ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΠ. ΜΑΡΚΕΖΙΝΗ

Η ψυχή, και το μυαλό του ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ήταν ο Σπ Μαρκεζίνης, ο πολιτικός αυτός ήδη σκεπτόταν από το 1946 την κάθοδο του Παπάγου στην πολιτική από το 1951 προετοίμαζε μαζί με Έλληνες και Αμερικάνους την οικονομική πολιτική που θα εφάρμοζε ο Συναγερμός (κόμμα που ακόμα δεν υπήρχε), ο Α. Παπάγος ήταν το λαμπερό όνομα που έδινε αίγλη στην παράταξη, ο νικητής στρατάρχης που ο λόγος του ήταν σιγουριά για τον κόσμο.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η κυβέρνηση Συναγερμού μετά την ορκωμοσία της το 1952. Ο Παπάγος στο κέντρο, δίπλα του ο Κ. Καραμανλής και πίσω τους ο Σπ. Μαρκεζίνης.

            Την οικονομική πολιτική την είχε ανακοινώσει ο Σπ Μαρκεζίνης στον ραδιοφωνικό λόγο το της 6/12/1952, στον λόγο αυτό μίλησε για το χιλιοειπωμένο μέχρι τότε πρόβλημα του Δημόσιου τομέα, πρόβλημα που με τα ίδια λόγια μέχρι σήμερα έχουν επισημάνει όλοι οι πρωθυπουργοί, χωρίς κανένας να μπορέσει να το λύσει, είπε λοιπόν «……..το κράτος είναι φτωχό και έχει ανάγκη από λιγότερους υπαλλήλους, εργαζόμενους και όχι αργόμισθους και καλά αμειβόμενους…..», πόσες φορές μέχρι σήμερα δεν το έχουμε ακούσει αυτό; Στην συνέχεια δήλωσε ότι η πολιτική τους δεν είναι  ούτε πληθωριστική ούτε αντιπληθωριστική, αλλά αποβλέπει στην νομισματική και οικονομική σταθερότητα, υποσχέθηκε για επιδοτήσεις στην γεωργία, το εμπόριο και την βιομηχανία  , θα απλουστευθεί η φορολογία κατανέμοντας δικαιότερα τους φόρους, θα ελαττωθεί ο τόκος και θα αναδιοργανωθεί το τραπεζιτικό σύστημα. Τάχθηκε κατά του κρατικού παρεμβατισμού «….δεν σημαίνει ότι πιστεύομεν εις τον απόλυτον φιλελευθερισμόν. Πιστεύομεν όμως ότι σκοπός του κράτους δεν είναι η παρέμβασις , αλλά μόνον εις την περίπτωσιν όταν δεν δύναται άλλως να γίνη…», τόνισε την πρόθεση αυξήσεως της παραγωγής, ότι δεν πρέπει πλέον να περιμένουμε πολλά από την οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ, και καθόρισε σαν πηγές χρηματοδοτήσεως τα δάνεια εξωτερικού και τις επενδύσεις κεφαλαίων, ευχήθηκε να ανοίξουν νέες αγορές για εξαγωγές.

            Δηλαδή είπε ότι καρμπόν λένε όλοι οι αρμόδιοι για τα οικονομικά υπουργοί και πρωθυπουργοί.

 

 

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΔΡΑΧΜΗΣ

 

 

            Οι σοβαρότεροι την εποχή εκείνη οικονομολόγοι υποστήριζαν την ανάγκη αναπροσαρμογής της τιμής της δραχμής σε σχέση με το δολάριο, ώστε να αυξηθούν οι εξαγωγές και να αποκατασταθεί το ισοζύγιο εξωτερικών Αυτά όμως ήταν λόγια, ας δούμε πως αντιμετώπισε το μέγα για την εποχή εκείνη πρόβλημα της αναπροσαρμογής της δραχμής.

