Ο ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ Νο 50

Ο ασύρματος του ΓΑ του ΔΣΕ έπιασε ένα ανοιχτό ραδιοτηλεγράφημα τάγματος του ΕΣ προς το Γ Σώμα στρατού :

« Ο υπ αριθμ 50 πράχτορας μας πληροφορεί ότι στις 10-11-1949 , τη νύχτα οπωσδήποτε θα ανατιναχτεί η οδική γέφυρα μεταξύ Λύδρας και Προβατώνος. Προς πρόληψη ανατίναξης κι εξόντωση ληστοσυμμοριτών λάβετε τα απαραίτητα μέτρα».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αριστερά Δεληγιάννης Οδησσέας (Λαέρτης) από το Πύθιο, δεξια ο Σταύρος Αραμπατζής (Στάικος)  από τον Πύργο Ορεστιάδος.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΕΜΦΥΛΙΟΥ

            Για να κατανοήσουμε τα γεγονότα ας δούμε τι γεγονότα συνέβησαν χρονολογικά  με έμφαση στα ζητήματα που αφορούν την λήξη του Ελληνικού Εμφυλίου:

-        12 Φεβρουαρίου 1945 υπεγράφη η  Συμφωνία της Βάρκιζας.

-        20 Μαρτίου 1946 έγινε η επίθεση στο Λιτόχωρο.

-        27 Δεκεμβρίου 1946 με την αρ 19 διαταγή του ΓΑ μετονομάσθηκαν οι αντάρτες  σε ΔΣΕ.

-        8 Οκτωβρίου 1947 με άρθρο του Ν Ζαχαριάδη στον Ριζοσπάστη ξεκινά επίσημα ο Εμφύλιος.

-        18-20 Μαΐου  του 1949 ο ΔΣΕ ενεργεί αποτυχημένη επίθεση στους Μεταξάδες (300 μαχητές του ΔΣΕ σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, δηλαδή διάλυση της 7^ης Μεραρχίας), η ήττα δημιούργησε κύμα διαμαρτυρίας στην 7^η Μεραρχία, οι αντάρτες έλεγαν «Ήταν ανάγκη να γίνει αυτή η επιχείρηση, όταν τα υπόλοιπα τμήματα του ΔΣΕ είχαν υποχωρήσει;» «Γιατί έγιναν όλα αυτά; Ποιος φταίει ; Εδώ έφτασε ο κόμπος στο χτένι. Ποιος φταίει;»

-        13-17 Μαΐου 1949 επιτίθενται χωρίς αποτέλεσμα  στα Κουλκουθούρια – Δερβέν της Φλώρινας ο ΔΣΕ.

-        9-11 Ιουνίου 1949 επιτίθεται ο ΔΣΕ στην περιοχή Κυρλί-Δερβέν- Ράδοσι της Φλώρινας χωρίς να μπορέσει να επιτύχει τους αντικειμενικούς του σκοπούς.

-        Τον Αύγουστο του 1949 έγιναν οι μάχες στον Γράμμο και στο Βίτσι και ηττήθηκε ο ΔΣΕ.

-        Στις 29 Αυγούστου 1949 με την κατάληψη του υψώματος Κάμενικ ο  ΔΣΕ εγκατάλειψε το ορμητήριό του και υποχώρησε στην Αλβανία.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο καπετάν Κρίτωνας (Βαγγέλης Κασάπης) στην Αλεξανδρούπολη το 1945.

ΜΗΤΣΟΣ ΧΙΛΔΗΣ (ΦΛΕΡΗΣ)

Ποιος ήταν όμως αυτός ο πράκτορας Νο 50 που τόσο πολύ συζητήθηκε κυρίως από τους ηττημένους αντάρτες και στο όνομα του οποίου στήριξαν τον αποπροσανατολισμό των απογοητευμένων μαχητών του ΔΣΕ η ηγεσία του ΚΚΕ κυρίως στους πολιτικούς εξόριστους της Βουλγαρίας;

