Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ

Η μάχη της κοκκινιάς κράτησε από τις 4 μέχρι τις 8 Μαρτίου του 1944 και τελικός νικητής αυτής σύγκρουσης ήταν ο ΕΛΑΣ  και Νικαιώτικος λαός

 ΣΑΒΒΑΤΟ 4 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Παλαιό σπίτι στην ανταρτομάνα Κοκκινιά.

Η πόλη της Κοκκινιάς δέχεται επίθεση από δύο κατευθύνσεις από χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες.

Μια ομάδα κινείται από την Λεύκα με ένα καμιόνι χωροφύλακες  και βρίσκει αντιμέτωπο τις δυνάμεις του 1ου τάγματοςτου 5ου συντάγματος του ΕΛΑΣ  Πειραιά, με διοικητή τον Σωτήρη Κύβελο και καπετάνιο τον Νίκο Χιωτάκη, οι χωροφύλακες υποχρεόνονται να υποχωρήσουν.

Η δεύτερη επίθεση γίνεται από την οδό Κυδωνιών (σήμερα Π Ράλη) στο ύψος του Γ Νεκροταφείου που αποτελείτο από δύο καμιόνια με χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες, στην περιοχή αυτή η πόλη ήταν αραιοκατοικημένη, την εισβολή αυτή αντιμετωπίζει το 3ο τάγμα του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς με διοικητή τον Γιάννη Πισσανό, οι μάχες εξαπλώνονται από το Γ Νεκροταφείο μέχρι τις εργατικές κατοικίες, (στο σημερινό Κρατικό Νοσοκομείο Νικαίας), ο ΕΛΑΣ σκορπίζει τους ταγματασφαλίτες οι οποίοι υποχωρούν προς την Αθήνα και κάποιοι από αυτούς υποχωρούν άτακτα προς το Κουτσουκάρι (Δήμος Κορυδαλλού, περιοχή πλατείας Ελευθερίας).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Διοίκηση του 6ου Ανεξαρτήτου Συντάγματος ΕΛΑΣ Πειραιά. Διακρίνονται καθισμένοι από αριστερά Νίκανδρος Κεπέσης (καπετάνιος), Σ Κύβελος (Διοικητής), ανάμεσά τους όρθιος Κ Μακρής (Β Καπετάνιος).

Η φυγή των Ταγματασφαλιτών έγινε με απώλειες 12 τραυματίες ταγματασφαλίτες, στην υποχώρησή τους αυτή καίνε και τρομοκρατούν τον πληθυσμό στο Κουτσουκάρι, από τις σφαίρες τους σκοτώνεται ένας λούστρος και ένας παλιατζής που ήταν έξω από το μπακάλικο του Λαφαζάνη στην Κυδωνιών.

Το ίδιο βράδυ το ΕΑΜ αποφασίζει γενική επιφυλακή και ενημέρωση του λαού.

ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944

Οι Κοκκινιώτες πραγματοποιούν μεγάλη διαδήλωση στην πλατεία του Αγίου Νικολάου, μόλις τελειώνει το συλλαλητήριο, η πόλη δέχεται πάλι επιδρομή από δύο διευθύνσεις, από την Λεύκα και την Θηβών. 

ΔΕΥΤΕΡΑ 6 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944


Ο Πειραιάς κάνει πανεργατική απεργία συμπαράστασης προς τον Νικαιώτικο λαό.

Δύο φορτηγά με ταγματασφαλίτες προσπαθούν να μπουν στην Κοκκινιά από το Γ Νεκροταφείο, δίνεται μάχη και ο ΕΛΑΣ τους τρέπει σε φυγεί στον ελαιώνα δίπλα στο νεκροταφείο.

Οι ταγματασφαλίτες ανδιοργανόνονται και ενισχύονται συνολικά  600 περίπου χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες με δέκα φορτηγά προχωρούν αργά από την Κυδωνιών.

Την πρώτη αντίσταση συναντούν από τις ταράτσες των εργατικών πολυκατοικιών ( Νοσοκομείο Νικαίας) από την διμοιρία του Μιχάλη Ραφαηλάκη, η διμοιρία αυτή διεξάγει μάχη καθυστερήσεως.

Στην συνέχεια η διμοιρία του θωμά Σεβίλια στην Παιδική Στέγη  μπαίνει στην μάχη και λίγο πιό κάτω ( ΕΥΔΑΠ) η διμοιρία του "Μπαρμπα γιώργου" (Γιώργος Κιστριάδης).

 

ΤΡΙΤΗ 7 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944

 Συνολικά Γερμανοί, χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες είχαν 34 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες, ο οπλισμός με τον οποίο αντιστάθηκε ο ΕΛΑΣ στις μάχες ήταν 42 περίστροφα, 1 οπλοπολυβόλο μς 1300 σφαίρες, ένα πολυβόλομε 50 σφαίρες και 50 χειροβομβίδες.

Σε κάθε στενό της Κοκκινιάς γύρω από το Περιβολάκι οι μάχες είναι σφοδρές, σώμα με σώμα, για κάθε τετραγωνικό μέτρο, οι θέσεις αλλάζουν διαρκώς χέρια με διαρκείς επιθέσεις και αντεπιθέσεις.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Χαρακτικό του Κώστας Γραμματόπουλος "ο  ΕΛΑΣ".

