ΠΥΘΕΑΣ Ο ΜΑΣΣΑΛΙΩΤΗΣ

 

 

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ


Ο Πυθεας ο Μασσαλιώτης ανέλαβε να βρει ασφαλή δρόμο για την μεταφορά ΚΑΣΣΙΤΕΡΟΥ και ΗΛΕΚΤΡΟΝ από τον Βορά αλλά και δυνατότητα προσέγγισης των αποικιών της δυτικής μεσογείου με την μητροπολιτική Ελλάδα , προσέγγιση που παρεμπόδιζε κ Καρχιδόνα.

Η Μασσαλία στα 333πχ αντιμετώπισε ναυτικό αποκλεισμό από τους Καρχιδονίους, οι οποίοι φύλαγαν τα περάσματα προς τον Ατλαντικό.

Έτσι ο Μιδάκριτος ο Μασσαλιώτης πρότεινε να βρουν πέρασμα μέσα από τα ποτάμια της Γαλατίας προς τον Ατλαντικό!!!!!

Το πέρασμα βρέθηκε αλλά οι απώλειες από τις επιθέσεις των βαρβάρων του εσωτερικού μεγάλες.

Το 331πχ η πόλη στράφηκε προς τον Πυθέα και ζήτησε την βοήθειά του.

Εν τω μεταξύ οι Καρχηδόνιοι κατέλαβαν και κατάστρεψαν τις αποικίες των Μασσαλιωτών ΜΑΙΝΑΚΗ και ΗΜΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟΝ στην Ιβηρία (Ισπανία).

Έτσι σε αυτή την δεινή θέση η Μασσαλία ανέθεσε στον Πυθέα να βρει δρόμο από τον Βορά που θα έβγαζε στην Μαιώτιδα λίμην (Αζοφική θάλασσα) στην Κριμαία, στην Μαύρη θάλασσα.

Αυτό τον δρόμο προσπάθησε να βρει ο Πυθέας για χάρη της πατρίδας του, ώστε τα Μασσαλιώτικα πλοία να πλέουν προς βορρά μέσω της θαλάσσιας οδού :

Δαρδανέλια (Συμπλυγάδες Πέτρες), Μαύρη θάλασσα (Ελλήσποντο), Αζοφική (Μαιώτιδα λίμνη), Τάναις( ποταμός Δον) και να μπαίνουν στην Βαλτική μέσω της πεπηγυίας θάλασσας (παγωμένης θάλασσας).

Το σκέφτεστε εκπληκτικό σχέδιο !!!!!!

            Ποιος όμως ήταν ο Πυθέας για να καταλάβουμε το μέγεθος του άνδρα θα σας πω το έξης: Υπολόγισε το γεωγραφικό πλάτος της Μασσαλίας , χωρίς να κουνηθεί καθόλου από το σπίτι του με μοναδικό γνώμονα τον ήλιο και την σκιά του……………… ήταν λοιπόν γεωμέτρης, μαθηματικός και αστρονόμος.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Πυθέας ο Μασσαλιώτης.

 

Ο ΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ

 

            Ο Πυθέας χρησιμοποίησε δύο  Πεντηκόντορους, οι οποίες ήταν πολεμικά πλοία των Μασσαλιωτών και ήταν πλοίο «ανοικτής θάλασσας», πλοίο κωπήλατο και όχι ιστιοφόρο .

            Η Πεντηκόντορος ήταν πλοίο που εμπιστευόντουσαν στην Μασσαλία διότι ήταν πολεμικό και εμπορικό ταυτόχρονα.

            Οι Πεντηκόντοροι στον καιρό της ειρήνης ταξίδευαν με πλήρη πολεμική σύνθεση, στο πλοίο είτε ήταν φορτωμένο με εμπορεύματα είτε όχι, υπήρχαν στρατιώτες οι λεγόμενοι «επιβάτες» για την προστασία σε περίπτωση κινδύνου.

            Οι πολεμιστές που επάνδρωναν την πεντηκόντορο ήταν 80 μαζί με τους κωπηλάτες κλπ άτομα συνολικά εκατό τριάντα άτομα.

            Η  Πεντηκόντορος ήταν πλοίο κοίλο (βαθύ), χωρίς κατάστρωμα (ένα ξύλινος διάδρομος ένωνε την πλώρη με την πρύμνη  «ανοικτής θαλάσσης», ήταν κωπήλατο και όχι ιστιοφόρο, είχε μόνο ένα κατάρτι από έλατο ή κυπαρίσσι , είχε μήκος 70 μέτρα και πλάτος 6 μέτρα, ήταν κατασκευασμένο από ρητινοφόρα δένδρα για να μη σαπίζει εύκολα, εξωτερικά το επάλειφαν με κατράμι (Κεδριά), ονομάστηκε έτσι γιατί είχε πενήντα κουπιά, έμοιαζε δηλαδή το πλοίο σαν αμπάρι, στην πλώρη υπήρχε έμβολο χάλκινο ή ξύλινο με επένδυση χαλκού, τα πλοία οι Μασσαλιώτες τα έβαφαν γαλάζια, ταχύτητα με κουπιά 9 ναυτικά μίλια την ώρα και η μεγίστη σε περιπτώσεις ναυμαχίας 17 μίλια την ώρα, οι κωπηλάτες τραβούσαν κουπί με τον ρυθμό που έδινε κάποιος που καθόταν στην πρύμνη και έπαιζε αυλό, το σκάφος διεύθυνε ο τιμονιέρης (οιακιστής) με 2 μεγάλα κουπιά στην πρύμνη.

            Το πλοίο είχε άγκυρα και δεν έπιανε σε προβλήτα, είχε μόνο ένα κατάρτι από έλατο ή κυπαρίσσι  (κινητό) έβγαινε δηλαδή στις ναυμαχίες για να διευκολύνονται οι κινήσεις του.

           

           

 

ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ ΚΑΙ ΕΦΟΔΙΑ

 

            Οι πολεμιστές που επάνδρωσαν τις πεντηκοντόρους ήταν ογδόντα (80), δηλαδή πενήντα (50) κωπηλάτες και ογδόντα (80) πολεμιστές συνολικά εκατό τριάντα άνδρες.

            Στο πλήρωμα συμπεριλαμβανόταν και κάποιος που έπαιζε αυλό (ένα μονότονο αργό σκοπό) και με βάση αυτό οι κωπηλάτες τραβούσαν κουπί, στην διάρκεια της μάχης ο αυλός γινόταν ξέφρενος

            Ο τιμονιέρης (οιακιστής) διηύθυνε το πλοίο όρθιος με πλάτη στην πρύμνη και κοιτώντας την πλώρη,  με δύο μεγάλα κουπιά. Μερικοί από το πλήρωμα ήταν καλοί τεχνίτες καραβομαραγκοί. Άρα πρέπει να βάλουμε μέσα στα εφόδια που κουβαλούσαν και ανταλλακτικά για επισκευές του πλοίου (Ύλους ‘καρφιά’, στύπη ‘στουπί’, σφηνωτούς ‘σφήνες’, ρητίνη και πίσσα, ιστία, σχοινιά, εργαλεία, φύλλα λαλυβιού, κουπιά, φανάρια, οίακες ‘ τιμόνια’, ξυλεία κλπ).

            Για το ταξίδι είχαν σαν εφόδια είδη διατροφής, υπόδησης,  ιματισμού (στο πλοίο υπήρχε χώρος για να φάει το πλήρωμα και να κοιμηθεί), τα τρόφιμα ήταν μέσα σε πήλινα δοχεία σφραγισμένα με πηλό σε αυτά είχαν κυρίως σιτάρι, κεχρί, κριθάρι, διπύρους ‘παξιμάδια’, ισχάδες ‘ξερά σύκα’, ελιές λάδι, κρασί, παστά ψάρια κλπ

           

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Αποικίες κατά την αρχαιότητα.

 ΜΕΣΑ ΠΛΕΥΣΗΣ

 

            Ο θαλασσοπόροι στην Ελληνική πραγματικότητα στα εξερευνητικά τους ταξίδια , ενημερωνόντουσαν από τα υπάρχοντα συγγράμματα (τα οποία κατά κανόνα ήταν Ελληνικά).

            Όταν την εποχή αυτή λέμε «πλάτη βόρεια» δεν εννοούσαν την Αγγλία ή την Βαλτική θάλασσα, εννοούσαν τον «Έσχατο Βορά» δηλαδή την «πεπηγυία θάλασσα» δηλαδή την παγωμένη (πηχτή) θάλασσα, η «εσχατία του κόσμου» δηλαδή η «Εσχάτη Θούλη», επί αυτών λοιπόν ενημερώθηκε ο  Πυθέας ο Μασσαλιώτης, πέρα από αυτά μελέτησε τα ζητήματα των θαλασσίων ρευμάτων του «αέναου ποταμού» το περίφημο Γκολφ Στρημ ή Χλιαρό ρεύμα ήταν γνωστό στους Έλληνες θαλασσοπόρους, οι Έλληνες ήδη πραγματοποιούσαν ταξίδια για την προμήθεια κεχλημπαριού από την Βαλτική.