 πληρωμών. Ο Βαρβαρέσσος υποστηρίζει ότι οι τιμές στην Ελλάδα μεταπολεμικά έχουν τετρακοπλασιαστεί ενώ στις ΗΠΑ έχουν διπλασιαστεί σε μυστική του έκθεση αναπτύσσει τους λόγους της υποτίμησης :

«Η αναπροσαρμογή  της δραχμής εις επίπεδον το οποίον να ανταποκρίνεται προς την πραγματικήν αγοραστικήν αξίαν είναι συνεπώς μία εκ των απαραιτήτων προϋποθέσεων δια την βελτίωσιν των οικονομικών της χώρας ιδία την αποκατάστασιν του ισοζυγίου των εξωτερικών πληρωμών…».  

 

Προτείνει λοιπόν με δεδομένη την προπολεμική ισοτιμία 1 δολάριο= 125 δραχμές να γίνει η νέα ισοτιμία από1 δολάριο = 15.000 δραχμές σε 1 δολάριο = 25.000 δραχμές.

 

            Ο Γ Καρτάλης ( που ανήκει στην εκτός ΚΚΕ αριστερά) προτείνει να υποτιμηθεί η δραχμή 1 δολάριο= 22.000 δραχμές.

 

 

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Πρωτοσέλιδη υποτίμηση που έσωσε την Ελλάδα.

 

ΥΠΕΡΥΠΟΤΙΜΗΣΗ

 

Αυτά όμως ήταν λόγια, ας δούμε πως αντιμετώπισε το μέγα για την εποχή εκείνη πρόβλημα της αναπροσαρμογής της δραχμής.

 

            Ο Μαρκεζίνης βέβαια σκεφτόταν μια υπερυποτίμηση 1 δολάριο = 30.000 δραχμές. Προαναγγελθείσα όμως υποτίμηση είναι σφαίρα χωρίς πυρίτιδα, εν αιθρία λοιπόν στις 9/4/1953 το βράδυ 9μμ, τρεις μήνες μετά την γενικόλογη τοποθέτησή του στο ραδιόφωνο, πάλι από το ραδιόφωνο ανακοινώνει την ισοτιμία δραχμής /δολαρίου 1/30.000, ταυτόχρονα αναπροσαρμόζει τις τιμές με τα διάφορα νομίσματα, ο Σπ Μαρκεζίνης ότι είναι σύμφωνα με το μέτρο αυτό η Νομισματική Επιτροπή και ΔΝΤ.

            Για να πούμε την αλήθεια την υποτίμηση την υποψιαζόντουσαν – γνώριζαν πολλοί, δεν γνώριζαν τον χρόνο αναγγελίας και την νέα σοκαριστική ισοτιμία, το μυστικό το ήξεραν πέντε άνθρωποι :

Ο υπουργός Εμπορίου Θ Καψάλης

Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Ματζαβίνος

Ο Σπ Μαρκεζίνης και

Οι Γιοστ και Κοστάντζο σύμβουλοι της αμερικανικής πρεσβείας.

Δηλαδή τρεις Έλληνες και δύο αμερικανοί, ούτε καν ο Παπάγος δεν το ήξερε.

            Φυσικά από ραδιοφώνου ο Σπ Μαρκεζίνης αναπτύσει τους λόγους της υποτίμησης και τους στόχους που επιδιώκουν, ενδεικτικά «….Όταν το ελληνικό νόμισμα αποκτίσει την πραγματικήν αξίαν του  και καταστή ευθυνότερον, τότε συμφέρον θα είναι ο εξ αλλοδαπής τουρισμός εις την Ελλάδα και ο επαναπατρισμός ελληνικών κεφαλαίων εις την πατρίδα   ή και η διευκόλυνσις προσελκίσεως γενικού ξένου κεφαλαίου……».

