Η ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

 

 

            Στην  Ευρώπη τελείωσαν οι πολεμικές επιχειρήσεις τον Μάη του 1945  και στην Ασία τον Αύγουστο του 1945, στην Ελλάδα όμως πριν τελειώσει ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αρχίσει ο εμφύλιος πόλεμος, τον Δεκέμβρη του 1944 ξεκίνησαν οι αντιστασιακές οργανώσεις επιχειρήσεις οι οποίες κράτησαν 33 μέρες αλλά και μετά την συνθήκη της Βάρκιζας ο λαός βίωνε σε εμφυλιακή κατάσταση ώσπου επίσημα το 1946 ξεκίνησαν και επιχειρήσεις σε όλη την χώρα  μέχρι 27/8/1949, έτσι ενώ όλα τα έθνη αναδιοργάνωναν τις οικονομίες τους στην Ελλάδα σπάσαμε ότι απέμεινε από τον Β ΠΠ και μάλιστα και πολύ χειρότερα, όταν χάραξε η «ειρήνη» (γιατί πραγματικά ειρήνη δεν είχαμε). Οι απώλειες της περιόδου 1940-1949 ανέρχονται σε 500.000 . Πως ζούσε ο λαός  στην Ελλάδα ;

               

                             

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Ελληνικός πληθυσμός στην κυριολεξία έλεγε το ψωμί ψωμάκι.

            Στην Ευρώπη (την δυτική Ευρώπη) χάρη στο σχέδιο Μάρσαλ το 1949 είχε ήδη ξεπεραστεί το προπολεμικό επίπεδο  της βιομηχανικής παραγωγής . στο άλλο μισό την Ευρώπη υπό κομμουνιστική επιρροή (ανατολική Ευρώπη) που ήταν κυρίως αγροτική, με αυταρχικές μεθόδους  υπάρχουν γοργά σχέδια εκβιομηχανίσεως.

 

ΟΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ

 

            Στην Ελλάδα υπάρχουν 50.000 στην Μακρόνησο, την Γυάρο και σε διάφορες φυλακές, 90.000 είναι οι αντάρτες και οι πολίτες του ΔΣΕ που κατέφυγαν μετά την ήττα τους στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και 28.000 τα παιδιά που μεταφέρθηκαν εκεί.

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ

 

            Το 1/3 του πληθυσμού είχε ανάγκη από κρατική περίθαλψη, η αγροτική παραγωγή είχε πέσει  στο 30% της προπολεμικής και μόνο το 1950 φτάνει εκείνη του 1939, η βιομηχανική παραγωγή (στοιχεία του ΣΕΒ):

Το 1945 είχε πέσει στο 33% της προπολεμικής.

Το 1946 φτάνει το 53% της προπολεμικής.

Το 1947 το 67% της προπολεμικής.

Το 1949 (τέλη) το 87% της προπολεμικής. Και μαζί με την ηλεκτρική ενέργεια το 97% της προπολεμικής.

            Οι συγκοινωνίες και οι επικοινωνίες είναι εξαρθρωμένες. Οι εξαγωγές που προπολεμικά κάλυπτα το 60% των εξωτερικών πληρωμών στις αρχές του 1950 φτάνουν το 28%

            Το εθνικό κατά κεφαλή εισόδημα φτάνει τα 100 δολάρια. Ο πληθωρισμός που δημιουργείται από την ανεπάρκεια της παραγωγής και τις υπέρογκες κρατικές δαπάνες (κυρίως στρατιωτικές) παίρνει κατοχικές διαστάσεις.

            Η ξένη βοήθεια χρησιμοποιείται για την κάλυψη ελλειμμάτων του προϋπολογισμού. Χαρακτηριστικό είναι ότι στον προϋπολογισμό του 1949-1950 οι στρατιωτικές δαπάνες + δαπάνες για τους πρόσφυγες φτάνουν το 45 % του!

            Το περιοδικό Εκόνομιστ τεύχος 6/1950 κατανέμει τις στρατιωτικές δαπάνες και το  εθνικό εισόδημα ως εξής:

 

ΧΩΡΑ ΣΤΡΑΤ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΘΝΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ

ΕΛΛΑΔΑ….35%......................7,5%

ΗΠΑ……….34%......................6,4%

Αγγλία……..20%......................7,5%

Γαλλία …….17%..................... 4,9%

Βέλγιο……. 12% …………….3,2%

Ιταλία ……..25% ……………. 6,3%

 

            Αλλά και Αμερικανική Αποστολή πληροφορεί ότι: «…από τα 4.550 δις δραχμές , που δαπανήθηκαν για έργα ανασυγκρότησης ως το 1952 τα 2.076 δις , δηλαδή τα μισά σχεδόν καταναλώθηκαν για τη στέγαση και την περίθαλψη των προσφύγων» (Σχέδιο Μάρσαλ σ 16).

