ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Άρης Κωνσταντινίδης. Έλαβε μέρος κατά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 στον Μαραθώνιο ποδηλατικό αγώνα των 87 χιλιομέτρων και κατέκτησε την πρώτη θέση και το χρυσό μετάλλιο.

            Οι κορυφαίοι λάτρεις της Ελληνικής παιδείας, πέτυχαν στα τέλη του 18^ου και στις αρχές του 19^ου  αιώνα, να προωθήσουν τον αθλητισμό στην πατρίδα τους και να τον καταστήσουν μέρος της ζωής τους.

            Το φιλελληνικό κίνημα επιδίωκε την αναβίωση του Ολυμπιακού πνεύματος, οι προσπάθειες όμως ήταν ασυντόνιστες.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο δρόμος των 100μ. Από τα αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται οι δρομείς: Αλέξανδρος Χαλκοκονδύλης (Ελλάς) που κατετάγη 5ος, Thomas Burke (ΗΠΑ) σε ημιγονατιστή εκκίνηση, που αναδείχθηκε πρώτος νικητής, Fritz Hofmann (Γερμανία) στηριζόμενος σε δύο σκυτάλες, που κατετάγη 2ος , Alajos Szokolyi (Ουγγαρία) που τερμάτισε 3ος και Lane (ΗΠΑ) 4ος.

            Πρώτες προσπάθειες με την ονομασία «Ολυμπιακοί Αγώνες» έγιναν στην Αγγλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και την Γαλλία, οι εκδηλώσεις αυτές όμως ήταν μεμονωμένες και δεν επέζησαν της αρχικής προσπάθειας.

            Στην Ελλάδα αυτή η επιθυμία ήταν εντονότερη και υπήρχε από την εποχή ακόμα που η Ελλάδα τουρκοκρατείτο, ο Ρήγας Φεραίος μετέφρασε το 1797μχ έργο ξένου διανοητού για τους αρχαίους Ολυμπιακούς αγώνες με τίτλο «Των Ολυμπίων». Ο Π Σούτσος ευθύς μετά την απελευθέρωση το 1830 μχ πρότεινε τη διενέργεια Ολυμπιακών Αγώνων την 25^η Μαρτίου κάθε χρόνου.

            Η αναβίωση των σύγχρονών Ολυμπιακών Αγώνων έγινε το 1837 στον Δήμο Λετρινών (Πύργου Ηλείας) και έγιναν την 25^η Μαρτίου 1837 και ορίστηκε να τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια, μετά όμως από μερικές διοργανώσεις η προσπάθεια τελείωσε.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ξιφασκία στο Ζάπειο.

Επί Όθωνος ο Ευάγγελος Ζάππας έδωσε στον βασιλιά 600.000 χρυσές δραχμές για την οργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων ανά τετραετία, η τύχη αυτού του ποσού ήταν να σπαταληθεί  για την διενέργεια βιομηχανικών εκθέσεων με τίτλο «Ολύμπια», έτσι κτίστηκε το Ζάππειο Μέγαρο και ορίστηκε να τελούνται αθλητικοί αγώνες τα «Ολύμπια», έτσι οι πρώτοι αγώνες έγιναν το 1859, το 1870, το 1875 και οι τελευταίοι το 1888μχ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :  Ο Ιωάννης Γεωργιάδης (πρώτος) κατέκτησε εκεί το χρυσό μετάλλιο στους αγώνες σπαθασκίας φιλάθλων ενώ ο Λεωνίδας Πύργος (δεύτερος) έλαβε χρυσό στο Ξίφος ασκήσεως (φλερέ) διδασκάλων.

ΟΛΥΜΠΙΑ

            Προ της καθιέρωσης των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα όπως είπαμε ετελούντο ήδη Ολυμπιακοί Αγώνες και είχαν την ονομασία «Ολύμπια».

            Τα Α Ολύμπια έγιναν το 1859 στην σημερινή πλατεία του δημαρχείου, διότι το Παναθηναικό Στάδιο ήταν σε κακή κατάσταση.

            Τα Β Ολύμπια έγιναν το 1870 στο Παναθηναικό Στάδιο και τα παρακολούθησαν 30.000 θεατές.

            Τα Γ Ολύμπια έγιναν το 1875 και περιελάμβαναν και ναυτικά αθλήματα που έγιναν στο Φάληρο, τους αγώνες παρακολούθησαν 35.000 θεατές.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η πρώτη Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων.

