Υπόθεση Ντοτ Στοτ

 Ο Ντόναλντ Τζoν Στoτ (Ντoτ Στoτ, Donald Stott) γεννήθηκε στις  23 Οκτωβρίου 1914 Birkenhead στη Νέα Ζηλανδία γιος ενός κρεοπώλου, ο Στότ ήταν ένθερμος αθλητής, γεμάτος αυτοπεποίθηση, εξαιρετική γενναιότητα που έφτανε ως την παρατολμία.  Μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής του, εργάστηκε στο New Zealand Herald ως περιφερόμενος μηχανικός.    Πέθανε στις 20 Μαρτίου 1945  (ηλικίας 30 ετών) Κόλπος Balikpapan στο Βόρνεο. 

 

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Donald John Stott.

Ο Στοτ ως μέλος της Β 'Εκστρατευτικής Δύναμης της Νέας Ζηλανδίας , ο Στότ συμμετείχε στη Μάχη της Ελλάδας και στη συνακόλουθη Μάχη της Κρήτης.  Πιάστηκε από τους Γερμανούς στην Κρήτη, με επιτυχία δραπέτευσε από στρατόπεδο αιχμάλωτων πολέμου μετά από αρκετούς μήνες απομόνωσης και περιπλάνησης,  κατέφυγε στην Αλεξάνδρεια όπου στρατολογήθηκε από τη SOE (Special Operations Executive). Έπειτα επέστρεψε στην Ελλάδα και μαζί με τους συνεργάτες του Geoffrey Gordon-Creed, κατέστρεψαν την γέφυρα του Ασωπού (παρά την μη συμμετοχή στην ανατίναξη του ΕΛΑΣ) και αναλαβε καθήκοντα συνδέσμου στο 34ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ στην Αττικοβοιωτία.

 

Ως υπόθεση Ντοτ Στοτ αναφέρονται οι ενέργειες του Βρετανού λοχία (μετέπειτα λοχαγού) Ντόναλντ Τζoν Στoτ (Ντoτ Στoτ, Donald Stott) – παθιασμένου αντικομμουνιστής - για τη δημιουργία συμμαχίας μεταξύ μη ΕΑΜικών αντιστασιακών οργανώσεων και της κατοχικής κυβέρνησης, που θα λειτουργούσε ως αντίβαρο του ΕΑΜ. Τα περιστατικά συνέβησαν στα τέλη του 1943.

Στις 4 Νοεμβρίου 1943 ο Στοτ πραγματοποίησε σύσκεψη με αρχηγούς οργανώσεων της Αθήνας. Σύνδεσμος του Στοτ με τις άλλες εθνικιστικές οργανώσεις ήταν:

 Ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Σιφναίος αρχηγός της «Εθνικής δράσης» και της ΣΠΑΣ.

Ο συνταγματάρχης Μιχαήλ Αντωνόπουλος της «Εθνικής Δράσης».

 Ο Ηλίας Διαμέσης του ΕΔΕΜ.

Ο Γεώργιος Γρίβας της Χ.

Ο Χαράλαμπος Παπαθανασόπουλος του διασπασμένου "προδοτικού" ΕΔΕΣ Αθηνών.

 Ο αντισυνταγματάρχης Πλευράκης της ΕΚΟ και οι λοχαγοί Αντώνης Σταθάτος της Ρ.Α.Ν. (Ρωµυλία - Αυλών - Νήσοι) ήταν αντιστασιακή οργάνωση που ξεκίνησε ως αντιμοναρχική και την καθοδηγούσε ο στρατηγός Κωνσταντίνος Βεντήρης. Με στόχο την επέκταση της Ελλάδας. Γνωστό μέλος της ΡΑΝ ήταν και ο Κίτσος Μαλτέζος. Τα μέλη της ΡΑΝ στα πανεπιστήμια συμμετείχαν στον Ε.Σ.Α.Σ (Εθνικός Σύνδεσμος Ανωτάτων Σχολών).  Ο στρατηγός Κωνσταντίνος Βεντήρης μετέβη στη Μέση Ανατολή για να λάβει μέρος στο συνέδριο του Λιβάνου αμέσως μετά έγινε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού του Ελληνικού στρατού Μέσης Ανατολής. Για αυτό το λόγο  ο υπαρχηγός της Ρ.Α.Ν. υποστράτηγος της χωροφυλακής της κυβέρνησης Τσολάκογλου Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος ανέλαβε αρχηγός της Ρ.Α.Ν. στην Αθήνα ο οποίος κατά το τέλος της Κατοχής συγκρότησε τρια συντάγματα από τα μέλη των μη ΕΑΜικών οργανώσεων.