Ο ΕΛΑΣ υποχωρεί λόγω ελλείψεως πυρομαχικών, από την μεριά του Δημαρχείου οι γερμανοτσολιάδες μπαίνουν στην πόλη. Τους αντιμετωπίζει το 3ο τάγμα του ΕΛΑΣ με ένα οπλοπολυβόλο και χειροβομβίδες ο Στέλιος Καλδάρας ( ένα παιδόπουλο 18 χρονών που αργότερα εκτελέστηκε από τους Ταγματασφαλίτες, προς τιμή του ο ρεμπέτης Μιχάλης Γενίτσαρης έγραψε το τραγούδι "Στέλιος Καλδάρας" και το τραγούδησε λίγους μήνες μετά σε εκδήλωση στην πλατεία του Αγίου Νικολάου σε εκδήλωση του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς προς τιμή του Στέλιου Καλδάρα).

Οι ταγματασφαλίτες υποχωρούν, πίσω από το κινηματογράφο ΟΡΦΕΑΣ σκοτώνεται ο ταγματάρχης των Γερμανοτσολιάδων Λαζάρου 3 χωροφύλακες και 8 γερμανοτσολιάδες, οι  δοσίλογοι έουν περίπου 20 τραυματίες. Τα λάφυρα του ΕΛΑΣ είναι μια μοτοσικλέτα ένα πολυβόλο ατομικός οπλισμός και πυρομαχικά.

Το 2ο τάγμα φυλάει την οδό Καραισκάκη αλλά λόγω ελλείψεων σε πυρομαχικά στις 10.30 υποχωρεί.

Μέχρι τις 11.00 η αντίσταση του ΕΛΑΣ έχει καμφθεί λόγω μη υπάρξεως πυρομαχικών. Οι Γερμανοί έχουν καταλάβει το Περιβολάκι και 15 Γερμανοί προσπαθούν να μπουν στην οδό Καραισκάκη, οπλισμένοι με όλμους και πολυβόλα , τους απωθεί το 2ο τάγμα, ο ΕΛΑΣ από εδώ και εμπρός πυροβολεί επιλεκτικά μόνο όταν είναι απαραίτητα λόγω ελλείψεως πυρομαχικών.

Στις 11.00 αποφασίζεται επίθεση με όσα πυρομαχικά έχουν απομείνει έστω και με πέτρες με στόχο την κατάληψη της πλατείας στο Περιβολάκι.

Η διμοιρία του Θοδωρή Μπιζάνη μαζί με τον Στέλιο Καλδάρα επιτίθεται από την οδό Καραισκάκη, η διμοιρία του Μιχάλη Ραφαηλάκη από την οδό Κονδύλη, η διμοιρία του "μπάρμα Γιώργου' από το γήπεδο, και η διμοιρία του Θωμά Σεβίλια από την Κυδωνιών από την μεριά της οδού Λαοδικείας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Κοκκινιά, οδός Γ. Κονδύλη & Καισαρείας.

Οι Γερμανοί έχουν εγκατασταθεί στο κτίριο της οδού Λαμψάκου με όλμους και βάλουν στους Κοκκινιώτες. Η αντεπίθεση κράτησε μέχρι τις 13.30 οι Γερμανοί αιφνιδιάζονται και αφήνουν τις θέσεις τους και υποχωρούν προς τον Αη Γεώργητου Κορυδαλλούκαι τον Αη Γιώργη της Νικαίας και εκεί οχυρόνονται στο σχολείο που είναι μεταξύ των δρόμων Γρεβενών και Ραιδεστού.

Τα πυρομαχικά του ΕΛΑΣ έχουν εξαντληθεί, ενώ ο ανεφοδιασμός από τις γύρω περιοχές είναι αδύνατος διότι η Κοκκινιά έχει περικυκλωθεί από ισχυρές Γερμανικές δυνάμεις.

Στις μάχες της 7ης Μαρτίου σκοτόθηκε ο λοχαγός του ΕΛΑΣ Γιώργος Βογιατζής και το πτώμα του το κρεμάσανε οι ταγματασφαλίτες σε ένα δένδρο στην συμβολή των οδών Ιωνίας και Κασταμονής

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Μιχάλης Γενίτσαρης αριστερά με το μπουζούκι το 1941.

Ο ΣΤΕΛΙΟΣ Ο ΚΑΡΔΑΡΑΣ είναι του Μιχάλη Γενίτσαρη.


Πενθοφορεί η Αγια Σοφιά, Παλιά και Νέα Κοκκινιά
Κλάψε κι εσύ τωρα ντουνιά, πιάσαν το Στέλιο τα σκυλιά.

Τον πιάσαν γερμανόφιλοι και ταγματασφαλίτες
Τον Στέλιο τον Καρδάρα μας, στο Ρέντη οι αλήτες.

Δεμένο τον επήγανε μπρος στον Αγιο Διονύση
Δέκα ντουφέκια του ριχναν ώσπου να ξεψυχήσει.

Κι άδικα τον σκοτώσανε λες κι ήτανε κατάρα
Γιατ' ήταν στην αντίσταση, τον Στέλιο τον Καρδάρα.

Θεέ μου αν προλάβαινες, να 'κανες άλλη κρίση
Που 'χε μανούλα κι αδερφές και έπρεπε να ζήσει.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  «Τα χωνιά του ΕΑΜ» έργο του Α. Τάσσου

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

"Το μπλόκο της Κοκκινιάς" Έκδοση ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΑΙΑΣ 2004 

\