ΤΟ 1946 στην περιοχή Καράντερε έγινε ένας αιφνιδιασμός του ΕΣ προς τμήμα του ΔΣΕ , ο ΔΣΕ σκόρπισε σε τρεις κατευθύνσεις, σε μια από αυτές τις ομάδες που διαλύθηκαν ήταν και Φλέρης, ο οποίος πήγε και κρύφτηκε στην Κορνοφωλιά. Εκεί ο Φλέρης παραδόθηκε και ανέλαβε να παίξει τον ρόλο του πράκτορα, έτσι μετά τρεις μήνες ξαναεμφανίστηκε στο αντάρτικο, υπόνοιες για τον Φλέρη εξέφρασε ο Γκαγκούλιας στον Λασσάνη που ήταν διοικητής της 7^ης Μεραρχίας του ΔΣΕ από το 1947 (VI Μεραρχία δρούσε στην κεντρική Μακεδονία και η  VII στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη), το 1949 ο  Φλέρη δρούσε για σκοπό του ΔΣΕ σαν πληροφοριοδότης στην Κορνοφωλιά, απ ότι φαίνεται όμως ο άνθρωπος αυτός έπαιζε σε δύο ταμπλό σαν πράκτορας, αλλά κυρίως ήταν πια πράκτορας του ΕΣ. Το ΓΑ του ΔΣΕ ειδοποίησε την Μεραρχία πως αλωνίζει ο «πράχτορας Νο 50» και να ασχοληθούν σοβαρά. 

Έτσι κάποια στιγμή συλλαμβάνεται από τον ΔΣΕ, στήθηκε στα γρήγορα ανταρτοδικείο από τον Κρίτωνα (Βαγγέλη Κασάπη), ο Φλέρη δεν ομολόγησε κανένα συνεργάτη του στο βουνό ή στο χωριό (Κορνοφωλιά) και εκδόθηκε η απόφαση «Σκοτώστε τον», τον εκτέλεσε με μια ριπή μια αντάρτισσα η Δέσποινα Χατζοπούλου που ήταν αρραβωνιαστικιά του Μουτιουρούδη που είχε χαθεί με προδοσία του Φλέρη.

Ο κύκλος όμως έσπασε με τον θάνατο του Φλέρη.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αντάρτισσες που συνελήφθησαν στην μάχη των Μεταξάδων το 1949.

ΤΟ ΔΡΑΜΑ Της 7^ης  ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ

            Είδαμε ότι η 7^η Μεραρχία είχε πάρει μέρος στην άσκοπη μάχη των Μεταξάδων και υπήρχαν έντονα παράπονα για την άσκοπη αιματοχυσία, η καθοδήγηση έπρεπε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα και οι Χείμαρρος, Μαλτέζος και Γεωργαλής κατέληξαν : «Πράχτορες του εχθρού αλωνίζουν στην Μεραρχία μας», έτσι θυμήθηκαν την ιστορία του ραδιοτηλεγραφήματος για τον «πράχτορα Νο 50». Έτσι οργανώνεται μια λιποταξία με τον μαχητή Γ Βουδούρη και δύο ασυρματίστριες (η μια αρραβωνιαστικιά του Μίμη Ζαχαριάδη), συλλαμβάνονται ο Βουδούρης και οι δύο κοπέλες και μετά μπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο να ανακαλυφθούν πράκτορες στα στελέχη του Έβρου.  Αρχίζουν πιέσεις και βασανιστήρια στις κοπέλες και τον Μίμη Ζαχαριάδη, οι βασανιζόμενοι  λένε ονόματα δήθεν συνεργατών τους μετά από υπόδειξη των ανακριτών.

Μετά την ήττα στέλνονται στην Βουλγαρία σαν «ύποπτοι» όλα τα τμήματα της 7^ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, στην Μπερκόβιτσα τους περιμένουν οι Κ Σιαπέρας, ο Ν Γεωργαλής και κατώτερα όργανα οι Μαλτέζος, Φίλιππας κα και πόσοι είναι οι «ύποπτοι» 150 με 200 μαχητές (άντρες και γυναίκες), συνελήφθησαν περίπου 60. Και αρχίζουν ανακρίσεις άγριας μορφής, ήταν τέτοια τα βασανιστήρια που έγιναν για να αποσπαστούν ομολογίες που ξεπερνούν την φαντασία. Πιο συγκεκριμένα ο Ατσαλένιος «πέθανε» παραμορφωμένος από το ξύλο, τον Ηρακλή τον κρεμούν, ο Τσολιάς δεν μπορεί να αντέξει τα βασανιστήρια των συντρόφων του και αυτοκτονεί (έβαλε χειροβομβίδα στην κοιλιά), ο Ακρίτας λιποταχτεί, οι «ομολογίες» βροχή Χρηστακούδης, Μαυροδήμος, Δημητρούλης «ομολογούν» ότι ενεργούσαν συνδυασμένα και οργανωμένα με επικεφαλής κάποιο με ψευδώνυμο «Μέγας Αλέξανδρος».