            Τέλος μελέτησε ζητήματα για την ναυτική αστρολογία, ο Θαλής ο Μιλήσιος είχε γράψει βιβλία ένα από αυτά ήταν η «Ναυτική Αστρολογία», με βάση αυτά εντοπιζόταν η ακριβή θέση του πλοίου. Ανάλογα βιβλία είχαν ο Αναξίμανδρος, , ο Εύδοξος, ο Μαρκιανός ο Ηρακλειώτης με το περίφημο βιβλίο του «Περίπλους της έξω θαλάσσης», ο Τίμαιος, ο Εκάταιος ο Μιλήσιος, ο Σκύλαξ ο Καρυανδρεύς ο οποίος είχε κάνει τον περίπλου της Αφρικής και είχε γράψει σχετικό έργο,.

            Στην αρχαιότητα υπήρχαν χάρτες τέλειοι που δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτα από τους σημερινούς χάρτες, διέθεταν και ανεμολόγιο και αποστάσεις ενός σημείου από το άλλο.

            Πέρα όμως από τα βιβλία και τους χάρτες ο ναυτικός των ελληνικών χρόνων διέθετε και ναυτικά όργανα όπως:

Ηλιακό ρολόι, διαβήτες, όργανα χάραξης χάλκινους κανόνες, οι Έλληνες είχαν υπολογίσει την γεωγραφική παράλληλο με βάση την Ρόδο, όπως σήμερα γίνεται με το Γκρήνουιτς, στην ελληνική ναυτική γλώσσα η λέξη «κλίμα» υπονοείται η «κλίσις της γης» από τον Ισημερινό προς τους Πόλους και αυτό προσδιοριζόταν με σημερινή ακρίβεια.

Ο Ίππαρχος είχε ήδη ανακαλύψει τον Αστρολάβο, βέβαια μετέπειτα λανθασμένα αποδόθηκε η ανακάλυψή του στους Άραβες, τον εξάντα λοιπόν τον οποίο οι Έλληνες ονόμαζαν εκτοκύλιον τον είχαν στην γέφυρα του πλοίου, άλλα όργανα που διέθεταν ήταν ο χρονολάβος «αμμοκλεψύδρα ή νεροκλεψύδρες» κλπ όργανα .

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η πεντηκόντορος προέκυψε σε μια χρονική περίοδο που δεν υπήρχε ακόμη διάκριση μεταξύ εμπορικών και πολεμικών πλοίων. Ήταν σκάφος ευέλικτο και μακράς ακτίνας δράσης που χρησιμοποιήθηκε για θαλάσσιο εμπόριο, πειρατεία και πολεμικές επιχειρήσεις. Μετέφερε αγαθά ή και στρατιώτες.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ

 

            H ομίχλη ήταν το σημαντικότερο εμπόδιο που αντιμετώπιζαν οι έλληνες θαλασσοπόροι όταν ταξίδευαν στο βορά, οι Μασσαλιώτες πλοίαρχοι   στα ταξίδια τους προς Κασσιτερίδες νήσους (Αγγλία) είχαν γράψει σχετικά οδηγίες. Ο Πυθέας λοιπόν ήταν προετοιμασμένος για την «τυφλή πλεύση», το ζήτημα ήταν να μη προσκρούσουν σε παγόβουνα ή ξέρες.

            Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρείς για την αντιμετώπιση της «τυφλής πλεύσης»,.

            Όπως της παράπλευρης πλεύσης των ακτών της Ιβηρίας μετά το Γιβραλτάρ, βέβαια αυτό είχε κάποια ασφάλεια όταν ο καιρός ήταν καλός σε αντίξοες συνθήκες ακόμα και σύγχρονα πλοία έχουν μετατρέψει τον Βισκαικό κόλπο σε νεκροταφείο πλοίων. Η ασφάλεια του ταξιδιού θα ήταν για τον Πυθέα μέχρι τις Κασσιτερίδες που τέλος πάντων θα υπήρχαν ακριβείς περιγραφές και ικανοποιητική χαρτογράφηση. Νήσους.

            Ο Πυθέας στην τυφλή πλεύση θα χρησιμοποίησε τους ανέμους για τον σκοπό αυτό είχαν το ανεμόμετρο, η μελέτη των ανέμων ήταν κάτι που οι Έλληνες το είχαν μελετήσει , εδώ καλό είναι να παραθέσουμε τις ονομασίες που έδιναν στους  δεκατρείς ανέμους τους:

 

Απαρκτιάς : Ο Βοριάς

Θρακιάς : Ανατολικοβόρειος

Βορρέας Βοράς

Κακιάς: Ο Βορειανατολικός(γρεκολεβάντες)

Απηλιώτης : Ο ανατολικός

Εύρος Ο νοτιοανατολικός (Σιρόκος)

Φοίνιξ : Ο μεσιμβρινοανατολικός (Σιροκολεβάντες)

Νότος : Ο μεσημβρινός (Νοτιάς)

Λευκονότος: Ο νότιος

Λιψ : Ο νοτιοδυτικός (Γαρμπής, Λίβας)

Ζέφυρος : Ο δυτικός (Πουνέντες)

Αργέστης : Βοειοδυτικός (Μαίστρος)

Λευκονότος: Ο νότος

 

            Εκτός των ανέμων και η χρήση των θαλασσίων ρευμάτων που και αυτά είχαν καταγραφεί αποτελούσαν μέσον ασφαλούς πλεύσης, θα αναρωτιέται κανείς με ποιο τρόπο βοηθιόντουσαν από τα ρεύματα ….. Το Γκολφ Στρημ μεταφέρει ακόμα και σήμερα τεράστιες ποσότητες από φύκια καφέ χρώματος, οι Μασσαλιώτες λοιπόν έπλεαν μέσα στα φύκια .

            Τα στοιχεία της φύσης αποτελούσαν τον οδηγό αυτής της πλεύσης όπως πχ τα πουλιά και η μετανάστευσή τους έδειχνε την πορεία και την διεύθυνση που έχει ο τόπος που βρισκόντουσαν , τα μικρά ψάρια αλλά και οι φάλαινες έδιναν πολύτιμες πληροφορίες, όλα αυτά έχουν καταγραφεί .

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Αργοναυτική εκστρατεία.  Ο μύθος θεωρείται πως σχετίζεται με τα τολμηρά ναυτικά ταξίδια.
 

ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΦΡΙΚΗΣ

 

            Το 331πχ την χρονιά δηλαδή του ταξιδιού του Πυθέα η Μασσαλία χρηματοδότησε τον Ευθυμένη  που ήταν μαθηματικός και γεωμέτρης να περιηγηθεί των ακτών της Αφρικής μέχρι την σημερινή Σενεγάλη για τον εντοπισμό κασσίτερου, χρυσού και ασημιού, ο Ευθυμένης ταξίδεψε και έγραψε τον «περίπλου», το βιβλίο του αυτό δεν διασώθηκε ότι γνωρίζουμε είναι από αποσπάσματα άλλων αρχαίων συγγραφέων.

            Το πιθανότερο λοιπόν είναι ο Ευθυμένης να ξεκίνησε το ταξίδι του ταυτόχρονα με τον Πυθέα.

 

 

 

ΔΙΑΜΑΧΗ ΚΑΡΧΗΔΟΝΑΣ ΜΑΣΣΑΛΙΑΣ

 

            Οι Καρχηδόνιοι αφού είχαν ισχυροποιήσει την θέση τους στην Σικελία είχαν αποκλείσει τις θάλασσες δυτικά πολιορκώντας την αποικία της Μασσαλίας στην Ιβηρία και είχαν καταστρέψει την αποικία Μαινάκη και  Ημεροσκόπειο, ταυτόχρονα φύλαγαν τις Ηράκλειες Στήλες  (Γαδαρίδες Πύλες)

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι περιοχές που έλεγχε η Καρχηδόνα.

 

Η ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ

 

            Η μέρα της αναχώρησης αποτέλεσε σημαντικό γεγονός για τους μασσαλιώτες, 1 Φεβρουαρίου του 331 πχ χειμώνας ακόμα, μετά τις θρησκευτικές τελετές, σύμφωνα με τα Ιωνικά έθιμα άρχιζε το ταξίδι στον «Απώτατο Βορρά», το ζήτημα για τα δύο πλοία ήταν μια πιθανή ενέδρα των Καρχηδονίων μέχρι να βγουν στον Ατλαντικό.

