Παρασκευή 13 Ιουνίου 2014

ΝΗΣΙΔΑ ΓΑΜΑ «ΤΑ ΕΛΛΗΝΟ-ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΑ ΙΜΙΑ»



 
ΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ    

 

 

 Η κατάσταση στις σχέσεις μεταξύ ανατολής δύσης στην δεκαετία του 50 και ιδιαίτερα το 1952 είναι πολεμική, ο πόλεμος στην Κορέα συνεχίζεται, στην Ινδοκίνα, η Γαλλία έχει εμπλακεί σε συμπλοκές με τους Βιετ-μινχ, οι Γάλοι δέχονται πλήγματα και στην Τυνησία .





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο κυρ-Αλέκος Μαδεμτζής καταθέτει:  "Από ένα λάθος ενός παρατηρητή ξεκίνησαν όλα. Αυτός ο παρατηρητής είδε μια Βουλγαρική περιπολία που έφυγε από το κάτω χωριό, το Καπετάν Αντρέεβο, και συναντιόταν με την άλλη περιπολία στο ενδιάμεσο, στο Γκενεράλοβο. Ο παρατηρητής είδε τη διαδικασία και χωρίς να γνωρίζει τι θα γίνει, ενώ στη νησίδα έβοσκαν τα δικά μας ζώα. Πιστεύοντας ότι η περιπολία θα συλλάμβανε τα παιδιά που έβοσκαν τα ζώα, έρχεται και ειδοποιεί στο χωριό. Επειδή δεν βρήκε αξιωματικό, λέει την ιστορία σε έναν οπλουργό και σε έναν μάγειρα που ήταν στα ΤΕΑ. Από 'κει και πέρα ο μάγειρας και ο οπλουργός δεν είπαν, δεν ενημέρωσαν κανέναν αξιωματικό, πήραν ένα πολυβόλο Μπρεντ και πήγαν στο καταργημένο φυλάκιο, που ήταν λίγο πιο πάνω από τη νησίδα. Δεν είδαν καμιά Βουλγάρικη κίνηση που να αφορούσε τα παιδιά και ρίχνουν μια ριπή. Πυροβόλησαν κατά μήκος της νησίδας προς το χωριό Καπετάν Αντρέεβο. Εκεί απέναντι στο Βουλγάρικο μέρος οι γυναίκες του χωριού πλέναν τα ρούχα τους. Οι Βούλγαροι διαμαρτυρήθηκαν ότι μια από τις σφαίρες σκότωσε μια από τις γυναίκες.

Αυτό το επεισόδιο ήταν μέρα Σάββατο, Ιούλιος 1952. Την Κυριακή ο Βουλγάρικος στρατός είχε πάρει θέση μάχης στην όχθη, στο Βουλγάρικο έδαφος. Ο δικός μας αγελαδάρης κατέβασε τα ζώα στο ποτάμι για να τα ποτίσει. Οι Βούλγαροι τον φώναξαν και του ζήτησαν να ενημερώσει τη στρατιωτική διοίκηση των Δικαίων για να μιλήσουν. Αυτός όμως ο βοσκός πήγε αντί στα ΤΕΑ στην αστυνομία. Ενημέρωσε τον ανθυπασπιστή. Ο ανθυπασπιστής πήρε το οπλππολυβόλο και δύο χωροφύλακες. Δεν πάει να κάνει ενημέρωση για το τι θέλουν οι Βούλγαροι. Μπήκε στη νησίδα και πέρασε στο Βουλγάρικο μέρος. Τότε οι Βούλγαροι τον πυροβολούν και τον σκοτώνουν. Από 'κει ξεκίνησε το συνοριακό επεισόδιο.
 
 
Στο ποτάμι υπήρχαν ήδη τρείς-τέσσερις δικοί μας ΤΕΑτζήδες που ήταν καλυμμένοι. Ο ανθυπασπιστής δεν πήγε σ' αυτούς και ενήργησε μόνος του. Κι έγινε το κακό. Πέφτει ο ανθυπασπιστής νεκρός στην άμμο αλλά οι Βούλγαροι θα τον πάρουν στο μέρος τους τη νύχτα. Γιατί άρχισαν να πυροβολούν και οι δικοί μας. Τελικά θα τον τραβήξουν στο μέρος τους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Σ' αυτή τη μάχη σκοτώθηκαν τέσσερις άνθρωποι. Δύο ΤΕΑτζήδες, ο βοσκός και ο ανθυπασπιστής. Θανάσης Σιναπίδης από τον Δίλοφο. Γιώργος Σακαλίδης που είχε απολυθεί πρόσφατα από τα ΛΟΚ. Αν και είχε πάρει καλή θέση, ο Βούλγαρος σκοπευτής τον εντόπισε από ένα ψηλό δέντρο κι από 'κει τον πυροβόλησε. Ο Σιναπίδης χτυπήθηκε όταν πήγε να περάσει κάτω από μια υπερυψωμένη γέφυρα, την οποία είχαν επισημάνει οι Βούλγαροι.
 
