδώ εγκατέστησαν λοιπόν μια πολεμική αλβανική φάρα, αυτοί λοιπόν έκτισαν 46 πύργους (το πιο περίφημο κάστρο ήταν στον Άγιο Νικόλαο, που ονομάστηκε Κάστρο της Μπαρδούνιας) και είχαν υπό τον έλεγχό τους τα γύρω χωριά τα λεγόμενα Μπαρδουνοχώρια. (Φρατζής τομ Α σε΄433-437)
Η Μπαρδουνιά γειτόνευε με την Μάνη (Τα χωριά που λέγονται Μπαρδουνοχώρια πήραν το όνομα από το ποτάμι Μπαρδούνια, το οποίο πηγάζει από τις πηγές της Αγίας Μαρίνας (Τσέρια) Μελιτίνης και χύνεται στον κάμπο του Μαυροβουνίου στο Γύθειο) και οι Τουρκομπαρδουνιώτες σκοπό είχαν τον στρατιωτικό έλεγχο των Μανιατών. Ο συνεχείς πόλεμος των Μανιατών με τους Μπαρδουνιώτες ανέβασε τις πολεμικές ικανότητες και των δύο .
Τα Μπαρδουνοχώρια ενισχυόταν διαρκώς με αλβανικό πληθυσμό από τους τούρκους, οι αλβανοί αυτοί ερχόντουσαν από τον Βορρά.
Οι Μπαρδουνιώτες ήταν οι φοβερότεροι διώκτες των Χριστιανών, εδώ γίνηκαν πολλές μάχες όπως η μάχη της Καστάνιας (1780), όπου σκοτώθηκαν ο καπετάνιος Παναγιώταρος Βενετσανάκης και Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, πατέρας του Θεόδωρου, γι αυτό η προσοχή των Ελλήνων με την έναρξη της Επανάστασης στράφηκε κατά αυτών και των Λαλαίων αλβανών.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ – ΗΘΗ και ΕΘΙΜΑ
Η παρουσία των αλβανών φυλάρχων στη περιοχή των Μπουρδούνιών είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία μια ιδιότυπης φεουδαρχίας με οικογενειαρχικά χαρακτηρίστηκα , ο πληθυσμός σχημάτισε πυρήνες κατά οικογένειες με στόχο να διαφυλάξει ζωή, τιμή και περιουσία. Τότε άρχισαν να κτίζονται σπίτια με μορφή φρουρίων , όσο ισχυρότερη η οικογένεια τόσο και ποιο δυνατός ο πύργος, οι οικογένειες ανάπτυξαν ανταγωνισμούς που όξυναν την ήδη τεταμένη κατάσταση.
Τα ήθη ήταν βάναυσα με κορωνίδα την αναβίωση του εθίμου του μασχαλισμού. Ο Σπ Λάμπρου έχει γράψει σχετικά το βιβλίο «Το έθος του Μασχαλισμού παρά των Μανιατών των μέσων αιώνων».
Στην επικράτηση αυτού του εθίμου συνετέλεσε η κάθοδος των Μηλίγγων και Εζερίτων, οι οποίοι κουβάλησαν το βάρβαρο έθιμό των από τον Βορά.
ΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΛΒΑΝΟΥΣ
Αλλά πως ήταν τα αλβανικά φύλα που εγκαταστάθηκαν στην Μπαρδουνιά; Μια ιδέα μας δίνει ο Ν Δραγούμης στο βιβλίο του «Αναμνήσεις» (Αθήνα 1925) που μιλά για τους Αλβανούς των δήμων Δωρίου και Αυλώνος και κυρίως για τους κατοίκους του χωριού Σουλιμά……….. χαρείτε ένα λίαν αποκαλυπτικό απόσπασμα:
« ………..ούτοι είναι αχρειότεροι και κακουργότεροι των εν Αμερική Ινδών και πλέον φρικαλέοι των Δρούσων, ομιλούν την Αλβανικήν, λέγονται χριστιανοί, αλλά δεν πρεσβεύουν τίποτα ουδ έχουν ιδέαν περί θρησκείας. Δοξάζουν το κακοποιόν πνεύμα , ήτοι τον διάβολον, και κάμνουν τελετάς και θυσίας υπέρ αυτού. Συνέρχονται εις προσδιωρισμένην θέσιν δις του έτους και πριν φάγουν εξάγουν μερίδιον του διαβόλου, ένα τεμάχιον κρέατος, οίνον και άρτον και παρακαλούν αυτόν να τα δεχθή και να τους προστατεύση. Τα ααναθήματα αυτά κρεμούν εις τα δένδρα, εφ ότου ο ιερεύες λάθρα τα λαμβάνει δεχόμενος το πρόσωπον του διαβόλου. Ανταλλάσσουσι εις γυναίκας τας αδελφάς των και ο πατήρ πολλάκις λαμβάνει την γυναίκα του υιού του. Η εκκλησία δεν αναγνωρίζει τα τοιαύτα συνοικέσια, αλλ ούτε και αδιαφορεί, αρκεί ότι το συγχωρεί ο ιερεύς, προς ον δίδουν μερίδιον εκ των κλεπτομένων ζώων, τα οποία δένουν εις την εκκλησίαν.Καθιέρωσαν αγνώστους αγίους, την δε ημέραν της Πεντηκοστής αφιέρωσαν εις δόξαν αγίου Ροσαλιού μη υπάρχοντος. Καταλύουν την Μεγάλην Παρασκευήν…….. μεταλαμβάνουν δε ως ακολούθως: φονεύουν έγκυον κύνα και μεταποίουν εις κόνιν τα έμβρυα, κατά δε το Πάσχα αναμιγνύουν αυτήν μεθ ύδατος εντός του αγγείου των σκύλων (καρίτα) και εξ αυτής κύπτοντες πίνουν κυνιδόν δια να μη τους πιάση ο αφορισμός και τα δικαστήρια. Τοιαύτη είναι η μετάληψις των βαρβάρων τούτων, ο δε επίσκοπος αμηχανεί και φρίττει. Οι άνθρωποι αυτοί μετέρχονται το ληστρικόν επάγγελμα και ουδέποτε εργάζονται».
Ο δε Π Χρ Δούκας στο βιβλίο του «Η Σπάρτη δια μέσου των αιώνων» Ν Υόρξη 1922 γράφει :
«……….Και πολλοί μεν των συμβούλων αυτού (εννοεί τον Θ Παλαιολόγο) αντετάχθησαν εις αυτήν την πρότασιν (της καθόδου των Αλβανών) επί τω λόγω ότι τα ήθη και τα έθιμα των ξένων εκείνων δεν ήσαν όποια τα των Ελλήνων».
ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΒΑΝΟΥ ΜΕΡΑΚΟΥ
Στον πύργο του Δαφνίου έγινε το 1787 μια από τις μεγαλύτερες πολιορκίες και μάχες μεταξύ του περίφημου Ζαχαριά και του περιώνυμου Αλβανού αντάρτη Μεράκου.
Ο Εμίρ (Ομέρ) ή Εμιράκος και Μεράκος ( όπως τον έλεγαν οι Έλληνες), ήταν Αλβανός αξιωματικός στην υπηρεσία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, φημισμένος για την ανδρεία του και ήταν ο μόνος από άνδρες του Αλή που "επάτησε το Κακοσούλι".
Για την παλικαροσύνη του Εμιράκου υπάρχει και ένα δημοτικό που λέει:
"Είμ' Εμιράκος ξακουστός στον κόσμο ξακουσμένος
που πήγα και επάτησα Κακοσούλι
που δεν το πάτησε κανείς το πάνω Κακοσούλι…".
Ο Εμιράκος (Μεράκος) μαζί με πολλούς ακόμα Αρβανίτες ήλθε στην Πελοπόννησο διαταγή του Αλή να πολεμήσει τους Κλέφτες του Μοριά.
Κατά την αλβανική συνήθεια, σύντομα ήρθε σε αντιθέσεις και με τους Τούρκους Μπέηδες και με τον Αλή Πασά και φυσικά ανεξαρτητοποιήθηκε. Σχημάτισε δε μια συμμορία από Αρβανίτες, Τούρκους και μερικούς Έλληνες και άρχισε να ληστεύει και να εξοντώνει χωρίς να κάνει διάκριση σε Έλληνες και Τούρκους.