Ακολουθούν και άλλες συλλήψεις αυτή του Κρίτωνα, Μορς πολλοί μεταφέρονται μέσα στην Βουλγαρία, μετά τα πρώτα βασανιστήρια επί ελληνικού εδάφους, 25 με 30 αντάρτες (μεταξύ τους και 3-4 γυναίκες) περνούν με καμιόνια στην Βουλγαρία, μ επικεφαλής τον Χίνκοφ, ο Βούλγαρος απορημένος με το θέαμα λέει: «Το πήρε ο διάολος που να το πάρει. Τι ανακρίσεις ήταν αυτές ; Αυτοί θα πεθάνουν!» , ο επικεφαλής παρέδωσε τα υλικά της ανάκρισης στον Σιαπέρα στην Σόφια, εκεί θα φτάσει και ο Βλαντάς με τον Γκρόζο οι οποίοι και ζητούν από τον υπουργό Εσωτερικών της Βουλγαρίας Χριστόζοφ κατάλληλο μέρος για να μπορούν να κάνουν τις ανακρίσεις τους, ο ΓΓ του ΚΚΒ Τσερβένκοφ είπε «Εμείς δεν θέλουμε να σας επιτρέψουμε να χρησιμοποιήσετε βία, αλλά, αφού επιμένετε,  κάνετε ότι καταλαβαίνετε! Η ευθύνη θα είναι δική σας» .

Φυσικά οι βούλγαροι έβγαλαν το δικό τους πόρισμα για την υπόθεση των πρακτόρων, έβαλαν ειδικούς βοηθούς ένας εξ αυτών ο Μάνεφ διαπίστωσε πως δεν υπήρχαν πράκτορες μεταξύ των μαχητών του ΔΣΕ που είχαν συλληφθεί, το μόνο που υπήρχε ήταν μουρμούρα για την ήττα, είπε λοιπόν ο Μάνεφ στον Σιαπέρα «Άκου, Κώστα. Το βλέπεις και εσύ πως δεν υπάρχει δίκτυο, ούτε πράκτορες. Εμείς προτείνουμε να συλληφθούν ο Χείμαρρος, Μαλτέζος και Γεωργαλής και να ανακριθούν από δικά μας άτομα. Αν δεν βγει τίποτα, τότε ή δεν υπάρχει πράκτορας ή αν υπάρχει, πρέπει να βρίσκεται ακόμα πιο ψηλά! Σ αυτή την Μεραρχία δεν υπάρχουν πράκτορες!». Τότε ποιός ήταν ο λόγος που συνεχιζόταν αυτό το γαϊτανάκι καταγγελιών, βασανιστηρίων και στιγματισμών;

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εκδήλωση Ελλήνων στην Βουλγαρία, μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ.

ΕΞΙΛΑΣΤΗΡΙΑ ΘΥΜΑΤΑ

            Η ήττα πάντα θέλει ενόχους, θέλει εκδίκηση στους προδότες που δεν ανταποκρίθηκαν στις θυσίες, αυτό το γνωρίζει πολύ καλά η ηγεσία του ΚΚΕ, έχει λοιπόν δύο επιλογές:

Α. Να ανακαλύψει τους προδότες με βάση τον κανόνα «Φταίνε τα θύματα που δεν εκτέλεσαν σωστά και καλά τις εντολές του κόμματος».

Β. Να παραδεχτεί η ηγεσία τις δικές της ευθύνες και να γίνει βορά.

            Μεταξύ αυτών των δύο επιλογών η ηγεσία του ΚΚΕ επέλεξε την πρώτη φταίει ο Τίτο που μας μαχαίρωσε πισώπλατα, φταίνε οι πράκτορες που ήταν στις τάξεις μας. Με αυτή την λογική δινόταν πίστωση χρόνου, διότι βέβαια η ιστορία και ο χρόνος αποδεικνύει τους πραγματικούς αίτιους κάθε καταστροφής.