            Λόγω του φόβου αυτού τα Μασσαλιώτικα πολεμικά συνόδευσαν τον Πυθέα μέχρι  τις Ηράκλειες Στήλες  (Γαδαρίδες Πύλες) σε μια παράκτια πορεία μέχρι την αποικία τους Ρόδη  και αυτό έγινε διότι οι Καρχηδόνιοι δεν διακινδύνευαν να πλησιάσουν στη στεριά, όπου έχαναν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού αφού οι Ελληνικές «φρυκτωρίες» θα ειδοποιούσαν τον Πυθέα, πέρα τούτου οι ακτές μπορεί να έκρυβαν Μασσαλιώτικη ενέδρα από πολεμικά πλοία που θα τους αιφνιδίαζαν. Στη Ρόδη ανεφοδιάστηκαν τα πλοία και πήραν πληροφορίες από την αποικία την Κάλπη που ήταν στις τις Ηράκλειες Στήλες  (Γαδαρίδες Πύλες), και από εκεί νύχτα (οι Καρχηδόνιοι δεν φημιζόντουσαν για την δυνατότητα πλεύσης τους την νύχτα) πήγαν στην Κάλπη και μετά στον τελευταίο τους σταθμό τα Γάδειρα (Γάδειρα σημαίνει γης λαιμός και είναι η σημερινή πόλη Cadix)  στα Γάδειρα ο Πυθέας συναντήθηκε με τους Καρχηδονίους που περιπολούσαν και διέταξε επίθεση, οι Καρχηδόνιοι τράπηκαν σε φυγή, μάλιστα κατάφερε να συλλάβει δύο πλοία των Καρχηδονίων αιχμάλωτα , οι Καρχηδόνιοι πιστεύοντας ότι τα πλοία του Πυθέα ήταν η εμπροσθοφυλακή του Μασσαλιώτικου στόλου που έσπευδε προς βοήθεια των Ιβήρων, άρχισαν να οχυρώνουν τα λιμάνια τους, στην σύγχυση αυτή ο Πυθέας έπλευσε προς το Ιερό Άκρον και τα συνοδεύοντα πλοία γύρισαν με τα δύο αιχμάλωτα πλοία των Καρχηδονίων στην Μασσαλία.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μηχανισμός πλεύσης των Ελλήνων (γνωστός σαν μηχανισμός των Αντικυθήρων).
 

ΣΤΟΝ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟ

 

            Ο Πυθέας παραπλέει τις ακτές της Ιβηρίας (Πορτογαλία) και φτάνει στο «Αρταβύριον Άκρον» (ακρωτήριο Φινιστέρο Finistero – Cap Finister) που σήμερα ανήκει στην Ισπανία, στην συνέχεια μπαίνει στον επικίνδυνα Βισκαικό κόλπο όπου και σε κάποιο όρμο σταματά για να ξεκουράσει το πλήρωμά του.

            Η πορεία του ήταν προς το «Γαβαίον Άκρον» (ακρωτήριο Αγίου Ματθαίου) σήμερα ανήκει στη Γαλλία, εκεί χαρτογράφησε τα νησιά που υπάρχουν στη Βρέστη, το δε μεγαλύτερο νησί ονόμασε «Ουξισάμη» και είναι το σημερινό Ουεσάν ανήκει στην Γαλλία..

            Στην πορεία του αυτή διαπίστωσε την διαφορά ύψους της θάλασσας της Ιβηρίας από την Μεσόγειο λόγω παλιρροιακού ύψους, κατέγραψε το φαινόμενο και είναι ο πρώτος που το εξήγησε επιστημονικά, η θεωρεία του αυτή στέκει μέχρι τις μέρες μας, μέτρησε μάλιστα τη διαφορά ύψωσης του νερού με μεθόδους αστρονομικές, χωρίς κανένα λάθος στους υπολογισμούς του.

            Εκτός όμως τις επιστημονικές του διαπιστώσεις στο ζήτημα της παλίρροιας, διαπίστωσε την διαφορά θερμοκρασίας λόγω του Χλιαρού ρεύματος και μάλιστα κατέγραψε την ταχύτητα ροής του ρεύματος, τις κατευθύνσεις του, τις παραλλήλους για να ευνοηθεί από το ρεύμα και τις παραλλήλους για να αποφύγει την αντίθετη ροή του ρεύματος, όλα αυτά τεκμηρίωσε επιστημονικά.

 

            O Πυθέας ονόμασε τους κατοίκους της Βρετάνης Οσίμιους (αυτοί ζούσαν εξορύσσοντας κασσίτερο και ταξίδευαν με μονόξυλα στο νησί Ίκτι (Ουάιτ), όπως αναφέρει και ο Στράβων C35, τους ονόμασε δε Οσίμους διότι είχαν μύτη (σίμος) ανασηκωτή προς τα επάνω (αυτό που λέμε για τις γαλλιδούλες ότι έχουν γαλλική μύτη).

 

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Καρχηδόνιοι στην μάχη.
 

ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ

 

 

            Μετά την εργασία που πραγματοποίησε στην χώρα των Οσίμων στο τέλος Φεβρουαρίου 331πχ  έπλευσε προς την Αγγλία στην Κορνουάλλη, στο Βαλέριον  Άκρον (Κέιπ Λιζαρντ) εδώ εξερεύνησε τα υπάρχοντα νησιά που τα ονόμασε «Οιστρυμνίδες νήσους» τα σημερινά Σίλλυ.

            Βέβαια η Βρετανία δεν ήταν άγνωστη στους Έλληνες από το 3.500 πχ στα νερά αυτά ταξίδευαν οι Κρήτες και στο 2.500 πχ οι Μυκηναίοι. Εν αντιθέσει με τις διάφορες Ευρωπαϊκές εκδοχές για λατινική ρίζα της Βρετανίας, υπάρχει και η Ελληνική εκδοχή ότι η Βρετανία προέρχεται από το ρήμα «βρέμω»  που σημαίνει βουίζω, βροντώ, αντηχώ, μουγκρίζω, το ρήμα αυτό το χρησιμοποιούν για εκφράσεις «το κύμα βρέμει» ή «ο άνεμος βρέμει» αλλά και σε εκφράσεις σχετικές με τον Δία «Ζευς υψιβρεμέτης»…… η έννοια λοιπόν που δίνεται για την Βρετανία έχει να κάνει με νησί στο οποίο βουίζουν άνεμοι και νερά, δηλαδή το ανταριασμένο νησί, άλλη εκδοχή είναι ότι Βρετ-τάνα  προέρχεται από το ρήμα «βράττω» αφρίζω, εκχέω και «τάνα» που σημαίνει μακριά δηλαδή η μακρινή αφρισμένη  νήσος.

            Την  δε Ιρλανδία είχαν ονομάσει Ίριν (Ίρις=   το ουράνιο τόξο)λόγω των συχνών βροχών .

            Ο Πυθέας τώρα ονόμασε τους κατοίκους της Αγγλίας στην περιοχή της Κορνουάλλης , «Δαμνόνιους» η λέξη προέρχεται από το ρήμα «δάμνω» δαμάζω, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι και οι σημερινοί κάτοικοι της Κορνουάλης είναι άνθρωποι ήρεμοι, γι αυτούς λοιπόν ο Πυθέας αναφέρει ότι λιώνουν κασσίτερο. Εδώ λοιπόν στη χώρα των Δαμνόνιων εφοδιάστηκε με νερό, τρόφιμα κλπ πράγματα και άρχισε χαρτογράφηση της περιοχής μέχρι το Νορθ Φόρελαντ  και μπήκε στον Τάμεση φτάνοντας μέχρι το Λονδίνο, κράτησε δε  σημειώσεις για τα θαλάσσια ρεύματα , το ύψος της παλίρροιας. Τα Μάρτιο του 331 έφτασε στο Σπαρ Χεντ και πήγε στο λιμάνι Χουλ και ακολούθως πήγε στο Εδιβούργο, το δε σημερινό Duncans Bay Head  το οποίο ονόμασε Όρκαν και τις νήσους που ήταν εκεί Ορκάδες νήσου, στην συνέχεια έφτασε στο στενό που χωρίζει την Ιρλανδία από την Αγγλία (κανάλι Αγίου Πατρικίου) και στην συνέχεια μπήκε στην Ιρλανδική θάλασσα και τέλος Μαρτίου του 331 μετά από ταξίδι 40 ημερών επέστρεψε στην Κορνουάλλη.

            Ο Πυθέας κράτησε λεπτομερείς σημειώσεις από αυτό το ταξίδι , οι περισσότερες έχουν χαθεί, χαρακτηριστικό είναι ότι έχει γράψει πως η Αγγλία «έχει τριγωνικό σχήμα και είναι νήσος μεγίστη» σημείωση που δείχνει ότι ο θαλασσοπόρος έκανε τον γύρο της Αγγλίας, η δε σημείωση αυτή του καθορισμού, δηλαδή του σχήματος της Αγγλικής νήσου είναι που όλοι του το αναγνωρίζουν. Για την Ιρλανδία οι σημειώσεις του έχουν χαθεί στο σύνολό τους.