Ο Τούρκος διοικητής της Τριπόλεως όταν έμαθε ότι ο Μεράκος (Εμιράκος) είναι οχυρωμένος στον πύργο του Δαφνίου, ανέθεσε την κατάκτηση του πύργου στον Αμούς Αγά (Μουσάγα), ανδρείο και εξαιρετικής ομορφιάς Τούρκο αξιωματούχο που ήταν Αγάς της Μπαρδούνιας (Μελιτίνης).
Έφθασε λοιπόν ο Μουσάγας (Αμούς Αγάς ) στο Δαφνί με τους Αλβανούς Μπαρδουνιώτες και πολιόρκησε τον πύργο για να εξαναγκάσει το Μεράκο να παραδοθεί, αλλά αν και πέρασε πολύς καιρός η πολιορκία δεν είχε αποτελέσματα.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Δήμος Σμύνους, Λειτούργησε την περίοδο 1999 - 2010 καταλάμβανε έκταση 60,5 Km2 και είχε συνολικό πληθυσμό 1.917 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Έδρα του δήμου ήταν ο Άγιος Νικόλαος .
Ο δήμος περιλάμβανε μία ομάδα χωριών της βόρειας Μάνης, γνωστών ως Μπαρδουνοχώρια.
Δες τι λέει το δημοτικό τραγούδι λέει.
"Τρεις περδικούλες κάθονται μεσ' στο Δαφνί στον Πύργο
η μια τη Βίγλ' αγνάντευε κι' η άλλη την Κουρτσούνα
κι' η Τρίτη η καλλίτερη μοιρολογά και λέει:
- Θέ μου και τί να γίνεται Αυδής με το Μεράκο.
Ουδέ σε γάμο φαίνονται μαϊδέ σε πανηγύρια.
Μαϊδέ στη Μαύρη Ποταμιά πούχε το γύρισμά του.
Μας είπαν πως τους κλείσανε μεσ' στο Δαφνί στον Πύργο.
Τους πολεμά η Αφεντιά μαζί με το Μουσάγα.
Σείστηκε η Μάνη σείστηκε, σειστήκαν τα Μπαρδούνια".
Άλλο σχετικό δημοτικό τραγούδι είναι και το παρακάτω:
"Τρέμουν της Μάνης τα βουνά, τρέμουν και τα Μπαρδούνια.
Τρέμει κι' ο πύργος του Δαφνιού με τα πολλά τουφέκια.
Δεκάξη μέρες πόλεμο, δεκάξη μερονύχτια.
Δίχως ψωμί δίχως νερό και λίγα τα φυσέκια.
Τα παλληκάρια τούλεγαν, τα παλληκάρια λένε:
-Μεράκο, άει να φύγωμε να πάμε μεσ' στο κάστρο.
Να μη μας πιάσουν ζωντανούς μας σφάξουν σαν τα γίδια.
-Παιδιά μου, μη φοβόσαστε τους παλιοτουρκαλάδες".
Ο Μόρα Βαλεσής ανέθεσε στο Ζαχαριά να πάει στο Δαφνί και να επιτύχει την κατάληψη του πύργου. Ο Ζαχαριάς πήγε και μαζί με τον Μουσαγά έζωσε τον πύργο. Οι Μπέηδες της Σπάρτης ζήτησαν από τον Μουσάγα να σκοτώσει το Ζαχαριά. Με πονηριά τα παληκάρια του Ζαχαριά απέσπασαν το γράμμα των Μπέηδων που ζητούσε την δολοφονία του Ζαχαριά από τον Μουσαγά.
Τα παλικάρια επήγαν το γράμμα στο Ζαχαριά, το οποίον έγραφε τα εξής: "Τώρα που ήρθε το μανάρι στα χέρια σου, κάμε ότι μπορέσεις".
Ο Ζαχαριάς έκρυψε το γεγονός ότι γνωρίζει το σχέδιο των μπέηδων και για να απομακρύνει τα παλικάρια του από τους Τούρκους που μαζί πολιορκούσαν τον πύργο, έκανε το πιο κάτω τέχνασμα:
Ήρθε λοιπόν σε συνεννόηση με τον παπά κάποιου χωριού να έλθει να παραπονεθεί στο Ζαχαριά, ότι κάποιο από τα παλικάρια του Ζαχαριά , του έκλεψε εκατό γρόσια.