            Στην συνέχεια ανακοινώνει ότι θα καταργήσει όλα τα κλειστά επαγγέλματα, ελευθερία εισαγωγών (εκτός ειδών υπερπολιτελείας), έλεγχο πιστώσεων, σταθεροποίηση των τιμών και θα πατάξη την κερδοσκοπία.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : "ΣΗΜΕΡΟΝ ΑΙ ΤΡΑΠΕΖΑΙ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΚΛΕΙΣΤΑΙ" 10/4/1953.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

 

            Οι αντιδράσεις ήταν γενικά οι πιο κάτω:

Αμερικανός πρεσβευτής επισκέπτεται αργά την νύκτα τον Σπ Μαρκεζίνη και του εκφράζει την απόλυτη ικανοποίησή του.

            Την επομένη οι τράπεζες σε όλη την χώρα μένουν κλειστές.

            Ο Σ Βενιζέλος δηλώνει ότι « οι μεγάλοι οφειλέται παγωμένων πιστώσεων πληρώνοντες τα χρέη τους κατά το ήμισυ………… αποθησαύρισαν κατά την μεταβατικήν περίοδον…..».

            Ο Γ Καρτάλης «Η υποτίμησις της δραχμής θα σημάνη δραστηρίαν περικοπήν της αγοραστικής δυνάμεως των μισθωτών……εις τους αποθησαυρίσαντες χρυσάς λίρας η κυβέρνησις δίνει σήμερον εν είδει πριμ μίαν αύξησιν 100%..................».

            Την πρώτη ημέρα της υποτιμήσεως παρουσιάζεται στην αγορά αύξηση ζητήσεως εμπορευμάτων και χρυσών λιρών. Ο Μαρκεζίνης έχει διαρκείς συνεργασίες με τον Έβερτ (αρχηγός αστυνομίας) και τους οικονομικούς υπουργούς, καλεί τους εκπροσώπους των εμπόρων, επαγγελματιών, βιομηχάνων και βιοτεχνών και προειδοποιεί.

            Στην αγορά υπάρχει ανατίμηση πολλών τροφίμων και βιομηχανικών προϊόντων μέχρι το τέλος του 1953 το γενικό επίπεδο τιμών θα ανέβει 35%. Γίνονται αθρόες απολύσεις εργατών μετά την κατάργηση του Ν 2222 που προστάτευε τις αυθαίρετες απολύσεις.

            Ο Γ Παπανδρέου που συνεργάστηκε εκλογικά με τον Συναγερμό διαφωνεί με την υποτίμηση και περνά στην αντιπολίτευση.

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Σπ Μαρκεζίνης με τον γιό του Βασίλη.


 

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗΣ

 

            Ο Σπ Μαρκεζίνης τέλη Νοεμβρίου 1953 κάνει απολογισμό στην Βουλή και μιλά για «ειρηνική επανάστασιν» και ότι «επέτυχε πλήρως»,  υποστηρίζει αυτά που ήδη είχε πει στους ραδιοφωνικούς του λόγους, τέλος ανακοινώνει ότι θα κόψει από το χαρτονόμισμα τα τρία τελευταία μηδενικά και θα καταφύγει σε εσωτερικό δάνεια για την ανασυγκρότηση.

            Ο Γ Παπανδρέου αναγνωρίζει τις προόδους που πραγματοποίησε το 1953 η οικονομία, αλλά αυτή κατά την γνώμη του είναι αποτέλεσμα  των προσπαθειών των κυβερνήσεων του Κέντρου.

            Γεγονός είναι ότι παρά τα δεινά που υπέστη ο λαός η οικονομία παρουσιάζει σημαντική πρόοδο:

Το  εθνικό εισόδημα αυξήθηκε 13,1% και το 1954 έφτασε 16% (πριν την υποτίμηση ήταν 3,6%)

Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε 12,6% και αργότερα το 1954 έφτασε 24%.

Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε από 162,1 σε 102  εκατομμύρια δολάρια.

Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών από 113,3 σε 17,6

Οι άδηλοι πόροι αυξήθηκαν από 74,4 σε 107,8 εκατομμύρια δολάρια, το 1954 οι τουρίστες ξεπερνούν τις 150.000.

Οι καθαρές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου από 6,8 το 1953 φτάνει 9,2 δις δραχμές, βέβαια η κατανομή τους είναι άνιση και αντιπαραγωγική (3,38 δις σε κατοικίες, 1,88 δις σε μεταφορές και επικοινωνίες και 0,76 διςσε γεωργία και κτηνοτροφία)

            Ο Ι Ζίγδης μετά πολλά χρόνια στα «Νέα Οικονομία» στο τεύχος 6/1960 έγραψε εγκωμιαστικά πράγματα για την υποτίμηση, μια ανάγνωση αυτού μοιάζει με τις ραδιοφωνικές αναλύσεις του Σπ Μαρκεζίνη. Την ίδια λογική έχει τα σχετικά κείμενα του Ξ Ζολώτα στο βιβλίο του «Νομισματική ισορροπία και οικονομική ανάπτυξη».

            Η αλήθεια όμως είναι ότι το 1953 με την υποτίμηση ο Σπ Μαρκεζίνης έκανε μια ανακατανομή του εθνικού εισοδήματος εις βάρος των λαϊκών τάξεων, ο λαός έγινε φτωχότερος, σύμφωνα με τα στοιχεία  του υπουργείου Προνοίας  το 1954 είχαν πιστοποιητικά απορίας 2.420.535 άτομα, από αυτούς 1.793.545 χαρακτηρίζονται άποροι Α κατηγορίας δηλαδή έχουν εισόδημα 120 δραχμές τον μήνα (120.000 πριν κοπούν τα τρία μηδενικά), εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι  οι αριθμοί είναι πολύ μεγαλύτεροι διότι τα πιστοποιητικά απορίας εκδίδονται με βάση τα πολιτικά φρονήματα, έτσι ένας άπορος μη «εθνικόφρων» δεν έπαιρνε τέτοιο πιστοποιητικό, και η κύρια μάζα των απόρων ήταν μη «εθνικόφρονες». Η κατάσταση του πληθυσμού είναι τραγική σε 500.000 υπολογίζεται ο αριθμός των φυματικών ασφαλισμένων στο ΙΚΑ, η ανεργία και η υποαπασχόληση είναι σε υψηλά επίπεδα, το εισόδημα των μισθοσυντήρητων μετά τις αλλαγές φτάνει το 25% , το υπουργείο της Εργασίας και συγκεκριμένα ο υπουργός Γονής σε ραδιοφωνικό μήνυμα παραδέχεται «….αι συνθήκαι του εργαζόμενου στην Ελλάδα είναι πάσης άλλης χώρας αθλιέστεραι…..», έτσι για να καταλάβει κανείς :

 

ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΩΝ 2 ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ ΣΕ ΕΝΑ ΔΩΜΑΤΙΟ:

 

Γαλλία 6%

Γερμανία 7,5%

Αγγλία 12%

Αυστρία 24%

Πολωνία 49%

Ελλάδα 82%

            Δεν είναι μόνο αυτά όμως, το  1954 οι φόροι πλήττουν τους μισθωτούς κατά 82%

            Τέλος πάντων την 1/5/1954 κυκλοφορούν τα νέα αποπληθωριστικά χαρτονομίσματα που έχουν κοπεί τα τρία τελευταία μηδενικά.

 

 

 

 

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η υποτίμηση της δραχμής το 1953 άνοιξε τον δρόμο για ευρύτερες αλλαγές
 στο νομισματικό σύστημα. Φωτογραφία του 54, την ημέρα που το χιλιάρικο
μετονομάστηκε σε μία  δραχμή.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

-        ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΑΙΟΣ 1953

-        ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗΝ ΧΟΥΝΤΑ του Σπ Λιναρδάτου εκδόσεις ΒΗΜΑ-βιβλιοθήκη