Μετά ήρθε και ο στρατός. Δυο μέρες μετά. Οι Βούλγαροι στο μεταξύ είχαν καταλάβει τη Νησίδα ΓΑΜΜΑ. Ο στρατός, που είχε έρθει από την Καβάλα ζήτησε από τους Βούλγαρους να αποχωρήσουν. Οι Βούλγαροι αρνούνται να αποχωρήσουν. Τότε διατάσσεται βολή όλμου και βομβαρδίζεται η Νησίδα ΓΑΜΜΑ όλη τη νύχτα. Κανένας δεν έμαθε για θύματα από τη Βουλγάρικη πλευρά. Οι Βούλγαροι θα αποχωρήσουν και το επεισόδιο θα θεωρηθεί λήξαν".
 
 
 
26/5/1952 στην Μπον υπογράφεται ο τερματισμός της κατοχής των Δυτικών στην Γερμανία, πράγμα που σημαίνει ότι επιτρέπεται ο επανεξοπλισμός της Δ Γερμανίας.

27/5/1952 υπογράφεται στο Παρίσι συμφωνία για ίδρυση Αμυντικής Κοινότητας και Ευρωπαϊκού στρατού.

Ο Εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα έχει τελειώσει πριν δυόμιση χρόνια και η κυβέρνηση των Αθηνών έχει δει τα σοσιαλιστικά κράτη της Αλβανίας, Γιουγκοσλαβίας και Βουλγαρίας να βοηθούν δραστήρια τον ΔΣΕ, η Εμπλοκή εξ άλλου της Βουλγαρίας κατά τον Β ΠΠ στον άξονα εις βάρος της Ελλάδος (υπέρ των Γερμανών εισβολέων, αλλά και η κατοχή μεγάλου μέρους της Ελληνικής επικράτειας από τον Βουλγαρικό στρατό) , αλλά και της Αλβανίας (υπέρ της Ιταλίας και η συμμετοχή αλβανών στις επιχειρήσεις και κατά τον πόλεμο και κατά την κατοχή), έχουν κάνει τους Έλληνες ιδιαίτερα ευαίσθητους απέναντι στους Βόρειους γείτονες, εξ άλλου ήδη στις χώρες αυτές υπάρχουν χιλιάδες πρόσφυγες, ένοπλα τμήματα του ΔΣΕ και παιδιά που έχουν φυγαδευτεί από τις δυνάμεις του ΔΣΕ.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η περιοχή όπου έγιναν οι εχθροπραξίες.



 

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΤΗΝ ΝΗΣΙΔΑ ΓΑΜΑ

 

           

            10 πμ της 25ης Ιουλίου 1952 ημέρα Κυριακή, τα βουλγαρικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την νησίδα Γάμα στον Έβρο, στήνουν ενέδρα και πυροβολούν κατά ελληνικού αποσπάσματος. Από την επίθεση αυτή σκοτώνεται ο ανθυπασπιστής της χωροφυλακής Νικόλαος Ψαράκης 46 ετών, δύο οπλίτες των ΤΕΑ, οι Σακαλίδης Γεώργιος του Αντωνίου ετών 25, Σιναπίδης Αθανάσιος του Kωνσταντίνου ετών 27 και τραυματίζεται ένας χωροφύλακας και τρεις οπλίτες των ΤΕΑ.

            Οι ελληνικές αρχές διαμαρτύρονται στους βούλγαρους και τότε παίρνουν την απάντηση ότι οι νησίδες του Έβρου ανήκουν στην Βουλγαρία. Τα γεγονότα μεταφέρονται στην κυβέρνηση των Αθηνών, υπουργός Αμύνης, στην κυβέρνηση Πλαστήρα που εξ αιτίας της ασθένειάς του, τον αντικαθιστά ο αντιπρόεδρος  Σοφοκλής Βενιζέλος, εκείνες τις ημέρες έχει αναλάβει ο Γ Μαύρος.

O Σ Βενιζέλος λείπει και ο Γ Μαύρος, έρχεται σε επαφή με τους αρχηγούς του στρατού Τσακαλώτο και Γρηγορόπουλο και συμφωνούν στο πιο κάτω σχέδιο:

 

«Στις 7πμ την επομένη ημέρα θα γινόταν βομβαρδισμός της νησίδας Γάμα με όλμους και πυροβολικό, στόχος ήταν να μη μείνει τίποτα ζωντανό επί της νησίδας και τα βουλγαρικά στρατεύματα να υποχρεωθούν να αποχωρίσουν. Ο βομβαρδισμός έπρεπε να τελειώσει στις 8πμ για να μπορέσει να περάσει το Σεμπλόν».

 


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Τζον Πιουριφόι.