Πραγματικά ήλθε ο παπάς στο Ζαχαριά και έκανε τα παράπονά του. Και αυτός διέταξε όλους τους δικούς του ν' απομακρυνθούν από τους Τούρκους του Μουσάγα, για ν' αναγνωρίσει «δήθεν» ο παπάς τον κλέφτη. Όταν απομακρύνθηκαν όλοι οι άντρες του από τους τούρκους , ο Ζαχαριάς έδωσε διαταγή στο στρατό του να βαδίσει κατά του Μυστρά, όπου όταν έφθασε έστησε τη σημαία του.
Τότε οι Μπέηδες θορυβημένοι πήγαν «τάχατες» ( η αναγκη έγινε φιλοτιμία) να τον υποδεχθούν, αλλά τότε ο Ζαχαριάς τους έδειξε το γράμμα που είχαν στείλει στο Μουσάγα και αυτοί έμειναν αποσβολωμένοι. Τους είπε ότι πρέπει να τους "κόψει" για τη απαίσια συμπεριφορά τους.
Τους έβαλε σαν όρους ότι θα περιμένει σε κάποια περιοχή την επομένη να του παραδώσουν "τόσια φέσια, τόσα τσαρούχια, τόσες φουστανέλες, τόσα σταυρωτά γελέκια χωρίς να λείψει τρίχα".
Πουρνό πουρνό λοιπόν οι Μπέηδες πήγαν ότι τους ζήτησε ο καπετάνιος χωρίς να λείψει το παραμικρό.
Εν τω μεταξύ στο Δαφνί η πολιορκία συνεχιζόταν από τον μπαμπέση Μουσάγα, χωρίς να μπορεί να πετύχει τίποτα, για τον λόγο αυτό ο Ζαχαριάς πήρε και νέα εντολή να αλώσει με δικές του δυνάμεις το Δαφνί (χωρίς την σύμπραξη του του μουσαγά).
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Μάχη στον Πύργο του Δαφνίου το 1787
Ένα δημοτικό τραγούδι λέει:
"Σειέται ο Πύργος του Δαφνιού, όχ τα πολλά ντουφέκια.
Και στείλαν για το Ζαχαριά τον Κλέφτο Μπαρμπιτσιώτη.
Σαν άλογο χλιμίντρισε, σαν το στοιχειό βογγάει:
-Κατά μεριά να πάει η Τουρκιά, κατά μεριά οι Ρωμαίοι,
Και το Μεράκο ζωντανό στα χέρια να τον πιάστε.
-Τι λες (βρε κλέφτη *) Ζαχαριά, (βρε κλέφτη) Μπαρμπιτσιώτη,
Δεν είναι κούπες να στραγκάς, κορίτσια να φιλήσεις.
Είναι του Μέρη πόλεμος μαζί με τον Αυδούλη.
-Τώρα να ιδείτε τ' άρματα, τα κλέφτικα".
(*) Στο αυθεντικό κείμενο είναι μια υβριστική φράση , γι' αυτό αντικατεστάθη με το (βρε κλέφτη)
Υπάρχει και ένα άλλο σχετικό τραγούδι που το τραγουδούν στη Γορτυνία:
"Μάνα με καταράστηκες, βαριά κατάρα μου είπες.
Ολημερίς τον πόλεμο, το βράδυ καραούλι.
Να ήμουνα πετροπέρδικα και πετροχελιδόνι
Νάβγαινα απάνω στο Βουρλιά, αγνάντια στη Μπαρδούνια,
ν' αγνάντευα τον πόλεμο, πώς πολεμάν οι κλέφτες,
πώς πολεμάει ο Ζαχαριάς με Τούρκους Μπαρδουνιώτες.
Πέφτουν τα βόλια σα βροχή, τα σκάγια σα χαλάζι,
Και του Μεράκου μίλησε και του Μεράκου λέει:
-Εβγα, Μέρη, προσκύνησε και δώσ' και τ' άρματά σου,
έβγα γιατ' ήρθ' ο Ζαχαριάς με χίλιους πεντακόσιους.