            Εδώ όμως για όλα φταίνε οι άλλοι, φταίει ο Γιαννούλης (ένας από τους αξιότερους αξιωματικούς του ΔΣΕ), ο Γεωργιάδης  γιατί εγκατέλειψαν κάποιο ύψωμα τουφεκίστε τους. Κανένας δεν θα μάθει γιατί τον κατηγορούν υπέφεραν χωρίς στοιχεία, διαγράφτηκαν από το ΚΚΕ αρκετοί από τους κατηγορούμενους (πράγμα πολύ οδυνηρό για ένα άνθρωπο πού πολέμησε για αυτό το κόμμα).

            Η ηγεσία που εγκατέλειψε τον Γράμμο και το Βίτσι υπό την πίεση του ΕΣ δεν φταίνε;

            Οι άνδρες και οι γυναίκες της 7^ης Μεραρχίας πλήρωσαν με περιφρόνηση και απομόνωση καθ όλη την περίοδο της προσφυγιάς τους, οτιδήποτε συνέβαινε θυμόντουσαν ότι είναι μέλη της 7^ης Μεραρχίας και το φάντασμα αυτό τους καταδίωκε διαρκώς.

Το ΚΚΕ με απόφαση της ΚΕ (Φεβρουάριος 1957) ο Βλαντάς είπε : «Κακώς κάναμε όλη αυτή τη δουλεία» για να πάρειτην απάντηση από τον Ν Ζαχαριάδη : « Αναλαμβάνω όλη την ευθύνη της 7^ης Μεραρχίας».

Ο Τσόρτσιλ είπε: «Ο Κομμουνισμός τρώει τα παιδιά του».  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μέλη του Δημοκρατικού Στρατού τραγουδούν σε στιγμή χαλάρωσης στα βουνά της Μακεδονίας κατά την τελευταία φάση του εμφυλίου πολέμου.

ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ

            Οι βασανιστές εφάρμοσαν στους συντρόφους τους ότι είχαν διαβάσει, ότι είχαν ακούσει και ότι μπορούσαν να φανταστούν και ηδονιζόντουσαν να βλέπουν να σπαρταρούν βασανιζόμενοι οι μέχρι πριν από λίγο συμμαχητές τους, οι οποίοι ακόμα φορούσαν αντάρτικες στολές, μερικά από τα βασανιστήρια που έκαναν ήταν :

Ξυλοδαρμός με παλούκια.

Καυτό νερό σε παγούρια και μετά τα έβαζαν κάτω από τις αμασχάλες και τα γεννητικά όργανα (ανδρών και γυναικών).

Ηλεκτροσόκ με μπαταρίες στα γεννητικά όργανα.

Μαστίγωμα στο στήθος των κοριτσιών και στα γεννητικά όργανα.

Με αλυσίδες είχαν δεμένες γυμνές νέες κοπέλες μπροστά σε άλλους κρατούμενους.

Το Ηρακλή τον κρέμασαν γυμνό (Νοέμβρη 1949) σ ένα δένδρο και πέθανε από το κρύο.

Ο Σκόρδης κινδύνεψε να του κόψουν τα πόδια (έμεινε σε όλη του την ζωή ανάπηρος).

Μαρτύριο ορθοστασίας.

Μαρτύριο παγωμένης σταγόνας στο κεφάλι. Κλπ κλπ

Και ποιοί νομίζεις ότι ήταν οι βασανιστές; «Παλικαράδες των μετόπισθεν» πχ ο Κ Μασούσης (Βύρων) δικηγόρος στο επάγγελμα είπε: «Εμείς σκοτώσαμε το 1945 τον Άρη και τον Νικηταρά, με πολύ μικρότερα στοιχεία σε βάρος τους. Τώρα γιατί καθυστερούμε; Να τους περάσουμε ανταρτοδικείο και να τους σκοτώσουμε».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αντάρτισσες.