 

ΟΛΛΑΝΔΙΑ – ΒΕΛΓΙΟ – ΔΑΝΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

 

            Αρχές Απριλίου του 331 ο Πυθέας κατευθύνεται προς την Ολλανδία, μπήκε στον κόλπο Ζουιντερζέε τον οποίο εξερεύνησε συστηματικά, ακολούθως ακολούθησε πορεία και εξερεύνησε τις εκβολές του ποταμού Έλβα, ψάχνοντας για πέρασμα προς την Μαύρη θάλασσα, τελειώνοντας αυτή την πορεία του αγκυροβόλησε σε νησί που απέχει μια μέρα από τις γερμανικές ακτές «ημεραίον πλουν» όπως σημειώνει στο ημερολόγιό του (Ελιγολάνδη), εκεί βρήκε ήλεκτον το νησί ονόμασε «Ρουανία» το έλεγε και «Άβαλον» και «Βασιλεία» τους δε κατοίκους ονόμασε «Γκούτονες».

 

Αυτό που προβλημάτισε είναι γιατί στο νησί έδωσε τρία ονόματα, βέβαια η Ελιγολάνδη έχει τα χαρακτηρίστηκα της περιγραφής του Πυθέα, αλλά γιατί έδωσε τρία ονόματα , «Άβαλος»= μακριά νήσος και η Ελιγολάνδη είναι στρογγυλή, «Βασιλεία» θα δινόταν σε κάτι που θα έμοιαζε  με βασιλικό διαδημα, έτσι σήμερα υπάρχει η άποψη ότι υπάρχει μια συστάδα νήσων στις ακτές την Ολλανδίας και Γερμανίας (στο σημείο εκβολής του Ρήνου) που έχουν την μορφή βασιλικού διαδήματος, οι νήσοι αυτοί είναι μεταξύ του κόλπου της Ελιγολάνδης και του κόλπου Ζουιντερζέε, αρκετά νησιά δε είναι σχήματος μακρόστενου (Άβαλος), άρα λοιπόν δεν πρόκειται για ένα νησί με τρία ονόματα, αλλά για σύνολο νησιών με κατανομασμό των δύο μεγαλυτέρων, δηλαδή Άβαλος είναι η σημερινή Γκότλαντ, Βασιλεία είναι η συστάδα των νησιών, Ρουανία  προέρχεται από τη λέξη «ροή» (Δωρικός τύπος «ροά») δηλαδή η ρευματώδης νήσος (δηλαδή η νήσος με θαλάσσια ρεύματα) και αυτό πρέπει να είναι το νησί Μπορνχόλμ. Τώρα σχετικά με την ονομασία «Γκούτονες» δεν μπορεί να προέρχεται από την οποιαδήποτε ελληνική ρίζα ονόματος, έτσι οι ερευνητές κατέληξαν ότι θα πρέπει να ήρθε σε επαφή ο Πυθέας με ντόπιους, αυτοί  φοβισμένοι βλέποντας τα Ελληνικά πλοία (αυτοί είχαν μονόξυλα) καλόπιαναν τον Πυθέα χρησιμοποιώντας την λέξη «γκουτ» (καλός) από αυτή την διαρκή χρησιμοποίηση της λέξεως ο Πυθέας τους ονόμασε Γκούτονες.

 

 

ΒΑΛΤΙΑ ΝΗΣΟΣ

 

            Στα μέσα του Απριλίου αναχωρεί από την Άβαλο (Godland) και πλέει ανατολικά στα Φιλανδικά νησιά 6500 νησιά βρίσκονται μπροστά στον Πυθέα, η ναυσιπλοΐα είναι επικίνδυνη. Καταγράφει στο ημερολόγιό του ότι μπήκε στο Βοθνικό κόλπο και τον εξερεύνησε, εδώ ψάχνει να βρει τρόπο να κατέβει στον Εύξεινο πόντο, βρήκε πλήθος περάσματα στα πολλά ποτάμια που υπάρχουν κατέβασε βάρκες στις αμέτρητες λίμνες και εξερεύνησε τα τέλματα ………. Μάταιος κόπος, τα πληρώματα των δύο πλοίων κυριολεκτικά εξουθενώθηκαν στις αναζητήσεις αυτές. Οι δαιδαλώδεις διώρυγες που έβγαζαν σε λίμνες και μετά νέοι υδάτινοι διάδρομοι που οδηγούσαν σε νέες λίμνες και έλη  κατά κούρασαν τους ναυτικούς και οι διαδρομές που έκαναν μέσα στα περάσματα και γύρω τους τα παρθένα δάση με τα κωνοφόρα δέντρα ήταν ατελείωτα, βουτηγμένοι πολλές φορές στην λάσπη πάλευαν πολλές φορές να ξεκολλήσουν τα πλοία τους και τις βάρκες τους, τα έντομα των λιμνών και των βάλτων είχαν ρίξει πολλούς από τους ναύτες άρρωστους και πουθενά δεν οδηγούσε κάτι προς τον Εύξεινο Πόντο. Τέλος Απριλίου του 331 αποφάσισαν να φύγουν και κατευθύνθηκαν στις Νορβηγικές ακτές, στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, την περιοχή που  άφησε και τόσο τον ταλαιπώρησε ονόμασε «Βάλτια νήσον».

            Γιατί όμως ονόμασε την Φιλανδία «Βάλτια νήσον», να έκανε τόσο λάθος αυτός ο θαλασσοπόρος;

            Οι εκτάσεις της Φιλανδίας και σήμερα αποτελούν λωρίδες με αμέτρητο πλήθος ποταμών, λιμνών, ελών και νησιών. Οι γεωλόγοι υποστηρίζουν ότι η χώρα δημιουργήθηκε έτσι από τους παγετώνες της τεταρτογενούς περιόδου, σήμερα όλοι γνωρίζουμε την Φιλανδία σαν τη «χώρα των λιμνών», οι πολυάριθμες αυτές λίμνες επικοινωνούν μεταξύ τους και καλύπτουν το 11% του εδάφους της Φιλανδίας, Ο Πυθέας λοιπόν ονόμασε «Βάλτια νήσον» για να τονίσει τις ιδιότητες της Φιλανδικής γης και την σχέση της με το νερό……. «Βάλτια» δείχνει εξ άλλου ότι μιλούσε για μια περιοχή γεμάτη βάλτους έλη, δεν θα ήταν δυνατόν να μιλά για την Νορβηγία που είναι όλο βουνά και δάση και δέρνεται από τον Ωκεανό, στην περιοχή αυτή δεν είχε φτάσει παρά μόνο Ελληνικό πλοίο, Καρχηδόνιοι, Φοίνικες δεν είχαν αποτολμήσει τόσο μακρινή προσέγγιση.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Το νησί Μυκήνες βρίσκεται στις νήσους Φερόες.

 
 

ΝΟΡΒΗΓΙΑ ΑΡΚΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

 

            Αρχές Μαΐου του 331 πχ παραπλέει τις ακτές της Σουηδίας και φτάνει στο νότιο άκρο της Νορβηγίας. Δεν άργησε να φτάσει στη συστάδα νησιών Λοφότεν πλέοντας μέσα στο ρεύμα του κόλπου. Απ εκεί αρχίζει ο αρκτικός ωκεανός και εκεί υπάρχουν επιπλέοντες πάγοι. Οι απότομες μεταβολές των καιρικών συνθηκών ήταν κάτι που προβλημάτισε τον Πυθέα, τώρα μερικοί υποστηρίζουν ότι έφτασε μέχρι τη Σπιτσβέργη και εκεί τελείωσε το ταξίδι του στην Θούλη και γύρισε στην Μασσαλία, στην πραγματικότητα σταμάτησε να πλέει κατά μήκος τν νορβηγικών ακτών και έδωσε εντολή να γυρίσουν πίσω, έξω από το ρεύμα του κόλπου, χωρίς να προσεγγίζει πουθενά έπλεε μέρα νύχτα προς τα πίσω, προς το νότιο άκρο της Νορβηγίας και μπήκε στο φιόρδ Μπούκεν στη σημερινή πόλη Σταβάγγερ της Νορβηγίας, εκεί έκανε τις απραίτητες επισκευές στα πλοία του και ετοιμαζόταν να προσέγγιση την μυθική Θούλη στον Απώτατο Βορρά από άλλη κατεύθυνση. Ο Ναύαρχος Λυκούδης υποστηρίζει ότι πέρασε τον χειμώνα στο φιόρδ Μπούκεν και μετά συνέχισε το ταξίδι του, το πιθανότερο όμως είναι να έμαθε από τους Εσκιμώους ότι βορειότερα υπήρχε ένα μεγάλο νησί η Γροιλανδία  και απ εκεί θα ήταν πιο κοντά προς τον Βόρειο Πόλο, αφού λοιπόν θα περνούσε το χειμώνα του εκεί την άνοιξη θα είχε αρκετό χρόνο στη διάθεσή του να επιχειρούσε το ταξίδι του στον Βόρειο Πόλο, Έπρεπε να πλεύσει προς την κατεύθυνση της Βρετανίας αναζητώντας την «υστάτην των βρετανίδων νήσων».

