ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΤΑΝ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΕΞΕΔΩΣΕ Η ΠΕΕΑ

Η ΠΕΕΑ στην τελευταία φάση της Γερμανικής κατοχής εξέδωσε αναγνωστικό για το Δημοτικό σχολείο που διδασκόταν στις μη κατεχόμενες περιοχές της Ελλάδος, έχει ενδιαφέρον να δούμε τι διδασκόταν στα παιδιά της βασικής εκπαίδευσης  στις περιοχές που έλεγχε το ΕΑΜ.

 

 

 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Εργασίες Λαικού Δικαστηρίου. Φωτογραφία του 1944.

 

 

"ΛΑΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

Σήμερα είναι μεγάλη κίνηση. Συνεδριάζει το Λαϊκό   Δικαστήριο.

Το Δικαστήριο είναι μέσα σ  ένα μέρος, που πριν ήταν μαγαζί. Δικαστές είναι πέντε χωρικοί.

Η συνεδρίαση αρχίζει. Ο πρόεδρος του Δικαστηρίου διαβάζει μια – μια τις υποθέσεις. Ύστερα ρωτά εκείνον που ζητά τη δίκη να πει τι παράπονα έχει ενάντι στον κατηγορούμενο.

Όταν μιλήσουν και οι δυό, ο πρόεδρος προσπαθεί αν τους συμβιβάσει:

-        Δεν τα συμβιβάζεται τώρα; Λέει όλοι μας συγχωριανοί είμαστε και δεν ταιριάζει να πηγαίνουμε στα δικαστήρια. Έλα εσύ που ζημιώθηκες, λέγε, πόσο καλαμπόκι θέλεις να σου δώσει ο κατηγορούμενος για την ζημιά που σου καμε;

Έτσι πολλές φορές τα πράγματα συμβιβάζονται και η δίκη δε γίνεται. Όταν όμως επιμένουν και δε συμβιβάζονται, τότε η δίκη προχωράει.

Έτσι και σήμερα πέντε δικαστές δίκασαν τους συγχωριανούς τους. Ως το μεσημέρι είχε τελειώσει η δίκη. Άλλοι καταδικάστηκαν να πληρώσουν πέντε οκάδες καλαμπόκι άλλοι δέκα οκάδες και άλλοι αθωώθηκαν.

Ήταν μερικοί, που τα συμβίβασαν πριν ν αρχίσει η δίκη και έτσι δεν δικάστηκαν καθόλου.

Στο τέλος κάθονται οι χωρικοί και μιλούν για τις δουλειές τους. Είναι όλοι ευχαριστημένοι και κανείς δεν παραπονιέται ότι τον αδίκησε το δικαστήριο.

Εκείνοι που έπαθαν την ζημιά  είναι ευχαριστημένοι με την αποζημίωση, που κανόνισε το δικαστήριο. Εκείνοι που πάλι έκαναν την ζημιά αναγνωρίζουν πως αδίκησαν τον συγχωριανό τους και αναγνωρίζουν κι οι ίδιοι πως έπρεπε να τον αποζημιώσουν.

Πολλές φορές οι χωρικοί θυμούνται τον τρόπο, που γινόταν οι δίκες πριν τον Αγώνα. Κρίνουν ύστερα και τα σημερινά δικαστήρια και βρίσκουν πόσό καλύτερα και πιο άκοπα είναι τώρα τα Λαϊκά Δικαστήρια.

-        Σκεφτείτε, λένε οι χωρικοί, πόσους κόπους και πόσα έξοδα είχαμε πριν τον Αγώνα και στις παραμικρότερες δίκες!

«Ας πούμε σου έκλεβα μια προβατίνα. Λοιπόν, μια προβατίνα τότε κόστιζε πεντακόσιες δραχμές.

« Ας δούμε τι έξοδα θα γινόταν τότε για τις πεντακόσιες δραχμές, αν πήγαινες στο δικαστήριο να βρεις το δίκιο σου!

«Πρώτα πρώτα θα πλήρωνες και θα έπαιρνες ένα χαρτόσημο, για να κάμεις την αίτηση του. Έπειτα θα πλήρωνες ένα δικηγόρο ή ένα δικολάβο, για να σου γράψει την αίτηση. Εσύ όμως δεν ήξερες τον νόμο, γιατί κανένας Έλληνας πολίτης δεν ήξερε τότε τους νόμους.

« Έπρεπε λοιπόν την αίτηση να την γράψει δικηγόρος.

«Με την αίτηση σου θα πήγαινες στον εισαγγελέα, στον ειρηνοδίκη ή αλλού. Η δίκη όμως ποτέ δεν γινόταν στο χωριό σου, μα γινόταν σε πόλη, όπου έμενε το δικαστήριο. Δηλαδή καμιά φορά και δέκα ώρες μακριά.

« Κάποτε ερχόταν η μέρα της δίκης. Έπρεπε τότε να σηκωθείς από το χωριό σου και να πας στην πόλη, όπου ήταν το δικαστήριο. Και όπως θα πήγαινες εσύ, θα πήγαινε και ο αντίδικός σου. Και οι μάρτυρες με σας, θα έρχονταν οι μάρτυρες. Οι δικοί σου μάρτυρες και οι μάρτυρες του αντίδικου. Δηλαδή δέκα και δεκαπέντε άνθρωποι.

«Έτσι όμως ο κάθε ένας θα έχανε τρία και τέσσερα και πέντε μεροκάματα.