Και ο Μέρης αποκρίθηκε μέσα από τον πύργο:
-Εγώ δεν είμαι νιόνυμφη να βγω να προσκυνήσω,
έχω συντρόφους διαλεχτούς κι'ατός μου παλληκάρι".
Και ένα τελευταίο τραγούδι περιγράφει την επίθεση του Ζαχαριά και την άλωση του πύργου:
"Τρία μπαϊράκια βγήκανε μέσα από τη Μάνη.
Τα δυό ήταν του Ζαχαριά, το άλλο του Μουσάγα.
Ο Ζαχαριάς εμίλησε και του Μουσάγα κρένει:
-Μουσάγα, φύγε από δω, Μουσάγα, τράβα χέρι.
Μουσάγας χέρι τράβηξε ο Ζαχαριάς μιλάει:
-Μεράκο, για προσκύνησε μ' όλο το νταϊφά σου,
να σου χαρίσω τη ζωή, να σ' έχω μπουλουξή μου.
-Οσο είν' ο Μέρης ζωντανός, κανείν δεν προσκυνάει.
Ζάχο, σύρε στον τόπο σου, μη χάνης τη ζωή σου.
Ο Ζαχαριάς εθύμωσε και των Κοσμίτων γράφει,
Λαγουμιτζήδες για ναρθούν, ν' ανοίξη το λαγούμι.
Και το λαγούμι άρχισαν και τώκαμαν χαζίρι.
-Μεράκο, για προσκύνησε, τι σούβαλα λαγούμι.
-Αυτά τα λένε στη Βλαχιά, τα λένε στη Μπαρμπίτσα.
Ευθύς φωτιά τους έβαλε τον Πύργο τον γυρίζει
Έν' αγκωνάρι τούμεινε… Οι Τούρκοι ευθύς φωνάζουν:
-Σε προσκυνούμε, Ζαχαριά, δούλοι σου να γενούμε".
Ο Ζαχαριάς με την βοήθεια από Κοσμίτες λαγουμιτζήδες ανατίναξε τον πύργο, ο οποίος κατέρρευσε και έμεινε μόνο η μία έπαλξή του, που διετηρήθη μέχρι το 1960. Κατά την ανατίναξη πολλοί από τους οπαδούς του Μεράκου, καθώς και ο Αυδής, σκοτώθηκαν και όσοι επέζησαν παρεδόθησαν στον Ζαχαριά αυτοί ήταν 46, τους 34 τούρκους αποκεφάλισε και τον Μεράκο και τα κεφάλια τα έστειλε στο Διβάνιον Τριπόλεως . 12 Έλληνες που ήταν στις τάξεις του Μεράκου τους κατέταξε στο στρατό του.
Ό Τούρκος Πασάς της Τριπολιτσάς όταν πήρε τα κεφάλια, έστειλε στο Ζαχαριά το εξής "μπουγιουρντί:
"Καπετάν Ζαχαριά και Δερβέν Ζαπίτη του Μοριά, έστειλες τα κεφάλια των χαϊντούτηδων και του Μεράκου και ευχαριστήθηκα, αλλά των Ρωμιών τα κεφάλια δεν μου τα έστειλες".
Ο Ζαχαριάς έστειλε την παρακάτω απάντηση:
"Ντοβλετιλή Βεζύρη Μόρα Βαλεσή της Μεγάλης Πόρτας, οι Τούρκοι είναι δικοί σας, οι Ρωμαίοι όμως είναι δικοί μου και αυτούς θα τους παιδέψω κατά το ρωμαϊκό κιτάπι (νόμο) και μη μου το κάμης φταίξιμον".
Η απάντηση αυτή έβγαλε από τα ρούχα του το Βεζύρη, ο οποίος κάλεσε τους Νικολοπουλαίους συγγενείς και συμπολεμιστές του Ζαχαριά στις μάχες κατά του Μεράκου και αφού τους καλόπιασε και τους έδωσε αξιώματα και φυσικά οικονομικά οφέλη όπως , το δικαίωμα να εισπράττουν τον χρηματικό φόρο που έπαιρνε ο Ζαχαριάς και την υπόσχεση ότι θα τους δώσει το αξίωμα του Δερβέναγα, τους είπε να σκοτώσουν τον επικίνδυνο για την εξουσία τους Ζαχαριά.