Άφησε λοιπόν το φιόρδ Μπούκεν και με πορεία προς την Αγγλία ξαναγύρισε στην Κορνουάλλη, ανέβηκε βορειότερα στο «Ορκάν» (ορκάδες νήσους).

 

ΟΡΚΑΔΕΣ

 

            Έτσι ο Πυθέας ταξίδεψε στα αγγλικά νερά, στις Ορκάδες (Όρκυς γεν ορκύνος είναι όνομα που δινόταν από τους αρχαίους στα μεγάλα ψάρια στους τόνους). Και πράγματι ακόμα και σήμερα, οι θάλασσες αυτές είναι γεμάτες από τεράστια ψάρια.

Ταξίδεψε λοιπόν στις Ορκάδες νήσους που είναι ένα σύμπλεγμα εξήντα οκτώ νησιών και κατευθύνθηκε προς βορά ταχύτατα για να μη τον αποκλείσουν οι πάγοι, η μόνη στάση που έκανε στις Ορκάδες ήταν για ανεφοδιασμό σε νερό και τρόφιμα.  Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι οι Ορκάδες έχουν θερμοκρασία μεγαλύτερη από αυτή του Λονδίνου το χειμώνα.

Το ταξίδι του συνεχίστηκε στις αρχές του Ιουνίου του 331πχ μέχρι το νησί Φαιρ το νοτιότερο του συμπλέγματος Σχέτλαντ, το σύμπλεγμα αυτό είναι γεμάτο κινδύνους, πλήθος σκοπέλων, πάνω από εκατό νησιά καταμέτρησε ο Πυθέας και κατέγραψε σκοπέλους και υφάλους, το πιθανότερο είναι ότι κατέπλευσε στο νησί Ουνστ που είναι το βορειότερο των Σχεντλανδικών νήσων, έχει δε καταγράψει «ότι έπλευσε προς την βορειότατην των Βρετανίδων νήσων», αυτό όμως για την αρχαιότητα δεν είναι το απόλυτο, Βρετανικά νησιά μπορούσαν να θεωρηθούν και τα νησιά Φερόες, Ισλανδία ή και Γροιλανδία.

            Τον Πυθέα τον ενδιέφερε το ζήτημα της υγρασία που θα έφθειρε τα πλοία του και η καταπόνηση των πληρωμάτων, μάλιστα παρατηρώντας τις ακτές που ήταν διαβρωμένες συμπέρανε ότι θα πρέπει τα κύματα στις περιοχές αυτές να είναι μεγάλα και οι άνεμοι να έχουν μεγάλη ταχύτητα, πρόσεξε μάλιστα ότι στα νησιά δεν υπήρχε παρά μόνο  χορτάρι  πράγμα που έδειχνε την σφοδρότητα των ανέμων και του χειμώνα. Βέβαια διαπίστωσε ότι οι πάγοι δεν πρέπει να έκλειναν αυτά τα νησιά διότι το χλιαρό ρεύμα χτυπούσε τα νησιά. Τα νησιά αυτά ο Πυθέας τα ονόμασε «Σχέτλιοι νήσοι» και το όνομα αυτό διατηρείται μέχρι σήμερα, γιατί όμως Σχέτλιοι νήσοι; «σχέτλιος» είναι επίθετο που σημαίνει τον επίμονο, τον καρτερικό αλλά και τον άσπλαχνο, τον άγριο, τον ωμό, τον φοβερό.

            Μετά από σύντομη παραμονή στις Σχέτλιους νήσους ξεκίνησε για τον Απώτατο Βορρά με πορεία βορειοδυτική.

            Εδώ πρέπει να πούμε ότι αργότερα οι Ρωμαίοι το 55πχ χρησιμοποίησαν τα βιβλία του Πυθέα για να κατακτήσουν την Βρετανία, στο δε  νησί Φέτλαρ βρέθηκε νόμισμα Ρωμαϊκό και λείψανα ρωμαϊκού στρατοπέδου

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Στον χάρτη φαίνονται που βρίσκονται τα νησιά Φερόες.

ΦΕΡΟΕΣ

 

            Βορειοδυτικά των Σχετλιων νήσων βρήκε στο τέλος του Ιουνίου του 331 πχ μια συστάδα μια συστάδα νησιών με πολλούς σκοπέλους, ήταν τα νησιά Φερόες (ανήκουν στην Δανία), ο Πυθέας τα καταγράφει μάλιστα χώρισε τα δύο πλοία σε πλεύση παράλληλη σε μεγάλη απόσταση, η δε συνάντηση των δύο πλοίων είχε προκαθοριστεί σε δεδομένο στίγμα προς βορρά, αυτό το έκανε ώστε να μη καθυστερήσει η καταγραφή των νησιών και κέρδισε τον μισό χρόνο, το σπουδαίο ήταν ότι σε άγνωστη θάλασσα καθορίζεται το σημείο συνάντησης των πλοίων εκ των προτέρων χωρίς φόβο να χαθούν, αυτό δείχνει την τελειότητα των μεθόδων πλεύσης των Ελλήνων. Το συμπέρασμα που έβγαλε για τα νησιά αυτά ο Πυθέας ήταν ότι λίγα από αυτά τα νησιά μπορούσαν να κατοικηθούν και καταγράφει ότι το έδαφός τους είναι ηφαιστειογενές.

            Το πέρασμα του Πυθέα από τις Φερόες νήσους είναι ορατό ακόμα και σήμερα, το δυτικότερο νησί και σήμερα ονομάζεται Mykines (Μυκήνες) από το ρήμα «μυ-κάομαι» μουγκρίζω, βροντάω, βουίζω και από αυτά τα νησιά αργότερα ήρθαν Ρωμαίοι .

            Τα νησιά αυτά ευεργετούνται από το Χλιαρό ρεύμα και δεν αποκλείονται από πάγους, αυτό τον ενδιέφερε τον Πυθέα διότι αν συναντούσε δυσκολίες θα μπορούσε άφοβα να πλησιάσει αυτά τα νησιά. Στα νησιά αυτά οι Έλληνες εφοδιάστηκαν με αυγά από τις πολυάριθμες φωλιές των πουλιών που ζουν εκεί. Εδώ οι συνθήκες ήταν πολύ καλύτερες από τα Σχέτλια νησιά υπήρχε δυνατότητα κατασκευής σπιτιών για να προστατευθούν οι άντρες του και η θάλασσα έβγαζε φύκια που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για σκεπές και να κλείσει τις τρύπες από τις ξερολιθιές, τα δε πλοία του μπορούσαν να προστατευτούν αποτελεσματικά, πρόβλημα διατροφής δεν είχε διότι τα εφόδιά του ήταν αρκετά από εφόδια που είχε πάρει από ντόπιους λαούς κατά το ταξίδι του, άρα λοιπόν μπορούσε να ξεχειμωνιάσει στις Φερόες, το ποιο κατάλληλο θεωρούς το νησί Στρεμόυ, ο Πυθέας ονόμασε τα νησιά Φερόες από το ρήμα «φέρω» δηλαδή κουβαλάω, φέρνω παρασύρω, έγραψε στο ημερολόγιο του ότι τον ενδιέφερε να πλεύσει βορειότερα αφού πια είχε σίγουρη βάση να ξεχειμωνιάσει.

 

ΙΣΛΑΝΔΙΑ

 

            Συνέχισε νε κατεύθυνση βορειοδυτική και στο τέλος του Ιουνίου του έτους 331 πχ έφτασε στην Ισλανδία, την οποία ονόμασε όπως σήμερα λέγεται και σημαίνει «δυνατή θεϊκή γη», προέρχεται από την λέξη «ις» δύναμις (Ηρακληίης) «λαν» (λας και λάας) που σημαίνει πέτρα και την λέξη «δίας» Ισ-λαν-δια, και εδώ χώρισε τα δύο πλοία του για να κερδίσει χρόνο και τη χαρτογράφησε, καταγράφοντας ανέμους , θαλάσσια ρεύματα, το κλίμα, την αστρονομία, ήρθε μάλιστα σε επαφή με τους λίγους Εσκιμώους που ζούσαν εκεί και πήρε πληροφορίες, αν και οι Εσκιμώοι δεν είχαν επαρκείς γνώσεις διότι δεν ξεμάκραιναν με τα πλεούμενα τους. Και εδώ φρόντισε να βρει λιμάνια που θα μπορούσαν να τον φιλοξενήσουν σε περίπτωση επιδείνωσης του καιρού, ο Πυθέας λοιπόν έφτασε στην Ισλανδία 1317 χρόνια πριν φτάσουν οι Βίκινγκς.