            Τα Δ Ολύμπια έγιναν το 1888 και ήταν τα πιο επιτυχημένα, οργανωτικά και αθλητικά. Τα παρακολούθησαν 45.000 θεατές.

Όταν λοιπόν αποφασίστηκαν οι σύγχρονοι όμως Ολυμπιακοί Αγώνες σε συνέδριο πραγματοποιήθηκε από τον Γάλλο εκπαιδευτικό   Πιερ ντε Κουμπερτέν (ΓΓ της ΔΟΕ) και τον Έλληνα Δημήτριο Βικέλα κάτοικο Παρισίων (πρώτος πρόεδρος της ΔΟΕ) στην Σορβόνη το 1894, υπήρχε ήδη η σχετική εμπειρία από τα διενεργηθέντα Ολύμπια, στο συνέδριο του 1894 συμμετείχαν 79 σύνεδροι που εκπροσωπούσαν 49 συλλόγους, προσοχή όχι κράτη αλλά αθλητικούς συλλόγους, από 9 χώρες, έτσι δύο χρόνια εντατικής προεργασίας  έγιναν  την 25^η Μαρτίου 1896 στην Αθήνα οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Ας δούμε πως περιγράφουν κάποιες λεπτομέρειες από τον Γάλλο  περιηγητή, Σάρλ Μωρράς.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αθρόα συμμετοχή υπήρξε και κατά τη διεξαγωγή των Προκριματικών Αγώνων της Ολυμπιάδος στο Στάδιο, κατά το τριήμερο 8-10 Μαρτίου 1896.

ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ

            «….το στάδιο…. Ήταν από απλό γρασίδι, οι κατασκευασμένες στην παρειά του Υμηττού κερκίδες δεν είχαν καμιά ξένη επένδυση. Ο δάσκαλος του Μάρκου Αυρηλίου, ο Ηρώδης ο Αττικός, επινόησε να τις καλύψει με μαρμάρινη επίστροση. Τέτοιο είναι το μνημείο που μόλις αναστήλωσε η Αθήνα, χάρη στην γενεοδωρία ενός Έλληνα εμπόρου από την Αλεξάνδρεια του κ Αβέρωφ. Αυτός πλήρωσε ίσαμε 750.000 φράγκα κατά τους μεν και σύμφωνα με άλλους τα διπλάσια…. Ο λαός …δεν χάνει ευκαιρία να φωνάζει <<Ζήτω ο Αβέρωφ>> ….» στην συνέχεια το περιγράφει ως εξής το στάδιο: «Φανταστείτε στην πλαγιά του Υμηττού ένα μνημείο αρχαίας τεχνοτροπίας του οποίου τα νέα υλικά, πρόσφατα κομμένα και λειασμένα, αντανακλούν μια λάμψη απαλή, διόλου εκτυφλωτική αλλά καθαρή…. Ζήτημα είναι αν έχει αποπερατωθεί το ένα δέκατο από τις κερκίδες. Ότι έλειπε συμπληρώθηκε …. Με σανίδες ακατέργαστες ή καλυμμένες από λευκό σοβά. Ο επιεικής θεατής δεν ενοχλείται».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εξώφυλλο της έκδοσης «Η Ελλάς κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνας του 1896» της εφημερίδας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1896. Ο Βλάσης Γαβριηλίδης εξέδωσε σε τεύχη το έργο, το εξώφυλλο των οποίων κοσμούσαν συνθέσεις Ολυμπιακού περιεχομένου γνωστών καλλιτεχνών.

            Δές πόσο όμορφα φωτογραφίζει το στάδιο στην επιστολή του: «…είναι ένα U ξαπλωμένο  στο έδαφος, αλλά αντεστραμμένο. Στρώστε με κερκίδες τους παράλληλους βραχίονες και το κοίλο βάθος του U. Στηρίξτε την καμπύλη και τους βραχίονες σε ένα αμφιθέατρο από μενεξεδένιους και γκρίζους λόφους, σχεδόν χωρίς βλάστηση….. τέλος αφήστε να κυλήσει μπροστά στο άνοιγμα του U ένα μικρό ποτάμι, με σιγανή ροή, ανάμεσα στα σύνδεδρα από πρικροδάφνες που ακόμα δεν έχουν ανθίσει, και το μικρό αυτό ρέμα να το λένε Ιλισό.