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 αποτελούν συνέχεια της οικονομικής πολιτικής που στηρίχτηκε στην «αμερικανική βοήθεια» του αρχικά τετραετούς Σχεδίου.

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ

 

            Το σύνολο της ξένης βοήθειας που πήρε η Ελλάδα με βάση τον νόμο των ΗΠΑ «εκμισθώσεως και δανεισμού» αλλά και η βρετανική, καναδική κλπ από το 1945 μέχρι το 1949 ήταν 2.138 εκατομμύρια δολάρια, δηλαδή ΤΕΣΣΕΡΕΣ  φορές περισσότερο από το προπολεμικό ετήσιο εισόδημα της χώρας! Και όμως, όπως αναφέρει ο καθηγητής Άγγελος Αγγελόπουλος σε άρθρο του «Νέα Οικονομία» (τα 1/1950)  «τίποτα σημαντικό δεν έγινε προς την κατεύθυνση κυρίως της αξιοποιήσεως των παραγωγικών πηγών της χώρας».

            Έφτασαν στο σημείο οι πολιτικοί που διαχειρίστηκαν αυτό τον πακτωλό να αποδίδουν ευθύνες στην «ανταρσίαν» ο Ε Τσουδερός και ο Δ Φιλάρετος να θεωρεί υπεύθυνη την «αμερικανικήν γραφειοκρατία», οι δε βιομήχανοι κατηγορούσαν τις ΗΠΑ ότι δεν ήθελαν να αναπτυχθεί η ελληνική βαμβακοβιομηχανία (Χριστόφορος Κατσάμπας).

            Ωστόσο στις 11/4/1950 επί κυβερνήσεως Σ Βενιζέλου ο διαχειριστής της Διοικήσεως Οικονομικής Συνεργασίας Πολ Χόφμαν αναγγέλλει πρόγραμμα εξηλεκτρισμού της Ελλάδος ύψους 79.060.000 δολαρίων με μόνο όρο την καθήλωση μισθών και ημερομισθίων για ένα τρίμηνο. Και φτάνουμε να εγκαινιάζονται τέσσερα εργοστάσια με αυτό το πρόγραμμα στον Άγρα,  τον Λάδωνα, τον Λούρο και το Αλιβέρι.

            Η βιομηχανία παίρνει ανάσες και τον Μάιο του 1950 η βιομηχανική παραγωγή μαζί με την ηλεκτρική ενέργεια φτάνει 104,5% της προπολεμικής και τον Αύγουστο τα 106% χωρίς την ηλεκτρική ενέργεια. Έχουν διπλασιαστεί η οικοδομική δραστηριότητα που φτάνει 117% η κλωστοϋφαντουργεία κατά 115%, οι βιομηχανίες χάρτου κατά 180% , είδη διατροφής κατά 110%, η καπνοβιομηχανία κατά 180% , ενώ οι μεταλλουργικές κατά 715της προπολεμικής παραγωγής, οι χημικές 84,4%, οι μεταλλευτικές 28%.... Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου κατανέμονται το 1950 Γεωργία 11%, μεταποίηση 15,2%, συγκοινωνίες 24,5% και κατοικίες 31,9%.

Οι αριθμοί όμως αυτοί δεν μπορούν να αποδώσουν την δυστυχία του λαού και την πραγματική έλλειψη εκβιομηχανίσεως.

             

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Δύσκολη  η επιβίωση, όλοι βοηθούσαν στην οικογένεια.

 

ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΑ

 

Οι μεσαίες τάξεις σήκωσαν τα βάρη της περιόδου 1940-1949 στην φορολογία το 81 % κάλυπταν οι έμμεσοι φόροι και το 19% οι άμεσοι, τα ημερομίσθια και οι μισθοί ήταν εξαιρετικά χαμηλά.