Και ο Μιχάλης Κιουρτσόγλου της Τρίαινας.

Ακόμη παρευρίσκονταν και ο ταγματάρχης Δημήτριος Σειραδάκης της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης της Κατοχικής κυβέρνησης.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Donald John Stott σε πλοίο στη Μεσόγειο κατά τη διάρκεια του χρόνου που υπηρετούσε στην SOE.

Οι οκτώ οργανώσεις υπέγραψαν συμφωνία που έθετε τις οργανώσεις τους υπό τις διαταγές του Γενικού Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής για την εκτέλεση αντιστασιακών πράξεων και «να προστατεύσωσι και να φρουρήσωσι την πόλιν ευθύς ως εκκενωθή και μέχρι της αφίξεως των συμμαχικών στρατευμάτων»,  ενώ παράλληλα γινόταν σαφής αντιΕΑΜικός υπαινιγμός. Η συμφωνία αυτή έγινε, όμως, γνωστή και προκάλεσε την οργή του ΕΑΜ, ενώ η SOE πληροφορήθηκε το γεγονός μέσω του κατασκοπευτικού δικτύου του Απόλλωνα. Αν και οι Βρετανοί στόχευαν στη δημιουργία ενός δυναμικού αντίβαρου στο ΕΑΜ, η παρουσία οργανώσεων που έχουν προφανώς διασυνδέσεις με το δοσίλογο καθεστώς δημιουργούσε ενδοιασμούς.

Οι μηχανοραφίες του Ντοτ Στοτ οδηγούν να θεωρείται η κύρια αιτία για την ίδρυση των «Ταγμάτων Ασφαλέιας» (που στην πραγματικότητα είχαν ιδρυθεί νωρίτερα) και θεωρείται υπεύθυνος για τον εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τον ΕΔΕΣ (κατήγγειλε μέσω ασυρμάτου «αντιβρετανική προπαγάνδα» στις τάξεις του ΕΛΑΣ), ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας για την ανάλυψη της πρωθυπουργίας από τον  Γεώργιο Παπανδρέου.

 

Ο Ντοτ Στοτ στις 13 Νοεμβρίου 1943, απέκτησε μέσω του διορισμένου δημάρχου Αθηναίων Άγγελου Γεωργάτου επαφή με τους Γερμανούς και κατέληξε σε συνομιλίες με τον συνταγματάρχη Λόος (Loos), αρχηγό της νοτιοανατολικής Ευρώπης της Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας GFP. Η συνάντηση έγινε στο σπίτι του Δημάρχου Αθηνών και περιφρουρήθηκε από άνδρες του αρχηγού της Αστυνομίας Άγγελου Έβερτ και της Εθνικής Δράσης.

Ο συνταγματάρχης Λόος (Loos) επανειλημένα είχε συζητήσει με τον Γεωργάτο τον κίνδυνο της κατάκτησης  όλης της Ευρώπης από την ΕΣΣΔ, ο Γεωργάτος ανέφερε εμπιστευτικά ότι η γυναίκα του διατυρούσε σχέσεις με βρετανούς πράκτορες και ο συνταγματάρχης Λόος (Loos) ζήτησε συνάντηση, ενημέρωσε τον πληρεξούσιο Νωυμπάχερ (Neubacher) λέγοντας ψέματα ότι υπάρχει ενδιαφέρον από μέρους των Άγγλων και κατάφερε να πάρει τη διστακτική συγκτάθεση του Α Χίτλερ