« Το Αθηναϊκό αυτό στάδιο, δέχεται στην περίβολό του 80.000 θεατές. Από το μακρύ γήπεδο όπου γίνονται οι αθλητικές ασκήσεις ως την κορυφή του κτίσματος  μέτρησα 60 κερκίδες , εξήντα επίπεδα ….. Χωρίζονται σε εξέδρες και τις διασχίζουν σκάλες που ελευθερώνουν την κυκλοφορία…..»  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Σπάνια φωτογραφία του Σπύρου Λούη. Προέρχεται πιθανώς από επίσημη αμερικανική έκθεση φωτογραφίας για τους Αγώνες του 1896 και φαίνεται ότι ελήφθη λίγες ώρες μετά τη νίκη του στην πλαϊνή είσοδο των Ανακτόρων.

Το μόνο που τον ενοχλούσε ήταν ο ήλιος και το ψύχος το απόγευμα και φυσικά αναφέρει ότι υπήρχε ασφάλεια στο στάδιο και δεν είδε κανένα ατύχημα, εντοπίζει τα καλά σημεία του σταδίου που δεν τυφλώνει ο ήλιος της ανατολής. Το στάδιο έκανε πολύ καλή εντύπωση και η τάξη στον κόσμο γινόταν από «Επόπτη»  (epoptes)  «Κοσμήτορες» (Cosmetor) και υπήρχε περιπολία ιατρών με «την ένδειξη ιατρός» (iatros), οι αθηναίοι φορούσαν άσπρες βιολέτες στην μπουτουνιέρα ….

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Σκίτσο του Σπύρου Λούη δημοσιευμένο στον Τύπο της εποχής.

ΟΙ ΕΠΙΣΗΜΟΙ

            «Ο βασιλιάς των Ελλήνων κάθισε σε έναν από τους θρόνους που είναι σκαλισμένοι στο βάθος του Σταδίου, στο μέσο της πρώτης κερκίδας. Στον άλλο έβαλε αμέσως να καθίσει τον νεαρό Αλέξανδρο, βασιλιά της Σερβίας, φιλοξενούμενό του.

            «Στα αριστερά του βασιλιά Γεωργίου στέκεται η βασιλική πριγκίπισσα, σύζυγός του διαδόχου και αδελφή του αυτοκράτορα της Γερμανίας….. Τα δύο παιδιά της, ντυμένα ναυτικά ….. Στα δεξιά του νεαρού βασιλιά της Σερβίας, η πριγκίπισσα Μαρία, η κόρη του βασιλιά της Ελλάδος….. Οι αρραβώνες της με τον μεγάλο δούκα Γεώργιο της Ρωσίας …. Στέκεται στα δεξιά της αρραβωνιαστικιάς του …. Δεξιά στέκονται οι νεότεροι πρίγκιπες της Ελλάδος, ντυμένοι κι αυτοί στα ναυτικά….. Ο επίδοξος διάδοχος είναι πρόεδρος των Αγώνων…. Καμιά λεπτομέρεια δεν του διαφεύγει. Σφιγμένος κατά τον πρωσικό τρόπο μες στην στολή του στρατηγού του πεζικού….  Από κοντά τον βοηθάει ο αδελφός του, πρίγκιπας Γεώργιος, με την στολή του πλοιάρχου…..  Ο πρίγκιπας Νικόλαος …. Φοράει στολή αξιωματικού του πυροβολικού, μου φαίνεται λιγότερο δραστήριος απ όσο οι δύο μεγαλύτεροι αδελφοί του, δεν λύνει τις φιλονικίες που προκύπτουν σε κάθε ευκαιρία μέσα από τον κουρνιαχτό της άμμου…..». 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αναμνηστική φωτογραφία του νικητή του Μαραθωνίου Δρόμου Σπύρου Λούη.






Και συνεχίζει την περιγραφή των επισήμων :

«… αμέσως μετά τους μικρούς πρίγκιπες, πριν το διπλωματικό σώμα …..ο συνταγματάρχης Παπαδιαμαντόπουλο, υπασπιστής του βασιλιά… Πιο πέρα …. Αρκετοί πρέσβεις , πομπώδεις πρεσβείρες. Τα μέλη της Ελληνικής κυβέρνησης έχουν καθίσει με τις οικογένειές τους στην αντίθετη πλευρά , στα αριστερά του βασιλιά…. Σε δευτερεύουσες κερκίδες της ίδιας εξέδρας, τις οποίες καταλαμβάνουν οι βουλευτές, οι γυναίκες τους και οι θυγατέρες τους.»