« Βάλε και τα έξοδα, που θα κάνατε όλοι στην πόλη, για να φάτε και να ταγίσετε τα ζώα σας και να κοιμηθείτε, και θα βρεις πόσες μέρες χανόνταν και πόσα έξοδα γινόνταν».

 

Άλλοι όμως έλεγαν πως δεν ήταν αυτά μόνα τα έξοδα. Αυτά γινόταν στην περίπτωση που η δίκη τελείωνε την πρώτη φορά. Αν όμως έλλειπε ένας μάρτυρας ή ένα χαρτί δεν ήταν καλά γραμμένο, τότε αναβαλλόταν η δίκη. Οριζόταν δηλαδή άλλη μέρα για να δικαστεί.

Άντε πάλι λοιπόν άλλα έξοδα και άλλα χρηματικά χασομέρια από την αρχή.

Και όλα αυτά γινόταν για μια προβατίνα.

Και αν σας πω πιο ήταν το αποτέλεσμα;

Αν ενός κτηνοτρόφου του έκλεβαν μια ή δυό ή τρεις προβατίνες ο κτηνοτρόφος αυτός σκεφτόταν τα έξοδα και τα χασομέρια και δεν πήγαινε καθόλου στα δικαστήρια. Έτσι οι ζωοκλέφτες έμεναν ατιμώρητοι και έκλεβαν περισσότερα.

Ενώ τώρα με τα Λαϊκά Δικαστήρια, οι δίκες γίνονται πιο απλά και πιο γρήγορα. Ούτε χασομέρια, ούτε χαρτόσημα, ούτε ταξίδια, ούτε δικηγόρους, ούτε τίποτα.

Θέλεις σήμερα να κάμεις μια δίκη; Γράφεις μόνος σου σ ένα κομμάτι χαρτί την αίτησή σου και την δίνεις σ ένα δικαστή. Η δίκη θα γίνει μέσα στο χωριό σου. Και την ημέρα της δίκης θα πας μόνος σου να υποστηρίξεις το δίκιο σου.

Μα δεν μπορείς να λες ότι θέλεις. Γιατί αυτοί που θα σε δικάσουν είναι χωριανοί σου και σε ξέρουν. Και ξέρουν αν έχεις δίκιο ή όχι. Πριν όμως στους δικαστές της πόλης μπορούσες να λέει ότι ήθελε και να τους γελάει ο κάθε κατεργάρης.

Και δεν είναι μόνο οι δίκες που γίνονται πιο γρήγορα και τελειώνουν αμέσως. Τα λαϊκά δικαστήρια  δικάζουν σύμφωνα με την συνείδηση του λαού. Εκείνο που ο λαός θεωρεί σωστό, ίσιο, δίκαιο, εκείνο και εφαρμόζεται. Ο λαϊκός δικαστής δεν ψάχνει να βρει το δίκαιο σε παλαιά χοντρά βιβλία, που δεν συμφωνούν με τις σημερινές ανάγκες της ζωής και με την σημερινές αντιλήψεις.

Όλος ο κόσμος ξέρει ποιο είναι δίκαιο και ποιο άδικο. Κι ο λαϊκός δικαστής, που δικάζει κάτω από τα μάτια του χωριού, δεν μπορεί να κάνει αλλοιώς, παρά να δώσει το δίκαιο σε όποιον το έχει. Τις δίκες τις παρακολουθεί όλο το χωριό, που ξέρει τον καθένα τι άνθρωπος είναι και τι έκανε. κι όταν ένας απλός άνθρωπος, όπως ο λαϊκός δικαστής, νοιώθει ότι τον βλέπουν τόσα μάτια συγχωριανών και περιμένουν να ακούσουν την απόφασή του άλλα τόσα αυτιά, δεν μπορεί παρά να βάλει το χέρι στην καρδιά και να βγάλει δίκαιη απόφαση.

Έτσι με τα λαϊκά δικαστήρια οι δίκες γίνονται πιο εύκολες και πιο δίκαιες.

Ω πόσους κόπους και πόσα έξοδα έπρεπε να κάμει κανείς πριν από τον Αγώνα για μια δίκη! Πόσα τυραννιόταν ο Ελληνικός λαός για να βρει το δίκιο του!

Ο λαός όμως αυτός σήμερα αναγνώρισε πως τα λαϊκά δικαστήρια είναι η σωτηρία του και δεν αφήσει ποτέ να του τα πάρουν.

Όπως έχει την αυτοδιοίκησή του, όπως έχει την γλώσσα του, έτσι έχει και τα δικαστήριά του.

Για να  τα αποχτήσει αυτά, αγωνίστηκε και έχυσε αίμα. Γι αυτό δεν θα τα χάσει ποτέ από τα χέρια του."

 

Απ ότι κατάλαβες στα παιδιά η ΠΕΕΑ δίδασκε φούμαρα.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Με απόφαση της Ολομέλειας του διδακτικού προσωπικού, των δασκάλων και των σπουδαστών του Παιδαγωγικού Φροντιστηρίου Καρπενησίου, που εκείνο τον καιρό λειτουργούσε στο χωριό Τροβάτο Ευρυτανίας, συγκροτήθηκε η συντακτική επιτροπή για τη συγγραφή του Αναγνωστικού που προοριζόταν για τις Ε' και ΣΤ' τάξεις του δημοτικού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΑΔΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ Ε ΚΑΙ ΣΤ ΤΑΞΗΣ εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