ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΑΥΛΩΝΙΤΗ

 

 

Το 1931 ήταν μια αρκετά δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα και την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η παγκόσμια οικονομική κρίση μετά την κατακόρυφη πτώση του Αμερικανικού Χρηματιστηρίου Αξιών της Αμερικής, είχε πλέον κάνει την εμφάνιση της και στην Ευρώπη, με την Αγγλία να εγκαταλείπει τον "κανόνα του χρυσού". Σε μια τέτοια κακή συγκυρία η Ελλάδα είχε βρεθεί με μεγάλο εξωτερικό δανεισμό που δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει. Ταυτόχρονα η παγκόσμια οικονομική κρίση είχε γονατίσει τις ελληνικές εξαγωγές σε αγροτικά προιόντα (κυρίως καπνά), ενώ εξανεμίζονταν τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τράπεζας της Ελλάδος. Εκτός όμως από τις οικονομικές δυσκολίες, ο Βενιζέλος είχε πλέον να αντιμετωπίσει και το Κυπριακό του οποίου η αναζωπύρωση (που οδήγησε στα αιματηρά γεγονότα των "Οκτωβριανών") απειλούσε τις ομαλές διμερείς σχέσεις με την Αγγλία. Στο εσωτερικό μέτωπο ο Βενιζέλος αντιμετώπιζε μια αυξανόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια για τα μεγάλα οικονομικά σκάνδαλα με τα οποία συνδέονταν πολλά στελέχη των "Φιλελευθέρων", ενώ ακόμη και οι Μικρασιάτες πρόσφυγες που ήταν οι παραδοσιακοί και φανατικοί οπαδοί του Κρητικού πολιτικού διαμαρτύρονταν για την Ελληνοτουρκική φιλία και την υπογραφή των συμφώνων που "χάριζαν" στην Τουρκία του Κεμάλ τις περιουσίες τους.

Τον Αύγουστο του 1931 ένα σατυρικό θεατρικό σκετς κόντεψε να στοιχίσει τη ζωή στον, 27χρονο τότε ηθοποιό, Βασίλη Αυλωνίτη. Την ώρα που βρισκόταν πάνω στη σκηνή, κάποιοι από τους θεατές άνοιξαν πυρ εναντίον του, χωρίς όμως να βρουν στόχο. Το επεισόδιο, που διαδραματίστηκε μέσα στο θέατρο "Περοκέ", όπου παιζόταν η παράσταση η «Κατεργάρα»,  του Κίμωνος Καπετανάκη και του Μίμη Κατριβάνου, έγινε τελικά αιτία να χάσει τη ζωή του ο τεχνικός του θεάτρου, Παναγιώτης Μωραΐτης. Τα αίτια της επίθεσης Η παράσταση σημείωνε μεγάλη επιτυχία και το κοινό συνέρρεε καθημερινά στο θέατρο για να απολαύσει εκτός από τον Αυλωνίτη, τη Ζαζά Μπριλλάντη, την καρατερίστα και μουσικό Σωτηρία Ιατρίδου και τους άλλους κωμικούς του θιάσου.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ  : Ο Π Γύπαρης μακεδονομάχος, παλαιός διοικητής του Βενιζελικού "τάγματος ασφαλείας".

Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, πάνω στη σκηνή βρισκόταν ο Αυλωνίτης και παρουσίαζε το σκετς με τίτλο «Από τους Υπουργούς βγήκαν τα κολοκύθια». Στο συγκεκριμένο νούμερο, ο ηθοποιός σατίριζε τον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και τον στενό του συνεργάτη Ευστράτιο Γαλόπουλο που ήταν εμπλεκόμενος στο περίφημο "σκάνδαλο του κινίνου". Ξαφνικά, όρμησαν πάνω στη σκηνή τέσσερα άτομα. Ένας από αυτούς ήταν οπλισμένος με περίστροφο και πλησίασε απειλητικά τον ηθοποιό.

 

Την τελευταία στιγμή, ο Αυλωνίτης οπισθοχώρησε και κατάφερε να γλιτώσει. Δυστυχώς, οι σφαίρες βρήκαν τον 35χρονο τεχνικό του θεάτρου, ο οποίος πέθανε ακαριαία. Από τους πυροβολισμούς τραυματίστηκαν ο λογιστής του Θεάτρου Νικόλαος Λαγκαδάς, ο ηλεκτρολόγος Κλαύδιος Χατζηγεωργίου και η ηθοποιός Διαλεχτή Ρούφου. Μέσα στο θέατρο επικράτησε πανζουρλισμός.