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το Στάδιο, πραγματικό εργοτάξιο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα επιτεύχθηκε η μετουσίωση ενός αρχαίου μνημείου στις παρυφές της πόλεως σε λειτουργικό χώρο, ενταγμένο στις δραστηριότητές της.

ΓΙΑΝΚΗΔΕΣ

            Για τους αμερικάνους αθλητές αναφέρονται όχι τόσο εγκωμιαστικά σχόλια τους χαρακτηρίζει «….Οι πιο βίαιοι, οι πιο θορυβώδεις εθνικιστές του Σταδίου…», «…οι γιάνκηδες έχουν έρθει σε παρέες, φαίνονται τρεις φορές περισσότεροι απ όσο είναι: κάθε φορά που αναγγέλλεται μια νίκη, οι σημαίες της Ένωσης πλαταγίζουν στον αέρα, τα καπέλα , οι μπερέδες πετούν επευφημίες, δονούν τις ξύλινες κερκίδες. Αυτή η Αμερική αγνοεί ότι πιο σπάνιο και πιο μυστικό συνέλαβε ο εξελληνισμένος κόσμος, το μέτρο…. Οι ελληνικές εφημερίδες μιλούν με ειρωνική επιείκεια για <<υπερβολικές εκδηλώσεις των χαρούμενων και εκκεντρικών Γιάνκηδων>>. Αυτοί οι ξένοι καταντούν τελείως ανυπόφοροι. Ο κ Κόννολυ, νικητής στο άλμα εις τριπλούν τηλεγράφησε ευγενικά στους συμπατριώτες του<< Οι Έλληνες νίκησαν την Ευρώπη, εγώ νίκησα τον κόσμο όλο>>. Πάντοτε έλεγα ότι η Ταρασκον ήταν πόλη της Αμερικής. Το περιεχόμενο του νικητηρίου τηλεγραφήματος του κ Κόννολυ κάνει τον γύρο των σαλονιών και των καφενείων της Αθήνας.».

            Η σύγκριση των Γιάνκηδων με τον μικρόσωμο Λούη είναι ένα ηχηρό χαστούκι για τους «βάρβαρους  αθλητές»  τα  «μεγάλα παιδιά» που κουνούσαν διαρκώς την σημαία τους. Και χαρακτηρίζεται η εθνικιστική τους συμπεριφορά «Ο εθνικισμός είναι ένα ωραίο πάθος. Αρκεί όμως να του δίνει  κανείς αποχρώσεις καλών τρόπων, όταν βγαίνει από τον τόπο του!».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο χώρος υποδοχής του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρεταννία». Οι περισσότεροι από τους ξένους έμεναν σε αυτό, ενώ και η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων πραγματοποιούσε εκεί τις συναντήσεις της. Το εν λόγω ξενοδοχείο είχε όλες τις προϋποθέσεις για να αποτελέσει το πρώτο «Ολυμπιακό Χωριό».

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙ ΤΟΥ ΠΛΗΘΟΥΣ

            Σε ένα αγώνα του Δανού Γιένσεν της λέσχης Ρόουινγκ της Κοπεγχάγης με τον Χριστόπουλο του «Γυμναστικού Ομίλου Πατρών», εντοπίζεται η πονηριά του μικρόσωμου Έλληνα που κάποια στιγμή του πιάνει το χέρι χωρίς να φάει όμως χώμα ο γιγαντόσωμος σκανδιναβός, «όλη η Ελλάδα χαμογελάει. Με τι καρδία φιλούν τον Χριστόπουλο!.... εκπροσώπησε την  επιδέξια και ανάλαφρη φυλή του».

            Κατά την διάρκεια πάλης του Γερμανού Σούμαν  με τον Άγγλο Έλιοτ, ο Άγγλος έπεσε στο έδαφος και με «καθαρά βρετανική κακοπιστία» προσποιήθηκε στον αγαθό Γερμανό ότι δεν άγγιξε το έδαφος και ο Αθηναίοι ξεσηκώνονται, αναγκάζεται δε να επέμβει ο πρίγκιπας Γεώργιος για να ξαποστείλουν τον Έλιοτ στην λέσχη του.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το Παναθηναϊκό Στάδιο κατάμεστο από κόσμο την ημέρα διεξαγωγής του Μαραθωνίου δρόμου. Το πλήθος με αγωνία περίμενε τις πρώτες ειδήσεις για την έκβαση του αγώνα. Σχέδιο του Corwin K. Linson από το λεύκωμα του Καρόλου Μπεκ «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 776 π.Χ. -1896».