Ο διευθυντής του Υπ Εργασίας Γ Τρίμης  γράφει:

«…….και μετά την χορηγηθείσαν αύξησιν κατά τον παρελθόντα Ιούλιον εκ 30% και την βελτίωσιν του βασικού γυναικείου ημερομισθίου, δεν αντιπροσωπεύουν περισσότερον του 70-75% της αγοραστικής δυνάμεως του 1938 …… Εκ ερεύνης την οποίαν διενήργησεν η Αμερικανική Αποστολή επί του τρόπου διαβιώσεως της ελληνικής εργατικής οικοκογένειας διαπιστούται ότι αι αναλογούσαι εις έκαστον μέλος εργατικής οικογενείας θερμίδες δεν υπερβαίνουν τας 1.780 ημερησίως, ήτοι το 70% περίπου των θερμίδων αίτινες αναλογούσαν προ του πολέμου εις έκαστον κάτοικον της Ελλάδος, δηλαδή 2.564.»

«ΒΗΜΑ» 18^ης Οκτωβρίου 1949

Σε συνθήκες εμφυλίου και ξεσπούν πλήθος απεργίες σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες κατά το 1949 η αγγλική Ομπσέρβερ γράφει «η δυσαρέσκεια των αγροτών δεν είναι μικροτέρα από των εργατών». Οι αμερικανοί απαγόρευαν αυξήσεις στους μισθούς και στα ημερομίσθια και το βιοτικό επίπεδο παρέμενε χαμηλότερο του προπολεμικού.

Το εθνικό εισόδημα έχει ξεπεράσει το προπολεμικό το 1950, όμως οι πραγματικές αποδοχές των εργαζομένων , των αγροτών είναι κάτω από τα προπολεμικά (το σύνολο των αγροτών ήταν το 28% του ακαθαρίστου αγροτικού προϊόντος), για να καταλάβουμε τι συμβαίνει λέω τα παρακάτω πραγματικά περιστατικά :

-                      Το Μάιο του 1950 ξεσπά απεργία μαθητών Γυμνασίων διότι τους επιβλήθηκε εισφορά 220.000 δραχ σαν έκτακτο επίδομα των καθηγητών, στην απεργία κατεβαίνουν και οι φοιτητές με σύνθημα «Να σπουδάσουν και οι φτωχοί».

-                      20 Μαΐου 1950 κατεβαίνουν σε απεργία οι Δημόσιοι υπάλληλοι, με υποκίνηση της δεξιάς.

-                      Τον Οκτώβριο του 1950 έχουν επιβληθεί περιορισμοί στην κυκλοφορία των αυτοκινήτων και στην κατανάλωση βενζίνης και πετρελαίου.

-                      Τα περισσότερα είδη πρώτης ανάγκης μοιράζονται με το δελτίο.

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Φτηνή χειρωνακτική εργασία το βασικό γνώρισμα στο σύνολο των εργαζομένων.


 

ΥΓΕΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

 

Η κύρια μάστιγα του πληθυσμού ήταν η φυματίωση. Στην Αθήνα τα νοσοκομεία ήταν γεμάτα φυματικούς ενώ χιλιάδες διεκδικούσαν κρεβάτι.

 

Το τι συνέβαινε στην Ελληνική επαρχία από υγεία και περίθαλψη το βλέπουμε στο πιο κάτω δημοσίευμα του Πάνου Σκλιά από τα Ιωάννινα :

 

«….ο πληθυσμός της υπαίθρου μαστίζεται από την φυματίωσιν , η οποία ελλείψει οιασδήποτε καταπολεμήσεως ή προστασίας εξαπλούται επικινδύνως . Ολόκληρος η Ήπειρος , με πληθυσμόν 320.000 κατοίκων, διαθέτει 300 μόνον νοσοκομειακάς κλίνας. Εις το νοσοκομείον Ιωαννίνων υπάρχουν 130 φυματικοί, ενώ άλλοι 117, αδυνατούντες να εισαχθούν προς νοσηλείαν, ελλείψη κλινών, νοσηλεύονται κατ οίκον» .

 

«ΒΗΜΑ» 28^ης Ιανουαρίου 1950

 

Την κατάσταση την ορίζει με ακρίβεια η εφημερίδα Νταίηλυ Χέραλντ ο οποίος λέει ότι υπάρχουν δύο βασίλεια το Ν1 που είναι οι νεόπλουτοι της Αθήνας και «αμιλλώνται το Παρίσι» και το Ν2 η υπόλοιπη Ελλάδα:

«Εις το βασίλειον υπ αριθ 1 ουδέν ίχνος πολεμικής εημώσεως είτε υποσιτισμού που κατατρέχει το πειναλέων βασίλειονυπ αριθμ 2 και αναβιβάζει το ποστόν της φυματιώσεως εις το υψηλότερον μεταξύ των χωρών του σχεδίου Μάρσαλ……….έξω των γελοίων εξωγκωμένων πόλεων Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης ο ελληνικός λαός διάγει ζωήν υποτυπώδη με αβέβαιαν δίαιταν ζυμαρικών, φασολιών , λευκού τυριού, ψωμιού και ελαιόλαδου».