Ο Ζαχαριάς όμως εν τω μεταξύ ειδοποιήθηκε με γράμμα από τον φίλο του Κιαμήλμπεη της Κορίνθου έτσι πήρε μέτρα για να αποφύγει τον κίνδυνο και απ εκεί κει πέρα άνοιξε κανονικό πόλεμο κατά των Νικολοπουλαίων.
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΜΠΑΡΔΟΥΝΙΩΝ
Οι Μπαρδουνιώτες εγκατέλειψαν την Μπαρδουνιά και κλείστηκαν στην Τρίπολη με την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης. Για να εξαναγκάσουν να φύγουν αυτοί οι επικίνδυνοι πολεμιστές χρησιμοποιήθηκε το ποιο κάτω στρατήγημα.
Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης έφτασε στο Μαραθωνήσι (Γύθειο) με 400 Μανιάτες, εκεί ήταν αραγμένα τρία επτανησιακά πλοία και τρία μανιάτικα.
Στο ένα από τα επτανησιακά πλοία ιδιοκτήτης ήταν κάποιος με το όνομα Φραγκιάς. Ο Κ Μαυρομιχάλης άρχισε με τα πλοία κανονιοβολισμούς για να τρομοκρατήσει τους Μπαρδουνιώτες, ταυτόχρονα συνέλεξε αξίνες, φτυάρια κλπ εργαλέια και τα ανέβασε με βάρκες κρυφά στα πλοία. Την δε επομένη τα έβγαλε φανερά, ώστε να τα δουν οι κατάσκοποι των Μπαρδουνιωτών και να μεταδώσουν ότι αποβιβάζεται πολεμικό υλικό που έρχεται από το εξωτερικό.
Οι τούρκοι του Γυθείου και οι αλβανοί των Μπαρδουνιών ακούγοντας τους κανονιοβολισμούς και βλέποντας να ξεφορτώνεται πολεμικό υλικό ταράχτηκαν.
Ο Κ Μαυρομιχάλης έστειλε καλοθελητές να τους καθησυχάσουν ότι οι κανονιοβολισμοί είναι από το πλοίο του Φραγκιά που ήρθε να φορτώσει βελανίδια , αυτό το γεγονός είναι που τους έβαλε σε μεγαλύτερη υποψία διότι ακούγοντας την λέξη Φραγκιά ταύτισαν με την Φραγκιά (Φράγκους) και το έβαλαν στα πόδια.
Ο Φρατζής γράφει:
«Εκ τούτου μη δόντες πλεον καιρός, άφισαν επί των τραπεζών των και τας τροφάς (ούσης ώρας γεύματος) δια να μη τους προφθάσωσιν οι Φράγκοι, και χωρίς να συλλογισθώσιν ούτε οικίας, ούτε κινητήν περιουσίαν, παραδόντες δε μόνον εκ των κινητών των πραγμάτων όσα εδυνήθησαν εις τους αδελφούς Ιατρακαίους και εις άλλους δια να τα φυλάξωσιν επ ελπίδι ότι επιστρέψαντες να τα λάβωσι. (την 26 Μαρτίου ΜΜ) ανεχώρησαν όλοι ομού με τόσην βίαν , ώστε αγάδες , κυρίαι , χανούμαι, νέα κορίτσια, γέροντες και γραίαι έτρεχον ανυπόδητοι εις τας οδούς δια να εισέλθωσιν εις την Τριπολιτζάν μία ώραν προτήτερα» («Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος» Αθήνα 1832 σελ 439-440)
ΜΑΧΗ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ
Στη μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821) πρώτοι οι Μπαρδουνιώτες που είχαν κλειστεί στην Τρίπολη βγήκαν να πάνε να χτυπήσουν τους Έλληνες υπό την αρχηγείου του ανδρείου αλλά αλαζονικού Ρουμπή.
Στη μάχη αυτή οι αλβανοί Μπαδρουνιώτες υπέστησαν πρωτοφανή καταστροφή από τις δυνάμεις των Ελλήνων.