Ο Χίτλερ λοιπόν είχε επιτρέψει να γίνουν ανιχνευτικές επαφές μεταξύ των δυο μερών αλλά στις διαπραγματεύσεις αναφέρθηκαν και στο ενδεχόμενο απόβασης των συμμάχων στην Ελλάδα, στην εναντίωση στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και στην ΕΣΣΔ, καθώς και στην σύναψη ειρήνης με πρόταση των αξιωματικών της Μυστικής Αστυνομίας των Γερμανών. Τελικά ο Στότ δέκτηκε να μεταφέρει τις προτάσεις ειρήνευσεις στους Βρετανούς.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Άγγελος Γεωργάτος ήταν 34 ετών όταν διορίστηκε Δήμαρχος Αθηναίων. Ως Δήμαρχος της Κατοχής που συνεργάστηκε με τους Γερμανούς υπήρξε μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες.

Καθώς ο Στοτ δεν είχε καμία εξουσιοδότηση, ανακλήθηκε από την SOE, ενώ έχει σταλεί σήμα από τον Απόλλωνα, που έλεγε: «Ο Ντον ... θυμίζει σε μικρογραφία την υπόθεση Hess (επαναλαμβάνω Hess)». Οργάνωση Απόλλων σήμα 22.11.43 προς την S.O.E στο Κάιρο όπου του χρεώνεται «τεράστια αφέλεια».

Εν τω μεταξύ ο Στοτ πραγματοποίησε την συνάντηση με τους Γερμανούς η υποία πραγματοποιήθηκε υπό τις προϋποθέσεις που έθεσε ο Στοτ και ο οποίος παρουσιάστηκε με βρετανική στολή,  στο σπίτι του Γεωργάτου, η περιοχή θα φρουρείται από άνδρες του Έβερτ και της «Εθνικής Δράσεως». Ο Στοτ συνοδευόταν από τους  διερμηνείς Κυρτάτο και Μπακούρο και οι Γερμανοί αποτελείτο από τον Λοος με διερμηνέα τον Βάλτερ και τον διπλωμάτη Ρούντι Σταίρκερ (σαν εκπρόσωπος του Νωυμπάχερ - Neubacher) που ο Χίτλερ του είχε απαγορεύσει να παρίσταται.

Η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη ως την στιγμή που ξεκόλλησε το ψεύτικο μούσι του Μπακούρου και προκάλεσε γέλια. Οι Γερμανοί τόνισαν τον «παραλογισμό της αγγλο-γερμανικής αιματοχυσίας»  κια πρότειναν διαπραγματεύσεις για χωριστή ειρήνη που η ισχύς της θα μπορούσε προς το παρόν να αφορά την Ελλάδα. Υποστήριξαν ότι αυτό ήταν πρόταση του Χίτλερ (ψευδώς). Ο Στοτ ρώτησε «Αν αγγλικά στρατεύματα αποβιβαζόνταν στην Ελλάδα, πως θα ερμήνευαν οι Γερμανοί την ειρήνη;» εκείνοι απάντησαν ότι «Ένα εκστρατευτικό σώμα περιορισμένης δύναμης, επαρκές για να διατηρήσει την τάξη και όχι αρκετό για επιθετικές επιχειρήσεις προς βορά. Δεν θα συναντούσε αξιόλογη γερμανική αντίσταση. Τα γερμανικά στρατεύματα θα υποχωρούσαν έγκαιρα και θα βοηθούσαν στην ενίσχυση της Γερμανίας».

Έγινε κια δεύτερη συνάντηση στις 19 Νοεμβρίου ο Στοτ υποστήριξε ψευδώς ότι «έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τις προτάσεις» το Κάιρο αλλά επιθυμούσε να έχει από κοντά συζητήσεις και υποσχέθηκε ότι θα κάνει ότι μπορεί να προωθηθεί αυτή η συμφωνία. Έβαλε τις τελικές γερμανικές προτάσεις σ ένα μεταλλικό σωλήνα, έγινε ανταλλαγή δώρων και διευκολύνθηκε από τους Γερμανούς να μεταβούν με γερμανικό αυτοκίνητο στο Λαύριο εκεί ναύλωσαν καΐκι και έφτασαν στη Χίο, εν τω μεταξύ φρόντισε να συλλέξει με «κομψό» τρόπο πληροφορίες,  στις 24/11 ο Γερμανός διοικητής ενημερωμένος από τον Λοος, τους περιποιήθηκε και κανόνισε την μεταφορά τους στην Τουρκία.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Hermann Neubacher (24/6/1893 – 1/7/1960) παρακολουθούσε στενά τις συνομιλίες αλλά δεν συμμετείχε.

 

Ο Στοτ δεν πήρε ποτέ το μήνυμα της ανάκλησης του από την SOE, επειδή ο ασύρματος του είχε καταστραφεί.

Με την μετάβασή του στο Κάιρο, έδωσε όσες πληροφορίες είχε συλλέξει και του απονεμήθηκε μετάλλιο, όμως δεν του επετράπη να επιστρέψει στην Ελλάδα. Πριν γίνει αυτή η απονομή ο Στοτ και οι Έλληνες σύντροφοί του μπήκαν σε απομόνωση και ανακρινόντουσαν αδιάκοπα για δύο βδομάδες. Φυσικά ο Στοτ δεν ήταν ο πράκτορας που θα μπορούσε να αναλάβει μια τόσο λεπτή αποστολή, η SOE θεωρούσε ότι δεν είχε «καμιά πολιτική κρίση».

Εν τω μεταξύ και ο Χίτλερ μετάνιωσε για την «παραχώρηση» της συνάντησης με τους Βρετανούς και διέταξε να εγκαταλειφθεί το σχέδιο ανεξάρτητα από την αγγλική αντίδραση.

Παρά τις προσπάθειες να κρατηθεί μυστική αυτή η υπόθεση τόσο από τους Γερμανούς όσο και από το F.O. κάποιες οργανώσεις έμαθαν το εκπληκτικό γεγονός από πράκτορα ΕΑΜίτη που ήταν στους εθνικιστικούς κύκλους. Το ΕΑΜ ενημέρωσε την ΕΣΣΔ μέσω του Τζήμα αλλά και από το ίδιο το ΕΑΜ στο αμερικανικό OSS.

Στις 17/1/1944 η «Πράβντα» δημοσίευσε άρθρο του ανταποκριτή της στο Κάιρο που αναφερόταν στις αγγλογερμανικές διαπραγματεύσεις για χωριστή ειρήνη, που είαν γίνει σε ευρωπαική πρωτεύουσα. Παρόμοια αναγγελία ακούστηκε από το ράδιο Τυφλίδα. Όταν ο Τσώρτσιλ εξέφρασε την κατάπληξή του, ο Στάλιν τον καθησύχασε με ένα φιλικό αλλά και ελεφρά ειρωνικό μήνυμα.

Από αυτό το γεγονός η ΕΣΣΔ άρχισε να υποψιάζεται το ενδεχόμενο μυστικής συμφωνίας ξεχωριστής ειρήνης και το γεγονός αυτό επηρέασε την πολιτική της ΕΣΣΔ στην απόφαση μη επέμβασής της στις ελληνικές υποθέσεις.

Στη συνέχεια αν και του προσφέρθηκε υπηρεσία γραφείου, έλαβε μετάθεση για την Services Reconnaissance Department (στρατιωτική κατασκοπευτική οργάνωση της Αυστραλίας) όπου έλαβε εκπαίδευση για μικρά σκάφη και άφιξη σε εχθρικά εδάφη με υποβρύχιο.

Προάχθηκε σε Ταγματάρχη  και στις 20 Μαρτίου του 1945, ηγήθηκε μικρής ομάδας για εισαγωγή τους στο Balikpapan του Βόρνεο που ήταν υπό ιαπωνική κατοχή. Το ένα πλοιάριο έφτασε στην ξηρά, ενώ ο Στοτ και ο σύντροφός του δεν έδωσα ξανά σήμα ζωή και θεωρήθηκε ότι πνίγηκε.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Λόρδος Τζέλλικο στην φωτογραφία με τον στενό φίλο του Τσιγάντε.

Η συζητήσεις Στοτ και Λοος αν και δεν κατέληξαν πουθενά στην πραγματικότητα, σιωπηρά εφαρμόστηκαν και το απόσπασμα Τζέλλικο που αποτελείτο από 600 άνδρες και αποβιβάστηκε στον Άραξο ακολούθησε τις γερμανικές δυνάμεις που υποχωρούσαν, αλλά απέφυγε την άμεση εμπλοκή μαζί τους.

Το επισημαίνει αυτό έγγραφο προς την Ομάδα Στρατιών F με αρ πρωτ Τ311/287  της 2/10/1944,  στο οποίο αναφέρεται για την φάση της υποχώρησης της ομάδας στρατιών Ε : «.... Δεν υπάρχει αμφιβολία όμως, πως η δράση των Βρετανών κατά των Γερμανών που υποχωρούσαν από την Ελλάδα, μπορούσε να είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη...».  Αλλά και πριν όταν στα τέλη Αυγούστου του 1944 η Βέρμαχτ άρχισε την εκκένωση των ελληνικών νησιών με ακατάλληλα και αυτοσχέδια μέσα, το βρετανικό ναυτικό και αεροπορία κράτησε παθητική στάση και σε 20 μέρες οι Γερμανοί κατάφεραν να σώσουν τον κύριο όγκο των σκορπισμένων προφυλακών τους. Η ΕΣΣΔ διαμαρτυρήθηκε γιατί κατάλαβε ότι αυτό το παιχνίδι οδηγούσε ανέπαφες γερμανικές μονάδες κατά του Κόκκινου Στρατού, έτσι υποχρεώθηκε η αγγλική αεροπορία να κάνει ένα βομβαρδισμό στο Ελληνικό 15/9/1944 που κατέστρεψε τα περισσότερα γερμανικά μεταγωγικά αεροπλάνα.

Το αξιοπερίεργο είναι ότι ο Ρ Σταιρκερ (ο πολιτικός που συμμετείχε στις συνεννοήσεις) μεταπολεμικά έκανε σταδιοδρομία στις Βρετανικές Μυστικές Υπηρεσίες στον χώρο της Αν Μεσογείου. Φυσικά η έκθεση Στοτ με όλες τις πληροφορίες είναι απρόσιτη στα αρχεία του F.O.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Ο Donald John Stott κατά τον γάμο του, ένας βιαστικός γάμος λίγο πριν πάει στην Ελλάδα να πολεμήσει... 30 χρονών είχε χαθεί στο Βόρνεο αφού είχε κάνει άνω κάτω Μ Βρετανία, ΕΣΣΔ, Ελλάδα και Γ Ράιχ. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ του Σ Ν Γρηγοριάδη εκδόσεις Κ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ

Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, Μιχάλης Λυμπεράτος, "Οι οργανώσεις της Αντίστασης" Τόμος Γ', Μέρος Β' Κατοχή - Αντίσταση, 2007, εκδόσεις Βιβλιόραμα

Χάγκεν Φλάισερ Στέμμα και σβάστικα, η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης, 1941-1944, Αθήνα 2009, Το Βήμα βιβλιοθήκη.

Από την Αντίσταση στον Εμφύλιο, Υπόθεση Don Stott πρελούντιο για μια ξεχωριστή αγγλογερμανική ειρήνη; Χάγκεν Φλάισερ εκδόσεις Νέα Σύνορα Α.Λιβάνης, Αθήνα 1982

Ιάσονας Χανδρινός:Το τιμωρό χέρι του λαού Η δράση της ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944,εκδόσεις Θεμέλιο σελ 257

ΠΕΑΝ (1941-1945): Πανελλήνιος Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων Ευάνθης Χατζηβασιλείου Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2004

Αλέξανδρος Λ. Ζαούσης, Λέλα Καραγιάννη. Η Μπουμπουλίνα της Κατοχής 1941 - 1944, Ωκεανίδα, Αθήνα 2004.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ επιμέλεια Μάριον Σαράφη εκδόσεις ΑΑ ΛΙΒΑΝΗ