 

ΣΚΑΝΔΑΛΑ

 

            Δεν έλειψαν τα σκάνδαλα και οι καταχρήσεις που έγιναν από τους διαχειριστές των ελληνικών υποθέσεων όταν ο λαός και η χώρα ήταν σε αυτό το χάλι :

 

-        Στις 5/1/1950 δημοσιεύονται λεπτομέρειες για το σκάνδαλο των καυσίμων, κατηγορείται ο υπουργός μεταφορών Χρηστοπάνος ότι έδωσε χαριστικά προνόμια στην μεταφορά υγρών καυσίμων, ματαιώνοντας μειοδοτικό διαγωνισμό που μετείχε η κ Όλγα Κυρ….. φίλη της συζύγου του Κ Τσαλδάρη, στην εταιρεία μετείχαν ένας υπάλληλος των ταχυδρομείων και ένας αυτοκινηστής (στημένα πράγματα).

«Η κυρία Όλγα Κυρ… , στενή φίλη της κυρίας Τσαλδάρη , εισήλθε εις την επιχείρησιν της μεταφοράς των καυσίμων ως διευθύντρια, διαχειρίστρια και ταμίας της εταιρείας, με συμμετοχήν στα κέρδη 85%, χωρίς να υποχρεούται εις παροχήν προσωπικής εργασίας . Εμφανίζεται καταβαλλούσα 4,4 εκατομ δραχμών επί εταιρικού κεφαλαίου 50 εκ….»

Μέσα Μαΐου παραπέμπονται δύο άτομα με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών, το ίδιο βούλευμα αποδίδει ευθύνες στον πρώην υπουργό Χατζηπάνου, η Βουλή τον παραπέμπει σε ειδικό δικαστήριο περί ευθύνης υπουργού

 

«ΒΗΜΑ»

 

-        11 Μαΐου 1950 ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακοινώνει ότι ανακριτικές επιτροπές από δικαστικούς θα εγκατασταθούν σε όλα τα υπουργεία για να εξεταστούν ατασθαλείες

-        Στις 6/6/1950 αρχίζει δίκη στο πενταμελές Εφετείο ενός υποπλοιάρχου του Λιμενικού Σώματος , ενός αντιπλοιάρχου και ενός πολίτου , κατηγορούνται ότι καταχράστηκαν δισεκατομμύρια της Συντονιστικής Επιτροπής Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών Ελλάδος , ο πρώτος καταδικάστηκε με 20 χρόνια ειρκτή, ο πολίτης με 10 χρόνια και ο δεύτερος ερήμην αθωώθηκε

-        Γίνονται πλήθος καταδίκες ευυπολήπτων για λαθρεμπόριο συναλλάγματος  (είναι τέτοιο το κλίμα που ο  Πλαστήρας φεύγοντας για το Παρίσι την 1/6/1950 ζητά από τους τελωνειακούς να ψάξουν τις βαλίτσες του) .

 

ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ

 

            Την ημέρα που ορκιζόταν η τριμερής κυβέρνηση οι Γερμανοί παρέδιναν πλωτό γερανό απέναντι στις κατοχικές επανορθώσεις, ο γερανός αυτός έπεσε και προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο σκάφος που τον μετέφερε!

            Οι γερμανοί ενέκριναν την παράδοση υψικαμίνου, αλλά δεν ήταν σε θέση η Ελλάδα να την χρησιμοποιήσει έτσι η υψικάμινος δεν έφτασε ποτέ.

 

 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Χωρίς μέσα οι αγρότες προσπαθούσαν να μερέψουν χωράφια που για χρόνια ήταν ακαλλιέργητα.

 

ΚΟΡΕΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

 

            Στις 26/6/1950 ξεσπά ο πόλεμος στην Κορέα, ο ΟΗΕ απούσης της ΕΣΣΔ αποφασίζει να επέμβει, στην Ελλάδα πρωθυπουργός είναι ο Πλαστήρας που δεν θέλει να μετάσχει δια μικρών στρατιωτικών τμημάτων στον πόλεμο και γι αυτό τον λόγο οι ΗΠΑ μεθοδεύουν την απομάκρυνσή του. Στην θέση του έρχεται ο Σ Βενιζέλος ο οποίος είναι πρόθυμος να στείλει μια ελληνική ταξιαρχία «πλήρους συνθέσεως» (το εκστρατευτικό σώμα ξεκίνησε υπό τον υποστράτηγο Σόλωνα Γκίκα και ήταν δυνάμεως 3.500 άνδρες). Σε λόγο του στην Βουλή επί αυτού του θέματος είπε:

«…………είμαι εξαιρετικώς υπερήφανος διότι εις την υπ εμέ κυβέρνησιν έλαχεν η τιμή της αποφάσεως δια την αποστολήν μιας συμβολικής δυνάμεως εις την Κορέαν. Προ 30 περίπου ετών , ο αείμνηστος Ελευθέριος Βενιζέλος είχε λάβει μιαν ανάλογον απόφασηκαι δημιούργησε την Μεγάλην Ελλάδα(εκστρατεία στην Ουκρανία το 1919)».

            Ο πόλεμος όμως της Κορέας είχε επιπτώσεις ο αρχηγός της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής Λάπαμ όρισε ως γενική κατεύθυνση «η μετατόπισις από την παραγωγήν στρατιωτικών αγαθών» και η «συμμετοχή εις τα βάρη κάθε χώρας και κάθε οικονομικού κλάδου» «ΕΘΝΟΣ» 12/1/1951.

            Τι σημαίνει αυτό;  Απλά η Ελλάδα θα έπρεπε να χρηματοδοτήσει την εκστρατεία των ΗΠΑ για την «ελευθερία» στην Άπω Ανατολή.

            Οι συνέπειες δεν άργησαν να φανούν : Οι άμεσες και έμεσες στρατιωτικές δαπάνες φτάνουν στο 45-50% του προϋπολογισμού, το εθνικό εισόδημα αυξάνεται το 1950 18,3% , η κρατική φορολογία (χωρίς εισφορές για κοινωνικές ασφαλίσεις) φτάνει 28,3% εξ αυτών το 70% έμεση, οι υπολογισμοί της κυβέρνησης είναι ότι η παραπέρα επιβάρυνση για τις στρατιωτικές δαπάνες μετά τον πόλεμο της Κορέας θα έφτανε τα 580 δις δραχμές , ο Λάπαμ ότι οι ΗΠΑ δεν θα δώσουν ούτε δολάριο πάνω από το περικομένο ποσό της βοήθειας των 206,8 εκατομ . Στην αγορά παρουσιάζονται σοβαρά φαινόμενα πληθωρισμού.

            Στις 21/2/1951  ο Στ Στεφανόπουλος μίλησε στην Βουλή για την πολιτική που καθορίζουν οι ΗΠΑ και είπε:

«…….εις την έφορον Μακεδονίαν δεν υπάρχει σιτάρι ούτε ψωμί και ο πληθυσμός αντικρύζει το φάσμα της πείνας…….Δαπανώνται δολάρια δια την αγοράν χρυσού προς συγκράτησιν της χρυσής λίρας και τα οποία περιορίζουν το ποσόν των δολαρίων των διατιθεμένων δια την αγοράν αγαθών, εφοδίων και πρώτων υλών…κατά το τελευταίον, από τέλη Νοεμβρίου μέχρι τέλους Φεβρουαρίου , τρίμηνον ηγοράσθησαν 1.800.000 περίπου λίρες».

            Διαρκούντος του πολέμου στην Κορέα η κατάσταση γίνεται τραγική η αμερικάνικη βοήθεια περικόπηκε 65,5 εκατομ δολάρια και οι δαπάνες για τον στρατό αυξήθηκαν κατά 651 δις δραχμές . Ο δε πρωθυπουργός το μόνο που μπορεί να υποσχεθεί είναι διανομή με δελτίο για τον πληθυσμό.

           

           

 

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Οι Έλληνες ευχαρίστως πηγαίνουν στον πόλεμο της Κορέας, ο μισθός είναι καλός, φαγητό, ντύσιμο και υπόδηση  αμερικάνικη και υποσχέσεις για εργασία και προνόμια.

 

           

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

-        Σχέδιο Μάρσαλ στην Ελλάδα έκδοση της Αμερικανικής Αποστολής Αθήνα 1953.

-        ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ τομ Α του Σπ Λιναρδάτου