Οι γυναίκες ούρλιαζαν από το φόβο τους και οι άντρες προσπαθούσαν να τις καθησυχάσουν. Οι δράστες ήταν θερμόαιμοι οπαδοί του Βενιζέλου, που προσπάθησαν με αυτό τον τρόπο να υπερασπιστούν τη φήμη του πρωθυπουργού. Η επέμβαση της αστυνομίας γλύτωσε τους δολοφόνους από βέβαιο θάνατο, καθώς ο κόσμος ήταν εξαγριωμένος από την πρωτοφανή αυτή αιματηρή επίθεση. Όπως εξακριβώθηκε μετά από τις αστυνομικές Αρχές από τους τρεις συλληφθέντες ο Ανδρέας Δικώνυμος είχε ήδη στο ενεργητικό του άλλη μια συμμετοχή σε δολοφονική επίθεση, ενώ οι υπόλοιποι δύο 33χρονος Κ. Σταφυλαράκης και 32χρονος καφετζής Κ. Περουλίδης δήλωσαν ιδιωτικοί υπάλληλοι.

 

 

 Την επόμενη μέρα η κηδεία του Μοραΐτη εξελίχθηκε σε ογκώδη αντικυβερνητική διαδήλωση στην οποία πρωτοστάτησαν οι ηθοποιοί και ο καλλιτεχνικός κόσμος της πόλης. Στην βουλή σύσσωμη η Βενιζελική πολιτική ηγεσία (Βενιζέλος, Μιχαλακόπουλος) καταδίκασε τα πρωτοφανή γεγονότα, αλλά ο αρχηγός του Λαικού κόμματος Παναγής Τσαλδάρης εξαπέλυσε δριμύτατη επίθεση κατά του Βενιζέλου κατηγορώντας τον ευθέως για πολιτική συνέργεια στα αιματηρά γεγονότα του "Περοκέ" και η πολιτική αυτή αντιπαράθεση κράτησε για αρκετές εβδομάδες με εκατέρωθεν εκτόξευση κατηγοριών. Οι Αρχές και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου δικαιοσύνης βρήκε έναν πρωτότυπο τρόπο για να «επανορθώσει» και να λήξει το θέμα.... την «προληπτική λογοκρισία»: λογόκρινε τα επίμαχα τετράστιχα, ώστε να μην προσβάλλονται οι πολιτικές ευαισθησίες των Βενιζελικών και διασαλεύεται η δημόσια τάξη.

 

 

 

Στις δίκες που ακολούθησαν (Η δίκη χαρακτηρίστηκε «περίεργη». Ξεκίνησε στο Κακουργοδικείο Πειραιώς και ολοκληρώθηκε στη Χαλκίδα «προς αποφυγήν επεισοδίων».) αποδείχθηκε ότι ο ηθικός αυτουργός της άνανδρης επίθεσης ήταν ο Παύλος Γύπαρης, διακριθείς μακεδονομάχος, παλαιός διοικητής του Βενιζελικού "τάγματος ασφαλείας" που έδρευε στην Αθήνα την τριετία 1917-1920 και ένας από τους βασικότερους υπόπτους για την άνανδρη δολοφονία του Ίωνος Δραγούμη. Για τον Γύπαρη εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης αλλά οι Αρχές δεν κατάφεραν να τον βρουν για να λογοδοτήσει κάτι που μάλλον ήταν αναμενόμενο. Τον Δεκέμβριο του 1932 καταδικάστηκαν μόνο οι δύο από τους δράστες (Δικώνυμος και Σταφυλαράκης) σε επτά χρόνια φυλακή.

Ο Αυλωνίτης γλίτωσε από θαύμα, αλλά όπως έλεγε ο ίδιος, δεν κατάφερε ποτέ να ξεπεράσει το αιματηρό συμβάν. Μέχρι το τέλος της ζωής του ένιωθε τύψεις, για τον άνθρωπο που χάθηκε άδικα, εξαιτίας της σάτιρας…

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 Ελευθέριος Σκιαδάς, "Περοκέ: η επιθεώρηση που βάφτηκε με αίμα", άρθρο στην εφημερίδα "Δημοκρατία"

Εφημερίδες "Μακεδονία", "Ριζοσπάστης"  

ΕΠΙΜΕΤΡΟΝ - ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ

 εφημερίδα Μακεδονία φύλλο 25-08-1931