 

ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

 

            Τέλος Ιουνίου φεύγει προς βορά με τα κουπιά μέσα σε ένα παρακλάδι του Κόλπιου ρεύματος, χωρίς να κινδυνεύει από παγόβουνα, έτσι έφτασε στην Γροιλανδία και την ονόμασε όπως σήμερα λέγεται, «Γραυς-λαν-δια» δηλαδή πηγμένος αφρός πέτρα θεού, και για συντομία θα λέγαμε παγωμένη θεϊκή γη, εκεί άρχισε να χαρτογραφεί και να καταγράφει λεπτομέρειες και εδώ ήρθε σε επαφή με τους Εσκιμώους, εδώ διαπίστωσε ότι η ζωή είναι δυνατή μόνο στο νότιο τμήμα, εδώ έμεινε και οι ναύτες του έμαθαν λίγο την γλώσσα των Εσκιμώων, όταν δε ο καιρός χειροτέρεψε, τράβηξε τα πλοία στην στεριά και εγκαταστάθηκε στην νότια Γροιλανδία με τους ανθρώπους του, μαζί με τους ντόπιους Εσκιμώους. Το διάστημα που έμεινε στην Γροιλανδία δεν έπαψε να κάνει επιστημονικές μελέτες σχετικά με τους ανέμους, τις ομίχλες, τα θαλάσσια ρεύματα , το κλίμα και όλα αυτά τα κατέγραψε στο ημερολόγιό του, ερεύνησε το εσωτερικό της χώρας, οι Βίκινγκς, λαός βόρειος, που έφτασαν στην Γροιλανδία μετά 1317 χρόνια με 15 πλοία και αποίκισαν το νησί υπό την αρχηγία του Έρικ του Κόκκινου, όταν ήρθε ο χειμώνας πέθαναν από την πείνα και το κρύο όλοι τους (άντρες γυναίκες και παιδιά) και η αποικία εξαφανίστηκε, ο Μεσόγειος Πυθέας και επέζησε και κατέγραψε πληροφορίες.

            Ακόμα και σήμερα το βορειότερο λιμάνι της Γροιλανδίας ονομάζεται Tule δηλαδή Θούλη………… οι δε Εσκιμώοι ακόμη έχουν τραγούδια που μιλούν για τον ήρωα που ήρθε από τις ζεστέ χώρες για να τους διδάξει…………….

            Το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου του 331 πχ παραπλέει τις ακτές της Γροιλανδίας, τα δύο πλοία πλέουν σε αντίθετη κατεύθυνση για να μη χάνουν χρόνο.

            Τέλος Ιουλίου ο Πυθέας καλεί τα πληρώματα να ψηφίσουν αν θα συνέχιζαν την εξερεύνηση, με ομοφωνία αποφασίζουν  να μείνουν. Μετά ο Πυθέας επιλέγει το φιόρδ που θα ξεχειμώνιαζε, αφήνει εκεί άντρες του να ετοιμάσουν τις εγκαταστάσεις για την διαμονή τους και εκείνος αναχωρεί σε αναγνωριστικό ταξίδι, με πλοίο ελαφρωμένο από εφόδια και άνδρες, μπορεί να ταξιδέψει ταχύτερα, μαζί του έχει και Εσκιμώους, όσο πάει βορειότερα τα παγόβουνα πληθαίνουν, τρεις μέρες κρατάει το ταξίδι και τότε καταλαβαίνει ότι πρέπει να γυρίσει πίσω, πλέοντας ενάντια στα ρεύματα έκανε δέκα μέρες ταξίδι , στο δρόμο του συνάντησε τείχος πάγων που του έκλειναν τον δρόμο για πολλά χιλιόμετρα  και ανοίχτηκε ανατολικά, η τύχη βοήθησε τον Πυθέα και κατάφερε να γυρίσει στις ακτές της Γροιλανδίας στα μέσα Αυγούστου του 331 πχ

            Επιθεώρησε τις εγκαταστάσεις που είχαν φτιάξει για να ξεχειμωνιάσουν, μετέφερε και νέες προμήθειες , ασφάλισε τα πλοία στο νεωσοίκο και όταν ο χειμώνας ήρθε άγριος και ορμητικός τον βρήκε έτοιμο να τον αντιμετωπίσει  περιμένοντας την άνοιξη.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η Thule στους μεσαιωνικούς γεωγραφικούς χάρτες δείχνουν οποιαδήποτε απόμακρη θέση που βρίσκεται πέρα από τα «σύνορα του γνωστού κόσμου.
 

Η ΘΟΥΛΗ

 

            Στη Θούλη κανείς δεν είχε φτάσει μέχρι τότε, τι ήταν η Θούλη; Μα τι άλλο η γη του βορά, ο Βόρειο Πόλος  και η κατάκτησή της περιγράφεται από τα δύο έργα του Πυθέα    τα «Περί Ωκεανού» και «Πυθέως Περίπλους», αποσπάσματα των έργων του παραθέτουν και οι Ίππαρχος,, Ερατοσθένης, Ποσειδώνιος, Τιμαίος, Μαρκιανός, Στράβων,ο Πολύβιος , ο Δικαίαρχος αλλά και οι Ρωμαίοι συγγραφείς.

            Στη Θούλη κατάφεραν να φτάσουν με αεροπλάνο το 1926 ο Αμερικανός ναύαρχος Richard Byrd, ο Νάνσεν στις 7-4-1895   και ο Πήρυ στις 6-4-1909 !!!!!! Ο μεγάλος Γάλλος θαλασσοπόρος Λουδοβίκος Μπουκαινβίλλ (1729-1881μχ) έγραψε «Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης πρέπει απαραίτητα να κατατάσσεται εις την χορείαν των μεγάλων θαλασσοπόρων της ιστορίας, των Μαγγελάνων, των Κολόμβων κα και ναδιδάσκεται στα σχολεία»

            Τι σημαίνει Θούλη; «Θου» στην αττική σημαίνει τον Θεό «λη» σημαίνει λίθος………. Δηλαδή Θεϊκή γη, μερικοί δίνουν την εξήγηση ότι προέρχεται από το «θόλος» και κάποιοι ότι προέρχεται από το «θολύω» που σημαίνει σκοτεινός, ο ίδιος ο Πυθέας γράφει ότι έφτασε «μετά έξι ημεραίους πλους εις την Θούλη», σήμερα Θούλη  λέμε το Βόρειο πόλο, πριν δηλαδή 331πχ + 2009μχ = 2340 χρόνια οι Έλληνες μιλούσαν για Βόρειο πόλο.

            Δες τι γράφει  ο Στράβων

«Ο μεν ουν Μασσαλιωτης Πυθέας τα περί Θούλην την βορειοτάτην των Βρετανίδων ύστατα λέγει, παρ οις ο αυτός εστι τω αρκτικώ ο θερινός κύκλος , παρά δε των άλλων ουδέν ιστορώ , ουθ ότι Θούλη νήσος εστί τις ουτ ει τα μέχρι δεύρο οικήσιμα εστίν , όπου  ο θερινός τροπικός άρκτικός γίνεται».

Δηλαδή : «Ο μεν λοιπόν Πυθέας ο Μασσαλιώτης σχετικά με την Θούλη . λέει ότι είναι βορειότερη από τα Βρετανικά νησιά και αποτελεί το έσχατο μέρος του κόσμου, όπου και ο θερινός τροπικός κύκλος είναι ίδιος με τον αρκτικό κύκλο. Από δε τους άλλους τίποτε δε διηγούμαι (εννοεί συγγραφείς), ούτε ότι υπάρχει κάποιο νησί Θούλη, ούτε εάν τα μέρη αυτά τώρα είναι κατοικήσιμα, εκεί όπου ο θερινός τροπικός γίνεται αρκτικός»

            Ο Στράβων αδυνατεί να πιστέψει ότι έφτασε άνθρωπος στο Βόρειο πόλο και ονομάζει τον Πυθέα ψεύτη, ευτυχώς όμως που ασχολήθηκε με τον Πυθέα στην πολεμική του αυτή διότι μας έδωσε πολλά αποσπάσματα από τα γραπτά του Πυθέα.

 

ΑΦΙΞΗ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΠΟΛΟ   

 

            O χειμώνας πέρασε δύσκολα για τους Έλληνες, τον Απρίλη του 330 πχ  άρχισαν οι προετοιμασίες των πλοίων τους, και παίρνοντας λίγους από τους Εσκιμώους  ξεκίνησε για την Θούλη, με πορεία ίδια που είχε πάρει τον Αύγουστο του 331 πχ .