Ας δούμε πως περιγράφει ο Σ Τρικούπης στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» εκδόσεις Γιοβάνη Αθήνα 1978 σελ 219
« ………… έστειλε και τον γνωστόν επ ανδρία και πολεμική εμπειρία Ρουμπήν Μπαρδουνιώτην μετά τρισχιλίων πεντακοσίων επί τους εν Βαλτετσίω, ………… Ο Ρουμπής ώρμησεν ως μαινόμενος επί τους Έλληναςτην β ώρανμετά την ανατολήν του ηλίου, οι δε σημαιοφόροι έχυθησαν πρώτοι, αλλά 14 έπεσαν δια μιας. Οι Έλληνες παρά την συνήθειάν των και την προσδοκίαν των εχθρών όχι μόνον δεν ελειποτάκτησαν, αλλά και γενναίως αντέστησαν, αποκρούοντες ευτυχώς τας αλλεπαλλήλους εφόδους των εχθρών και συνενισχυόμενοι……….. ο Ρουμπής ήτο πανταχόθενκατεστενοχωρημένος , και ότι ουδεμίαν ελπίδα νίκης είχε, δια τούτο εσήμανε περί την α ώραν της ημέραςτην ανάκλησιν και ο Ρουμπής και οι συν αυτώ ώρμησαν να φύγωσι δια μέσου των Ελλήνων. Τούτο βλέποντες οι εγκλειστοι ερρίφθησαν όλοι έξω των προμαχώνων επί τους φεύγοντας κτυπούντες αυτούς όπισθεν, εν ω τους εκτύπουν οι άλλοι έμπροσθεν. Οι εχθροί έπιπτον σωρηδόν και, επ ελπίδι να μη καταδιώκωνται φεύγοντες, έρριπταν έμπροσθεν των Ελλήνων τα χρυσά και τα αργυρά των όπλα εις αρπαγήν. Το τέχνασμα τούτο ευδοκίμησεν εν μέρει, και ως εκ τούτου δεν έπαθαν οι φεύγοντες όσην φθοράν άλλως θα επάθαιναν………..».
Αυτά λοιπόν έπαθαν οι Μπαρδουνιώτες Αλβανοί στο Βαλτέτσι.
ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ
Ο Κολοκοτρώνης είχε συνομιλίες με τους αλβανούς της Τρίπολης. Αυτές οι συνομιλίες επέσπευσαν την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους, οι αλβανοί απογοητευμένοι από τις ήττες και την πανωλεθρία και κυρίως φοβούμενοι την δίκαιη οργή των Ελλήνων, δεν μετείχαν στην άμυνα της Τρίπολης, φυσικά για την στάση τους αυτή είναι και οι μόνοι που σώθηκαν, χάρη στην επέμβαση του Κολοκοτρώνη από την σφαγή.
Επαναστατικές δυνάμεις τους συνόδευσαν για ασφάλεια στη Βοστίτσα (Αίγιο) και από εκεί με πλοιάρια έφτασαν στη Ρούμελη με μπέσα να μη ξαναεμφανιστούν στην Πελοπόννησο .
Αυτοί οι διαφυγόντες της σφαγής της Τρίπολης το επόμενο έτος στρατολογήθηκαν από τον Δράμαλη . Αλλά όταν ο στρατός του Δράμαλη έφτασε στον Ισθμό και κατάλαβαν ότι μεταφέρονται πάλι στην Πελοπόννησο. Αρνήθηκαν να συμμετέχουν στις επιχειρήσεις του Δράμαλη κι έφυγαν, ενθυμούμενοι την συμφωνία (μπέσα) που είχαν συνομολογήσει με τους Έλληνες, αυτό φυσικά στάθηκε σωτήριο και για την ζωή τους διότι είναι γνωστή ποια ήταν η τύχη του στρατού του Δράμαλη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ιστορία της ελληνικής Επαναστάσεως Σ Τρικούπη εκδοσεις Χ Γιοβάνη Αθήνα 1978
2. Μεγ. Ελλ. Εγκυκλ. τόμ. ΙΖ΄,
3. «Ιστορία της Μάνης όλης» Νικήτα Νηφάκη.
4. Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος Αθήνα 1832 σελ 439-440
5. Αλβανοί Αρβανίτες Έλληνες του Σαράντου Καργάκου εκδόσεις Ι ΣΙΔΕΡΗΣ Αθήνα 2005 Ε ΕΚΔΟΣΗ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου