Εθνομάρτυρας Ιωάννης Δαλέζιος

 (Σύρος, Φεβρουάριος 1856 – Βόλος, 18 Μαρτίου 1898)

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Δαλέζιος Ιωάννης, don Dalezios Ioannis.

Ο Ιωάννης Δαλέζιος ήταν καθολικός ιερέας και εθνομάρτυρας. Δολοφονήθηκε από στρατιώτες του οθωμανικού στρατού κατοχής της Θεσσαλίας το βράδυ της 18ης προς 19η Μαρτίου του 1898 στον Βόλο (6ης προς 7η, σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο), όπου ήταν εφημέριος της εκεί καθολικής εκκλησίας.

 

Γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου του 1856 στη συνοικία Βορνά της Άνω Σύρου και γονείς του ήταν ο Φραγκίσκος Δαλέζιος και η Αδελαΐδα Μαρινέλλη. Αφού έλαβε τη στοιχειώδη εκπαίδευση στο δημοτικό, φοίτησε εν συνεχεία για δύο χρόνια στο ιεροδιδασκαλείο της καθολικής επισκοπής Σύρου και τον Σεπτέμβριο του 1870 εκάρη κληρικός. Έπειτα σπούδασε για 6 χρόνια στη Γένοβα της Ιταλίας και το 1877 χειροτονήθηκε ιερέας. Το επόμενο έτος επέστρεψε στην Ελλάδα και διατέλεσε για ένα μικρό χρονικό διάστημα δάσκαλος στο δημοτικό της Άνω Σύρου. Το 1879 διορίστηκε εφημέριος στην Ποσειδωνία και το 1881 μετατέθηκε στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Γεωργίου. Το 1883 τον βρίσκει στην Αθήνα και στις 7 Δεκεμβρίου του 1884 διορίζεται εφημέριος στο Βόλο, αντικατέστησε τον Στέφανο Μαντζολίνο ως ιερέας της Καθολικής εκκλησίας Βόλου, η οποία ήταν αφιερωμένη στην Αμίαντο Σύλληψη της Θεοτόκου.

 

Στην πόλη της Μαγνησίας διακρίθηκε γρήγορα για τα πατριωτικά του φρονήματα και κέρδισε την εκτίμηση των κατοίκων ενώ σύμφωνα με πληροφορίες εφημερίδων της εποχής ήταν εύσωμος, ήπιων τόνων και δεινός εκκλησιαστικός ρήτορας.

 

Τον Φεβρουάριο του 1897, όταν έγινε γνωστή η απόβαση ελληνικών δυνάμεων υπό την αρχηγία του Τιμολέοντα Βάσσου, στον όρμο του Κολυμπαρίου κοντά στα Χανιά, έψαλε από κοινού με τον ορθόδοξο μητροπολίτη Δημητριάδος Γρηγόριο, δοξολογία. Μάλιστα δραστηριοποιήθηκε έντονα κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού Πολέμου εκείνης της χρονιάς καθώς με την έναρξη των εχθροπραξιών μετέβη στο μέτωπο της Μελούνας εμψυχώνοντας τους στρατιώτες, ενώ συνόδευε τους τραυματίες των μαχών στην Λάρισα και στο Βόλο φροντίζοντάς τους.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Μια λαμπρή μορφή καθολικού, που στάθηκε δίπλα στους Ορθόδοξους σε δύσκολους χρόνους... Η Ελλάδα τον κήρυξε Εθνομάρτυρα. 

Κατά την κατάληψη του Βόλου από τα οθωμανικά στρατεύματα (Τούρκοι ξανά καταλαμβάνουν το Βόλο μετά από περίπου 16 χρόνια ελευθερίας) δεν εγκατέλειψε την πόλη. Οι Τούρκοι μόλις πάτησαν το πόδι τους στην Θεσσαλία επέβαλαν νέους βαρύτατους φόρους και άρχισε πάλι να ανθεί η ληστεία .... «Νέοι φόροι, η παραγωγή μειώνεται, οι ληστίες είναι συχνές και οι αρρώστειες θερίζουν» .

Ένα γράμμα του καθολικού επισκόπου Αθηνών αναφέρει:

«… Η ειρήνη επιτέλους έφτασε, αλλά κρίμα! Η δυστυχία δείχνει καθημερινά το τρομερό πρόσωπο της στους κακόμοιρους κατοίκους, όπως αποδεικνύει το γράμμα του υποπρόξενου της Γαλλίας στο Βόλο της Θεσσαλίας, που σας αποστέλνω. Οι Τούρκοι είναι εκεί, και οι φτωχοί κάτοικοι βρίσκονται σε απερίγραπτες δυσκολίες χωρίς κατάλυμμα, χωρίς ψωμί, χωρίς καταφύγιο, μέσα στο καταχείμωνο. Ο εφημέριος της καθολικής εκκλησίας, ο οποίος μου ζητάει βοήθεια μου έδωσε αυτές τις πληροφορίες. Σας ικετεύω να συνεχίσετε να παράχετε την προστασία σας και το φιλανθρωπικό σας έργο στο αδελφό ποίμνιο.» .

 

Μάλιστα,στις 15 Μαρτίου του 1898 έψαλε δοξολογία υπέρ της διάσωσης του βασιλιά Γεωργίου Α', εναντίον του οποίου είχε γίνει την προηγούμενη ημέρα απόπειρα δολοφονίας κοντά στο Παλαιό Φάληρο, η οποία συνοδεύτηκε από έναν πύρινο λόγο εναντίον των στρατευμάτων κατοχής. Αυτός ο λόγος, φαίνεται πως ερέθισε τις αρχές κατοχής. Λίγες μέρες αργότερα,το βράδυ της 18ης προς 19η Μαρτίου, ο Δαλέζιος δέχτηκε δολοφονική επίθεση εντός του καθολικού ναού, τον οποίο χρησιμοποιούσε και ως κατοικία, που είχε ως αποτέλεσμα τον βαρύτατο τραυματισμό και τον θάνατό του λίγη ώρα αργότερα ενώ του παρέσχονταν οι πρώτες βοήθειες.

 

Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε την επόμενη ημέρα στον Ορθόδοξο Μητροπολιτικό Ναό από τον Μητροπολίτη Δημητριάδος, χοροστατούντος του ορθόδοξου μητροπολίτη Γρηγορίου και παρουσία διάφορων επισήμων (πρόξενοι Γαλλίας, Ρωσίας, Αγγλίας, Αυστρίας αλλά και οι οθωμανικές αρχές) αλλά και πλήθους κόσμου όχι μόνο από τον Βόλο αλλά και από γειτονικά χωρία.

 

Αν και οι οθωμανικές αρχές προσπάθησαν να επιρρίψουν με διάφορα τεχνάσματα τις ευθύνες για τη δολοφονία σε Έλληνες, τόσο οι καταθέσεις των ανθρώπων που περιέθαλψαν τον πατέρα Ιωάννη, όσο και οι μαρτυρίες του Τούρκου ανθυπολοχαγού Τεφήκ μπέη αλλά και ενός Αλβανού αξιωματικού κατεδείκνυαν την ευθύνη ανδρών του οθωμανικού στρατού.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η παλιά καθολική εκκλησία που καταστράφηκε από τους σεισμούς του 1955, και η καθολική κοινότητα Βόλου  σε μια  γιορτή του χρίσματος στα 1954-55.

Ένα  γράμμα του Ροζού στον καθολικό αρχιεπίσκοπο. αναφέρει:

 

«Επίσκοπε

Τώρα που τα γεγονότα στην Θεσσαλία φαίνονται να έχουν κάποια κατάληξη, θα ήθελα να σας επισημάνω την αξιέπαινη συμπεριφορά του εφημερίου [στο Βόλο] κ. Δαλεζίου κατά την θλιβερή περίοδο που περνάμε. Ο εφημέριος μας, πέρα από την εξαιρετική εκκλησιαστική προσφορά του, έχει επιδείξει φιλανθρωπία και αφιέρωση που ξεπερνάνε τα ανθρώπινα όρια. Έκανε την εκκλησία του άσυλο (η οποία είναι κάτω από την προστασία της Γαλλίας) και κατα την διάρκεια της τουρκικής κατοχής βοηθάει όλους, χωρίς εξαίρεση, φτωχούς και πλούσιους. Δεν δίστασε παρόλες τις ελλείψεις να μοιραστεί και το ψωμί του μ΄αυτούς που πεινάνε.».

 

Το 1920 πραγματοποιήθηκε η μεταφορά των οστών του εθνομάρτυρα Ιωάννη Δαλεζίου στον καθολικό ναό της Παναχράντου στον Βόλο ενώ σήμερα, προτομές του βρίσκονται τόσο στο Βόλο όσο και στην πατρίδα του, Άνω Σύρο. Εκατό χρόνια μετά τη δολοφονία του, αναγέρθηκε προτομή του στον περίβολο της Καθολικής Εκκλησίας Βόλου. Προτομή του βρίσκεται  στην Άνω Σύρο, κοντά στη Μητρόπολη.

Σήμερα η συγγραφέας Κάθυ Χαμ που ζει πια σχεδόν πάντα στον Βόλο και μιλά πολύ όμορφα Ελληνικά αναφέρει ότι ο Δον Ιωάννης Δαλέζιος (1856-1898), ήταν πρώτος θείος της γιαγιάς της Κάθυ Χαμ:

«Η προγιαγιά μου Αδελαΐδα, έγκυος τότε, είχε έρθει από την Ιταλία, από την Τζένοα, να δει τον δίδυμο αδελφό της που ήταν ο Ντον Τζιοβάνι Νταλέσιο (Δαλέζιος), και γέννησε πρόωρα τη γιαγιά μου εκεί, το 1895.

Επιπλέον, η γιαγιά μου λεγόταν Κατερίνα Καλβοκορέση, το γένος Καπώνη, και ο αδελφός της συμμετείχε στην πολιτική ομάδα των φοιτητών που οργάνωσε τη δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου της Αυστρίας, η οποία πυροδότησε την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1914» .

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Προτομή του Εθνομάρτυρα  Δον Ιωάννη Δαλέζιου.

Βιβλιογραφία

 

Δρ. Μάρκου Ν. Ρούσσου: Επιφανείς  Συριανοί,  Εκδόσεις Κίνησης Καθολικών Επιστημόνων και Διανοουμένων Ελλάδας, Αθήνα 1986.

“Ο εθνομάρτυρας Ιωάννης Δαλέζιος (1856-1898) και η Καθολική κοινότητα Βόλου”. Έκδοση Καθολικής Εκκλησίας Βόλου. Αθήνα, 1993

Εφημερίδα Σκριπτ.

Εφημερίδα Εσπερινή Ακρόπολις.