            Έτσι ταξίδεψε μέχρι που συνάντησε την «πεπηγυία θάλλασσα», δηλαδή σε βόρειο γεωγραφικό ογδόντα δύο μοίρες (82) εκεί σταμάτησε, εδώ δεν υπήρχε ζωή, εδώ «κυβερνά ο Κρόνος», το ταξίδι εδώ ήταν πολύ επικίνδυνο με τους επιπλέοντες μικρούς πάγους, τα πλοία έπλεαν πολύ κοντά το ένα από το άλλο, με τέτοια πλεύση έφτασε σε βόρειο πλάτος ογδόντα τέσσερεις μοίρες (84), εκεί βρήκε φράγμα από πάγους, σταμάτησε χωρίς να ρίξει άγκυρα, αναγκάζεται πολλές φορές σε ελιγμούς από πάγους που πλησιάζουν τα πλοία του, ψάχνει για χαμηλούς πάγους να σύρει τα πλοία του έξω, ταυτόχρονα ρίχνει βάρκες και πλησιάζει το φράγμα, οι βάρκες αυτές βρήκαν το επιθυμητό μέρος, εκεί δένουν τα πλοία σε τέσσερεις πασσάλους στους πάγους, ήταν στον προθάλαμο της Θούλης, έσυρε έξω τα πλοία και τα ασφάλισαν,  στους πάγους έκανε επιστημονικές παρατηρήσεις και κατάγραψε στο ημερολόγιό του, μετά πήρε τροφές και εφόδια  και με ταξίδι μια μέρας! (πεζός) έφτασε στην Θούλη , την απόσταση που διήνυσε πεζός περιέγραψε σαν ναυτικό ταξίδι «απέχει μιας μέρας ταξίδι από την Πεπηγυία θάλασσα», θέλοντας να μας πει ότι κάλυψε απόσταση 384 χιλιομέτρων από το φράγμα των πάγων μέχρι  την Θούλη ! Δεν περπάτησε βέβαια μια μέρα αλλά περισσότερες απλά χρησιμοποίησε αυτό τον όρο για να δείξει την απόσταση μέχρι   ……….. το Βόρειο πόλο, ο οποίος στις 90 μοίρες!

 

            Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι ο 84 μοίρες βόρεια μέχρι τον Βόρειο Πόλο μεσολαβούν 750 χιλιόμετρα τα μισά τα διήνυσε με τα πλοία και τα άλλα μισά με τα πόδια..

Οι Έλληνες πήγαν στον Βόρειο Πόλο 2.500 χρόνια (περίπου) πριν πατήσουν με πολύ προηγμένη τεχνολογία οι υπόλοιπη ανθρωπότητα., οι Βάρβαροι που είχαν πάει μαζί με τον Πυθέα (οι Εσκιμώοι) του έδειχνα «που κοιμάται ο ήλιος στη χειμερινή τροπή του». Αυτά τα αναφέρει ο Γέμιος ο Ρόδιος που έζησε τον πρώτο αιώνα μχ και έγραψε βιβλία για μαθηματικά, γεωμετρία και αστρονομία, αυτός ο άνθρωπος ασχολήθηκε με τις παρατηρήσεις του Πυθέα. Αλλά τα ίδια αναφέρει και ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης μοναχός από την Αλεξάνδρεια που έζησε τον 6^ο μχ αιώνα και ασχολήθηκε με τα γραπτά του Πυθέα, αυτός ο καλόγερος ταξίδεψε μέχρι τις Ινδίες και έγραψε την «Χριστιανική Τοπογραφία». Τα αποσπάσματα και των δύο είναι πιστές αντιγραφές αυτών που έγραψε ο Πυθέας.

Στη Θούλη ο Πυθέας περίμενε τη χειμερινή τροπή του ηλίου και κράτησε σημειώσεις που όμως έχουν χαθεί στο σύνολό τους, μόνο αποσπάσματα έχουν σωθεί.

            Ήταν τόσο πρωτόγνωρα αυτά που κατέγραψε αυτός ο επιστήμονας που οι μεταγενέστεροι τα αναφέρουν περιπαικτικά (ευτυχώς όμως που τα αναφέρουν για να τον περιπαίξουν) , αυτοί που χλεύασαν τον Πυθέα ήταν ο Στράβων στα «γεωγραφικά» του, ο Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης στις «Ιστορίες» του που όμως ήταν ποιο ήπιος από τον Στραβωνα.

 

 

ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΥΘΕΑ

 

            Ο Πυθέας έγραψε τα βιβλία:

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

ΓΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΠΥΘΕΩΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ

            Τα οποία και δεν σώθηκαν μέχρι τις μέρες μας, διασώθηκαν όμως σημαντικά πράγματα από άλλους Έλληνες συγγραφείς οι οποίοι τα μνημονεύουν, για την καταστροφή των έργων ευθύνη αποδίδεται στους χριστιανούς που τα έριχναν στην πυρά.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η Μασσαλία κατά την αρχαιότητα.
 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΘΟΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΥΘΕΑ

 

            Από τα ελάχιστα που διασώθηκαν, από περιγραφές μεταγενεστέρων, ας δούμε τι γράφουν από τις παρατηρήσεις του Στράβωνα  σχολίασε το ταξίδι του Πυθέα…….

 

Ο Στράβων στα «Γεωγραφικά» του βιβλίο Β τέταρτο κεφάλαιο γράφει:

 

« Ο Πολύβιος εξ άλλου γράφοντας γεωγραφία για τις χώρες της Ευρώπης λέει να αφήσουμε τους αρχαίους και να εξετάσουμε εκείνους που τους ελέγχουν , όπως τον Δικαίαρχο και τον Ερατοσθένη που ασχολήθηκαν με την Γεωγραφία, και τον Πυθέα από τον οποίο πολλοί παρασύρθηκαν και ο οποίος υποστηρίζει ότι γύρισε όλη τη Βρετανική  και αποδίδει περίμετρο στο νησί πάνω από σαράντα χιλιάδες στάδια. Ιστόρησε δε και τα σχετικά με τη Θούλη στους οποίους ούτε γη υπήρχε, ακόμη  δε ούτε θάλασσα, ούτε αέρας, αλλά ένα κράμα από όλα αυτά, που έμοιαζε με θαλάσσιο πνεύμονα  στον οποίο , όλα ταλαντεύονται  και ο θαλάσσιος πνεύμονας τα έδερνε όλα αυτά, ώστε σε αυτόν κάποιος δεν μπορούσε ούτε να πορευτεί ούτε να πλεύσει……….. επισκέφτηκε τα παράλια όλης την Ευρώπης  που βρέχονται από Ωκεανό από τα Γάδειρα μέχρι τον Τάναιν (ποταμός Δον της Ρωσίας)……….».

 

Από αυτό το απόσπασμα βγάζουμε πολύτιμα συμπεράσματα, αν αναλυθεί το αρχαίο κείμενο λέξη λέξη βλέπουμε ότι ο Πυθέας μιλούσε απευθυνόμενος όχι στο λαό αλλά σε επιστήμονες. Γράφοντας  «ούτε γη υπήρχε, ακόμη  δε ούτε θάλασσα, ούτε αέρας, αλλά ένα κράμα από όλα αυτά» εξηγεί ότι η γη, η θάλασσα και ο αέρας δεν ήταν σώματα απλά και αυθύπαρκτα αλλά σώματα ύλες σύνθετες που προερχόντουσαν από ένωση με άλλα σώματα «σύγκριμα τι εκ τούτων», ο Επίκουρος (341-270 πχ) δίδαξε «Τα πρώτα σώματα απλά, τα δε εξ εκείνων συγκρίματα», η δε φράση «καθ αυτήν» μιλάει για μίγματα σωμάτων .

Έμοιαζε θαλάσσιο πνεύμονα   «πνεύμονι θαλαττίω εοικός» υπονοεί πυκνόρρευστη μάζα στην οποία δεν μπορεί κάποιος να πλεύσει και να περπατήσει, η ψύξη που επικρατούσε ήταν το κυρίαρχο στοιχείο που απαγόρευε την αναπνοή.

            Η περιγραφή αυτή του Στράβωνα (που ήταν ένα μικρό απόσπασμα) πέρασε λέξη λέξη από το σύγχρονο επιστημονικό μικροσκόπιο και οι σημερινοί επιστήμονες διαπίστωσαν πόσο περιεκτική και σαφής ήταν σε λίγες λέξεις η περιγραφή των συνθηκών του Βόρειο πόλου

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Άγαλμα του Πυθέα στον χρηματιστήριο της Μασσαλίας, οι Γάλλοι του έβαλαν γαλατικό παντελόνι.

 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

 

            Στια τέλη Ιουνίου του 330 πχ ο Πυθέας άρχισε το ταξίδι της επιστροφής μέσα στους πάγους, αυτό που δυσκόλευε την επιστροφή ήταν το νυχτερινό ταξίδι και το ταξίδι με ομίχλη, με εννέα ναυτικά μίλια  την ώρα κωπηλασία  διέσχισε την απόσταση και έφτασε στην Γροιλανδία, από τον ίδιο δρόμο που έκανε για να φτάσει στην Πεπηγυία θάλασσα. Τέλη Ιουλίου του 330 πχ έφτασε στην Ισλανδία και εκεί άφησε τους Εσκιμώους φίλους του, στην συνέχεια πέρασε από τις Φερόες, τις Σχετλανδες νήσους, τις Ορκάδες και πήγε στην Κορνουάλλη, πέρασε την Μάχη, περιέπλευσε την Κελτία Γαλλία και τις Ιβηρικές ακτές, από τις Γαδαρίδες πύλες μπήκε στη Μεσόγειο και τελείωσε το ταξίδι του στην Μασσαλία.

Εκεί δέχτηκε τις επικρίσεις των αρχόντων διότι το ταξίδι του στοίχισε πολύ στο ταμείο της Μασσαλίας χωρίς να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα , να βρει δηλαδή δίοδο που να πηγαίνει στον Εύξεινο πόντο, και ο θαλασσοπόρος αποτραβήχτηκε στο σπίτι του και κατέγραψε τα βιβλία που ήδη ανάφερα.

            Πικραμένος για την συμπεριφορά των συμπατριωτών του  παρέδωσε στους μεταγενέστερους επιστημονικές παρατηρήσεις.

 

 «Πρώτος εκ των Ελλήνων Πυθέας γνώρισε
τους τε εσπερίους και τους προσβόρους των
παρά τον ωκεανόν τόπων.»
                        Στράβων

 

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΝΑΥΜΑΧΙΕΣ ΠΟΥ ΕΣΩΣΑΝ ΤΗΝ ΜΑΣΣΑΛΙΑ

 

            Οι μασσαλιώτες έλυσαν βέβαια το ζήτημα της επικοινωνίας με την Ανατολική μεσόγειο, με πόλεμο, οι Καρχηδόνιοι ήταν πολύ επιθετικοί και πραγματοποιούσαν πειρατεία σε βάρος των Ελλήνων.

            Έτσι υποχρεώθηκαν να συγκρουστούν μαζί τους σε τρεις μεγάλες ναυμαχίες και άπειρες μικρότερος αψιμαχίες

            ΠΡΩΤΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ : Έγινε με αφορμή της επίθεσης των Καρχηδονίων στις χαλκιδείς πόλεις της Σικελίας, οι μασσαλιώτες αντέδρασαν, διότι κινδύνευε και η δική τους αποικία η Αλαλία που είχαν ιδρύσει το 565 πχ  στη Κορσική (είναι η σημερινή Αλερία και ανήκει στην Γαλλία) καταναυμάχησαν λοιπόν τους Καρχηδονίους σε σημείο που δεν τόλμησαν για πολλά χρόνια να ενοχλήσουν τους μασσαλιώτες, η ναυμαχία αυτή έγινε την 59 ολυμπιάδα (544 πχ), όταν ολυμπιονίκες αναδείχτηκαν ο Κερκυραίος Αρχίλοχος και ο Αιγινίτης Πραξιδάμας.

 

            ΔΕΥΤΕΡΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ: Αυτή έγινε κατά την διάρκεια της 71^ης  (496 πχ) Ολυμπιάδας όταν αναδείχτηκε ολυμπιονίκης ο Τισικράτης ο Κροτωνιάτης και νίκησαν πάλι οι Μασσαλιώτες, προς τιμή της νίκης τους κατασκεύασαν θησαυρό στους Δελφούς και προσέφεραν δύο μεγάλα αγάλματα , του Απόλλωνα και της Αθηνάς.

 

            ΤΡΙΤΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ : Έγινε λίγα χρόνια αργότερα κατά την διάρκεια της 73^ης Ολυμπιάδας όταν ο Αστύλος ο Κροτωνιάτης έγινε Ολυμπιονίκης, αυτή την φορά στις θάλασσες που νόμιζαν ότι εξουσίαζαν, στο Ιβηρικό Αρτεμίσιο και κατέστρεψαν τον στόλο των Καρχηδονίων ολοκληρωτικά, οι Καρχηδόνιοι περίμεναν εισβολή των Μασσαλιωτών στην ίδια την Καρχηδόνα και δέχτηκαν για να καθησυχάσουν τους νικητές πολύ βαρείς όρους που τους  επέβαλαν οι νικητές…………. Αναγνώρισαν ότι οι βορειοανατολικές ακτές της Ιβηρίας θα αποτελούν αποκλειστική ζώνη επιρροής των Μασσαλιωτών.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εγκαταστάσεις  του  αρχαίου  λιμένα  της  Μασσαλίας  (Λακυδώνος).

 

Η ΜΑΣΣΑΛΙΑ

 

Στο έδαφός της είχαν αποικίσει οι πρόγονοί του τρεις αιώνες περίπου πριν. Ίωνες από την Φώκαια της Μ. Ασίας. Έλληνες αρχαιότατοι, άποικοι της Iώνιας φυλής των γηγενών Αθηναίων. Ανήσυχοι άνθρωποι με παιδεία και ορθό λόγο, που αναγκάστηκαν να μετοικίσουν λόγω της περσικής κατοχής της πατρίδας τους από τον Μέγα Βασιλέα. Κι αυτό, γιατί ο ελεύθερος άνθρωπος δεν δέχεται, όχι μόνο δεν αντέχει, δυνάστη ή δεσποτεία.

Είχαν μετατρέψει τον θαυμάσιο αυτόν γεωγραφικό τόπο σε μια «Αθήνα της Δύσης», όπως αποκαλούσαν την Μασσαλία.
Την είχε ζηλέψει και ο Αριστοτέλης, που στα «Πολιτικά» του την υπεδείκνυε ως πρότυπο και υπόδειγμα ευνομούμενης πολιτείας, λόγω της ισόρροπης άσκησης εξουσίας. Και δεν είχε άδικο. Το αριστοκρατικό πολίτευμα της Μασσαλίας, «πάντων ευνομώτατα, ανδρών εξακοσίων καταστήσαντες συνέδριον», με τους Τιμάρχους τους, από τουλάχιστον τρίτης γενιάς απογόνους Μασσαλιώτες, άτεκνους, που διατηρούσαν ισόβια το αξίωμά τους και εξέλεγαν δεκαπέντε εξ αυτών για την προεδρία του συμβουλίου, επιφορτίζονταν με την διεξαγωγή των τρεχουσών υπηρεσιών.
Είχαν ιωνικούς νόμους φερμένους από την πατρίδα, την μητρόπολη της αποικίας τους, την Φώκαια, αναγραμμένους σε δημόσιους χώρους για να τους γνωρίζουν κι εφαρμόζουν όλοι οι πολίτες.
Μια πόλη ελεύθερη σε μεγάλη ακμή, με πανεπιστήμιο, ιατρική σχολή, με φιλολόγους να επανεκδίδουν το Ομηρικά Έπη και να μελετούν Πλάτωνα και Αριστοτέλη, αλλά και να παρασκευάζουν άριστο κρασί!

 

Χτισμένη πάνω σε μια στενή λωρίδα γης πλάτους δώδεκα σταδίων κατά μήκος της ακτής, με κεντρικό της δρόμο την «οδό Μασσαλίας» που οδηγούσε στην κεντρική αγορά, εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και ναυτικό κέντρο, που επέκτεινε την επιρροή της ως την Κελτική, Λιγυρία και Ιβηρική. Το διαμετακομιστικό της εμπόριο είναι σημαντικό. Έχει καταστεί το κέντρο εξαγωγής κασσίτερου και ήλεκτρου προς την Ελλάδα, από την οποία εισάγει κρασί, λάδι, κεραμικά, και αντικείμενα τέχνης που τα προωθεί στο εσωτερικό της Κελτικής. Πρόκειται για το σημαντικότερο διαμετακομιστικό εμπόριο της περιοχής, που αποτελεί ταυτόχρονα μεγάλη αρτηρία πολιτισμικών ανταλλαγών και μεταφοράς του ελληνικού πολιτισμού στο εσωτερικό των βάρβαρων περιοχών.

Τα νομίσματά της κόβονται στις Συρακούσες και μαρτυρούν την ανάπτυξη μιας έξοχης τέχνης. Στην μια πλευρά έχουν κεφαλή της Αρτέμιδος ή του Απόλλωνος, και στην άλλη έναν ταύρο ή ηλιακό δίσκο, με την λέξη ΜΑΣΣΑΛΙΗΤΩΝ. Τα νομίσματα αυτά σε ομορφιά μπορούν να συγκριθούν με αυτά των Αθηνών και της Κορίνθου.

 

 

 

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η πορεία που ακολούθησε ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

1. «ΠΥΘΕΑΣ Ο ΜΑΣΑΛΙΩΤΗΣ» του Θανάση Ι Μαργαρίτη εκδόσεις ΣΜΥΡΝΙΩΤΑΚΗ
2. «Ιστορία Ελληνικού Έθνους» Εκδοτικής Αθηνών, τόμοι Β΄, Γ1, Γ2
3. «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια» Εκδόσεις Πυρσός, τόμοι Δ΄, ΙΑ΄, ΙΣΤ΄
4. Στράβωνος Γεωγραφικά, εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1975
5. Αριστοτέλους «Πολιτικά», Εκδόσεις Πάπυρος
6.  «Υδατική Λεξιγραφία» Στ. Δωρικού-Κ. Χατζηγαννάκη, Εκδ. Ελεύθερη Σκέψις
7. «Το ταξίδι του Πυθέα στην άγνωστη Θούλη» Χ. Λάζος, Εκδ. Αίολος, Αθήνα 1996
   
   
   ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ στο μπλογκ ΑΙΟΛΙΚΗ ΓΗ τον Μάιο του 2009