            Ας παραθέσουμε κάποιες μαρτυρίες από τα βασανιστήρια που γίνηκαν στα αντάρτικά λημέρια εντός Ελλάδος αλλά και σε Βουλγαρικό έδαφος:

……. Ο Μορς ενεκρίθη «δεόντως» από τον Φίλιππα … μετά τις «ομολογίες» του Μορς ο Φίλιππας ανακοίνωσε πως ο Μορς τα ομολόγησε όλα, πως ο Κρίτων είναι ο «Μέγας Αλέξανδρος», ο αρχηγός στο δίκτυο των πρακτόρων…….. μόλις άκουσε ο Λάμπρος, πηγαίνει στο καλύβι που είχαν τον Μορς και τον είδαν ξυλοδαρμένο και ματωμένο στο πρόσωπο κι αλλού. Ο Μορς έκλαιγε. Ο Φίλιππας όμως για να επιβεβαιώσει το αποτέλεσμα των προσπαθειών του λέει στον Μορς, μπροστά στον Λάμπρο «Πες το να το ακούσουν και οι σύντροφοι!» «…Ο Κρίτων!...» απάντησε ο Μορς με την ψυχή στο στόμα, καθώς έγλειφε το αίμα από τα ματωμένα χείλη του. Αργότερα ο Μορς έκλαιγε με λυγμούς για την «ομολογία» του αυτή…….. (ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΔΣΕ σελ 150).

…….. Νοέμβρη 24 του μήνα 1949….. πήγα σ ένα ύψωμα που δέσποζε  στην περιοχή που μέναμε τις μέρες αυτές (ένα μικρό τμήμα του ΔΣΕ)……..για συνηθησμένη παρατήρηση για πιθανή κίνηση του εχθρού… Ο Λάμπρος με πληροφορεί ότι πρέπει να πάω στην έδρα……πειθάρχησα…. κάποια στιγμή ορμούν επάνω μου και μου δένουν τα χέρια (ΣΣ ήταν πολιτικός επίτροπος του Αρχηγείου Έβρου)………..

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Φροντιστήριο δασκάλων ελληνικής γλώσσας. Δεξιά ο δάσκαλος Γκαγκούλιας στο βάθος οι δάσκαλοι Παπαγεωργίου και Σεγκούνοφ

……… (ΣΣ Βασανιστήρια από τον Βουλευτή του ΚΚΕ Φίλιππα Παπαδόπουλο) Μπαίνοντας μέσα, με πλησιάζει σαν ταύρος έτοιμος να χιμήξει επάνω μου:

«Τι γίνεται ρε πούστη; Θα μας πεις τις ζημιές που έκανες στο κίνημα;». 

«Λέγε Γιατί ξέρεις … Θα ξεκαθαρίσουμε λογαριασμούς εδώ!»…. δίνει εντολή σ έναν της φρουράς  να πάει να του φέρει 120 βέργες 60 χλωρές και 60 ξερές…….. μου κατεβάζουν το παντελόνι και το σώβρακο, με ξαπλώνουν ανάσκελα κι άρχισε να χτυπά με τις ξερές βέργες στα καλάμια των ποδιών και με τις χλωρές στα γεννητικά όργανα. Οι βέργες σπάγανε η μια ύστερα από την άλλη…….. Κλοτσούσε, έβριζε χυδαία…… κάποτε έμειναν μερικές ακόμα βέργες . Ο θηριοδαμαστής όμως είχε κουραστεί…….. φυσούσε ξεφυσούσε …… Από την μέση και κάτω είχα μαυρίσει από το ξύλο , τα γεννητικά  μου όργανα είχαν πρηστεί και τρέχανε αίματα ……..(ΣΣ έδωσε εντολές μετά την κόπωσή του) «Κόψτε κι άλλες βέργες ! Κάθε μισή ώρα θα κάνετε το ίδιο που έκανα κι εγώ» ..απειλώντας έφυγε…… (Η ΑΘΕΑΤΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ του Γ . Λ. Γκαγκούλια )

            Τέλος πάντων υπάρχουν φρικτές περιγραφές βασανιστηρίων από πλήθος μαρτύρων, οι περισσότεροι υπέκυψαν λίγοι αρνήθηκαν μέχρι τέλους τις κατηγορίες.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ομάδα παραδοσιακών  χορών στην Σόφια.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-        Η ΑΘΕΑΤΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ του Γ . Λ. Γκαγκούλια  εκδόσεις ΒΗΜΑ μαρτυρίες

-        Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΣΤΟΝ ΕΒΡΟ του Βαγγέλη Κασάπη

-        ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ του Κ Σιαπέρα

-        ΑΣΒΗΣΤΗ ΕΛΠΙΔΑ του Νίκου Κυτόπουλου

-        ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΣΚΟΤΩΝΕΙΣ ΣΥΝΤΡΟΦΕ του Θωμά Δρίτσιου.