 

ΟΙ ΝΗΣΙΔΕΣ

 

Στον Έβρο υπάρχουν αρκετές νησίδες που ονομάστηκαν Α,Β,Γ , η έκταση της νησίδας Α πχ το 1948 ήταν 700 με 800 στρέμματα, ενώ της Γ ήταν 45 ως 60 στρέμματα, υπάρχουν αλλοιώσεις στην έκταση από την ροή του ποταμού (για να καταλάβουμε για τι μιλάμε το Μπούρτζι είναι περίπου 5 στρέμματα). Η νησίδα Α, είναι ένα νησί του ποταμού που σύμφωνα με τη μελέτη δεν άνηκε στην Ελλάδα, αλλά τώρα παρουσιάζεται να ανήκει εξ αδιαίρετου και στις τρεις χώρες. Η Τουρκία μάλιστα έχει δικό της το μισό ανατολικό κομμάτι το 50% δηλαδή, ενώ από το υπόλοιπο το 25% ανήκει στη Βουλγαρία και το άλλο 25% στην Ελλάδα (θα μετονομάζονταν σε νησί Ειρήνης και Φιλίας).

Η Γάμα έχει στρατηγική αξία γιατί βρίσκεται κοντά σε κατοικημένη περιοχή και αυτός που την κατέχει μπορεί να προκαλέσει πλημμύρες και αχρήστευση της σιδηροδρομικής γραμμής (Επεισόδιο είχε συμβεί και στη νησίδα Α, την 4η  Απριλίου1948 με δύο νεκρούς βούλγαρους στρατιώτες. Kαι οι τρεις νησίδες δεν υπήρχαν το 1921, όταν οριοθετήθηκαν τα σύνορα των δύο κρατών Βουλγαρίας - Ελλάδας. Εμφανίστηκαν μετά το 1932 και η Ελλάδα από το 1939 είχε ζητήσει την ανάγκη καθορισμού σταθερών σημείων για τον ορισμό των συνόρων, στο μυαλό των Βουλγάρων τότε υπήρχαν άλλα σχέδια για την περιοχή).




ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας (δεξιά) με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών Σοφοκλή Βενιζέλο (αριστερά) και τον Βασιλέα Παύλο.
           

 

ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ

 

            Νωρίς το πρωί ο Σ Βενιζέλος παίρνει τηλέφωνο τον Γεώργιο Μαύρο στο σπίτι του  στην Ν Ερυθραία.

«Τι συμβαίνει στον Έβρο; Με ξύπνησε ο Πιουριφόυ» (πρέσβης των ΗΠΑ), «ότι τον ειδοποίησαν από το ΝΑΤΟ ότι γίνονται επιχειρήσεις στον Έβρο».

            Ο Γ Μαύρος δίνει ραντεβού με τον Σ Βενιζέλο και τον Πιουριφόυ στις 8πμ για να τους εξηγήσει. Την ώρα της συνάντησης η επιχείρηση είχε ήδη λήξει, τα βουλγαρικά στρατεύματα αποσύρονται από την νησίδα. Και ταυτόχρονα η Βουλγαρία διαμαρτύρεται στον ΟΗΕ για «Ελληνικές προκλητικές ενέργειες». Ο ΟΗΕ στέλνει παρατηρητές στην νησίδα.

 



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το μέρος που έγινε το επεισόδιο.



Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

 

            Στις 10/7/1953 Έλληνες και Βούλγαροι συναντιούνται στα σύνορα και υπογράφουν πρωτόκολλα για την συγκρότηση μεικτής επιτροπής που θα λύσει τις συνοριακές διαφορές.

            Στις 30/12/1953 υπογράφεται στην Θεσσαλονίκη ελληνοβουλγαρική συμφωνία για την οριστική αποκατάσταση της οριοθετικής γραμμής. Ο υπουργός των Εξωτερικών Στ Στεφανόπουλος εκφράζει με δηλώσεις του την ικανοποίησης του γιατί λύθηκαν προς το συμφέρον της Ελλάδος ορισμένα διαφιλονικούμενα εδαφικά ζητήματα.

Οι προσαρτήσεις  που προέκυψαν από αυτές τις ρυθμίσεις, θεωρούνται οι τελευταίες που έχει κάνει η Ελλάδα.

  

 
 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

-          ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗΝ ΧΟΥΝΤΑ του Σ Λιναρδατου τόμος Α

-          ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗΝ ΧΟΥΝΤΑ του Σ Λιναρδατου τόμος Β

-          "ΤΡΙΓΩΝΟ, Η Μεσοποταμία του Έβρου" του Θ. Κυρκούδη  

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Στο βιβλίο της της Ιζαμπέλλας Παλάσκα αναφέρεται μια άγνωστη και εκπληκτική εξιστόρηση προσπάθειας του Θ Πάγκαλου να δει τον Μουσολίνι, ο ο...