            Το στάδιο ξεσηκώνεται «Μεγαλειώδης ταραχή» όταν   οι διοργανωτές ορίζουν αγώνα πάλης του Χριστόπουλου με άλλον Έλληνα και ο λαός διαμαρτύρεται Όχι, όχι, όχι (Oki, oki, oki) και αυτά διότι «δεν δέχονται την ιεροσυλία, δεν θέλουν πάλη ανάμεσα στους ανθρώπους με την ίδια γλώσσα και το ίδιο αίμα».

 ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

            Το ζήτημα του Μαραθωνίου είναι κάτι που κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, εντύπωση κάνει «η διάθεση αυτού του λαού να συνδέει το παρόν με το παρελθόν».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ :   Ο μαραθωνοδρόμος Σπυρίδων Μπελόκας, σε σκίτσο εφημερίδας της εποχής.

            Ο Μαραθώνιος έγινε 10 Απριλίου το σήμα εκκίνησης από τον μαραθώνα δόθηκε 13 56΄ 30΄΄

            Ένας κανονιοβολισμός ειδοποιεί ότι φτάνει στο Στάδιο Αθηναίος δρομέας, «οι Αθηναίοι  αστοί ενθουσιάζονται όσο και ο τελευταίος μεροκαματιάρης, οι γέροι όσο και τα παιδιά. Οι σημαίες που κινούνται, φωνές, τραγούδια, μετέφεραν την μαγνητική χαρά ενός λαού. Ο βασιλιάς, έντονα ταραγμένος, μισοσηκώνεται, κανένας γύρω του δεν κάθεται στην θέση του….» και ας δούμε πως εμφανίζεται στο στάδιο ο Σπύρος Λούης: «…ένας δρομέας ντυμένος με τη γαλανόλευκη φανέλα, τα χρώματα της Ελλάδας, ξεπροβάλλει… ξεσπούν πιο δυνατές ιαχές Ο νικητής ! Ο νικητής Ζήτω! (O nikitis! O nikitis ! Zito!) Δεν υπάρχει γιος σωστού Έλληνα που να μην σηκώθηκε να επευφημήσει τον μαραθωνομάχο…».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ολόκληρη η βασιλική οικογένεια φθάνει στο Στάδιο κατά την τελετή ενάρξεως της Ολυμπιάδος. Ο ρόλος της στη στήριξη του Ολυμπισμού υπήρξε ιδιαίτερος.

            Ο Σπύρος Λούης είναι άκληρος  χωρικός από το Μαρούσι, οι πλούσιοι Έλληνες κάνουν έρανο να του αγοράσουν χωράφι, του φέρνουν οι Έλληνες χίλια δώρα, μια «κυρία από την Σμύρνη του φοράει με το χέρι της μια χρυσή αλυσίδα». Οι Έλληνες τον «χαϊδολογούν» τον «πνίγουν στα φιλιά, στις αγκαλιές ή στις φιλιφρονήσεις». Το ίδιο βράδυ τον δέχεται ο βασιλιάς, μια κοπέλα υποσχέθηκε να τον παντρευτεί αν νικούσε και σχολιάζει ο Σαρλ Μωρράς « Η δεσποινίς Υ πατριώτισσα όσο και ωραία, έχει εννοήσει τον πατριωτισμό κατά τον αρχαίο τρόπο….».

 

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ

            Κατά την λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων, απολύθηκαν περιστέρια, ο βασιλιάς  «πατρίκιος και σοβαρός» σαν «καλός συνταγματάρχης που προΐστατο σε κάποια γιορτή του συντάγματος, μια απονομή βραβείων», οι νικητές κάθονται στην ολυμπιακή «ευγενική βρόμα» δίνονται βραβεία ένα δίπλωμα , ένα μικρό κλωνάρι από αγριελιά. Οι νικητές κάνουν τον γύρο του Σταδίου δύο φορές ανάμεσα σε επευφημίες. Ο Σπύρος λούης «ο αλησμόνητος νικητής του Μαραθωνίου». φουσταλενοφόρος επικεφαλής στέλνει φιλιά με το ένα χέρι του στον κόσμο και με το άλλο κρατά το κλωνάρι της αγριελιάς, είναι ο «νέος Μιλτιάδης».    

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αναρρίχησις επί κάλω το 1896.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-          ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ & ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ του Τίτου Ι Αθανασιάδη εκδόσεις ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ

-          ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ του Σαρλ Μωρράς εκδόσεις ΒΗΜΑ-περιηγήσεις